Wielka rzadkość, której posiadaniem mogli pochwalić się nieliczni, wielcy kolekcjonerzy jak Czapski czy Potocki.
Pierwszy w historii szóstak litewski.
Wyemitowany w mennicy wileńskiej w 1547 roku, stanowiący przez wiele lat najwyższy nominał wśród srebrnych monet tego króla.
Czasy
Zygmunta II Augusta to okres w którym dominuje, bita w milionowych
nakładach, drobna moneta półgroszowa, której towarzyszą we wczesnych
latach głównie grosze, w późniejszych trojaki, czworaki. Emisje
szóstaków są niewielkie, sporadyczne - bite zaledwie dwukrotnie podczas
ponad dwudziestoletniego panowania tego króla.
Pierwsza emisja, z której pochodzi niniejszy szóstak, przypada na rok 1547. Stanowią ją szóstaki bite na stopę polską, z Pogonią w tarczy pod mitrą, z oznaczeniem nominału po bokach (V-I). Przeznaczone do obiegu w Koronie, monety bite w srebrze wysokiej próby, w przeciwieństwie do kolejnej emisji.
Są to szóstaki wybite w bardzo niskim jak na monetę obiegową nakładzie raptem 9.462 sztuk (dla porównania półgroszy w latach 1546-1548 mennica wileńska emituje ponad 5.5 miliona!). Do jej wybicia użyto prawdopodobnie dwóch par stempli. Niniejszy szóstak to odmiana z portretem króla z koroną trójliściem centralnie (znane również z lilijką).
Po tej emisji następuje kilkunastoletnia przerwa w biciu tego nominału. Mennica w Wilnie wraca do ich bicia dopiero w 1562, gdy emituje duże, 14-gramowe szóstaki z lichego srebra. Monety na stopę litewską, również dużej rzadkości, jednak dziś wyraźnie częściej pojawiające się na aukcjach niż pierwsza emisja.
Ma to związek zarówno z mniejszym nakładem szóstaków 1547 (do emisji 1562 użyto większej ilości stempli), jak i prawem Kopernika, według którego pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy. Wysokopróbne szóstaki, wyłapywane z obiegu i przetapiane, przetrwały do dziś w nielicznych, jednostkowych egzemplarzach.
Moneta ze sporym ubytkiem i pęknięciem na zgięciu w dolnej części. Obiegowa, z przytartym reliefem portretu centralnie, ale jako emisja wysokopróbna, z dobrego metalu i dobrej jakości bicia, mimo wymienionych wad nadal prezentuje się całkiem dobrze. Pomijając ubytek, zachowany fragment bardzo dobrej czytelności, zachowane wszystkie cechy typu.
Pomimo słabego stanu zachowania to wciąż bardzo ważna typologicznie, poszukiwana i trudno dostępna moneta. Świadczyć o tym może fakt, że w takiej kolekcji jak zbiór Karolkiewicza, reprezentowany był giętym egzemplarzem z dziurą.
Niespotykany w handlu. Ostatnie dwa notowania w bazie CoinArchives, do których dotarliśmy pochodzą z 2006 roku (33 tysiące dolarów na 49 aukcji Baldwin's, ale inna odmiana) i 2000 roku (Triton IV - Karolkiewicz, tej odmiany).
Egzemplarz z kolekcji Antoniego Ryszarda (z jego puncą AR na rewersie).
Polecamy.
