ELBLĄG. Panorama miasta od północnego wschodu; rys. i ryt. J.F. Endersch, przed 1746; miedz. cz.-b., st. bdb., passe-partout; wym. płyty: 193x 73 mm; tyt. na falującej wstędze: Prospect v. Elbing;
Bardzo rzadka, praktycznie niespotykana panorama Elbląga, która ukazała jako osobne wydawnictwo w niewielu egzemplarzach. Przedstawienie realistyczne i szczegółowe – widoczne Brama Targowa, kościół Trzech Króli, kościół św. Mikołaja, zabudowania nowego i starego miasta. Patrz: M. Toeppen, Geschichte der räumlicher Ausbreitung der Stadt Elbing, s. 35.
Jan Fryderyk Endersch (1705-1769) – pochodzący z Turyngii matematyk i kartograf, większość swego życia spędził w Elblągu (Prusy Królewskie). Wykonywał globusy; dwa z nich ofiarował królowi Augustowi III. Otrzymał za to w 1750 r. patent i tytuł matematyka królewskiego. Interesował się teorią heliocentryczną Mikołaja Kopernika i opracował model układu słonecznego według tej teorii. W 1755 r. wykonał na zamówienie biskupa Adama Stanisława Grabowskiego mapę Warmii, którą wydał w Elblągu. Sporządził również mapę Żuław Wiślanych i plan Nogatu pod Elblągiem. Brał udział w opracowaniu pierwszego atlasu ziem polskich Carte de Pologne... (1772), wydanego przez Rizzi Zannoniego.
