Historia jednego obrazu: najdroższy sprzedany obraz w historii polskiego rynku sztuki

Dzieło osiągnęło kwotę 4,366 mln złotych podczas licytacji w domu aukcyjnym DESA Unicum. Tym samym zdyskwalifikował Jana Matejkę z pierwszego miejsca, jeśli chodzi o cenę obrazu.

Pastel po II wojnie światowej przez długie lata była uznana za zaginioną, pierwszy raz pojawiła się na aukcji w 2007 roku, wtedy zapłacono za nią 620 tys.złotych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że tak ważne dzieło artysty nigdy wcześniej nie było wystawiane na sprzedaż. Po 10 latach powróciło na rynek z niemal sześciokrotnie większą wartością. Pierwotnie dzieło należało do kolekcji Józefa Liebeskinda, potem zakupiony w 2007 roku trafił znów w prywatne ręce, ale umieszczono go w depozycie w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Obraz Stanisława Wyspiańskiego uznawany jest za jedną z najważniejszych interpretacji dzieciństwa w sztuce europejskiej. Sugestywność wizji dzieciństwa, umiejętność uchwycenia chwili i bezgraniczna czułość dla własnych dzieci to właśnie te cechy wyróżniają twórczość Wyspiańskiego tego okresu. Rekordowy pastel ukazuje żonę artysty Teodorę Teofilę Pytko, która pełnym matczynej miłości gestem tuli w ramionach najmłodszego syna. Przedstawienia rodziny zajmowały ważne miejsce w sztuce mistrza Młodej Polski. Matka tuląca bądź karmiąca dziecko to motyw, który pojawia się w sztuce Wyspiańskiego wraz z przyjściem na świat jego własnego potomstwa.

Delikatny modelunek prezentowanych postaci obwiedzionych płynnym konturem współgra z mistrzowskim rozkładem światła. Podkreślenie charakteru przedstawienia przejawia się także w kontrastowym zestawieniu kolorystycznym – wyraźna, płomienna barwa korali i chusty, spod której w nieładzie wystają kosmyki włosów i chłopiec o niebieskich oczach w niebieskiej koszuli przedstawiony jest w beztroskiej naturalnej pozie, gdzie czuć poczucie bezpieczeństwa i przywiązania. Prawdziwość gestów zabiera widza, nie w wymyśloną i pozowaną scenę, ale w pełną prawdy i ogromnie wiarygodną rodzinną podróż.

Najistotniejszą cechą „pastelowego” portretu Wyspiańskiego pozostała prostota, choć nawiązująca paradoksalnie do dekoracyjnej, ornamentowej twórczości secesyjnej. Uchwycenie charakterystycznych cech oraz podkreślenie wyrazu linią i kolorem, a przede wszystkim zwięzła, zwarta forma są wyraźnie widoczne. W pełni realistyczny obraz nabiera symbolicznej wymowy - jest świeckim i bardzo dekoracyjnym nawiązaniem do znanych religijnych przedstawień Madonny z Dzieciątkiem. Dzięki temu temat ludzkiego macierzyństwa zyskuje tu najwyższą z możliwych rangę.

Wynik aukcji podczas, której Macierzyństwo ustanowiło rekord sprzedaży udowadnia, że rynek sztuki w Polsce ma się dobrze i zmierza niezmiennie w coraz to lepszym kierunku. Świadczy również o tym, że jest duże zainteresowanie sztuką, w szczególności tą wybitną, która cały czas przyciąga coraz to więcej chętnych licytatorów. Małymi krokami polscy artyści zmierzają do poziomu światowego rynku sztuki, co sprawia, że dalsze prognozy są bardzo pozytywne.