XIV tablic do dzieła T. Czackiego 1800 - egzemplarz Ignacego Orłowskiego 1829

W 1800 roku Tadeusz Czacki (1765-1813) wydał swoje dzieło "O litewskich i polskich prawach..." (dostępne w bibliotece cyfrowej np. tutaj), a zawarty w nim rozdział "O monecie polskiej i litewskiej" można traktować jako pierwszą monografię numizmatyki polskiej (do wglądu od strony około 180 w podanym powyżej odnośniku). 

Wykonanie tablic z wizerunkami monet do swojego działa T. Czacki zlecił grafikowi i rysownikowi - Aleksandrowi Orłowskiemu (1777-1832), dla którego była to jego pierwsza praca ilustratorska.  

W oczach późniejszych krytyków artystycznych opracowane przez A. Orłowskiego wizerunki monet były doceniane. Możemy np. przeczytać opinię A. Banacha  "...ryciny Orłowskiego wykraczają poza technicznie wierną reprodukcję numizmatów. Portrety królów polskich na monetach wycięte są kreską pełną wyrazu i światłocienia z podkreśleniem indywidualności zarówno portretowanego, jak i samego artysty...". Nie zyskały jednak uznania w oczach Tadeusza Czackiego. 

My, oceniając obecnie oczami numizmatyka przychylamy się jak najbrdziej ku stanowisku T. Czackiego, a nie krytyka artystycznego A. Banacha. Wizerunki monet w wykonaniu A. Orłowskiego są zdecydowanie przerysowane, nienaturalne.i ubarwione, o czym pisaliśmy już nigdyś tutaj. Widać że nie tyle skoncentrowane na wiernym przedstawieniu samych monet, co właśnie na artystycznym przedstawieniu wyobrażeń, które przedstawiały monety.

Czacki zaakceptował pierwsze XI tablic w wykonaniu A. Orłowskiego, ale zrealizowanie ostatnich tablic do swego dzieła zlecił już innemu artyście, warszawskiemu rytownikowi - Janowi Ligberowi 

Efekty tych prac widzimy w wydrukowanym dziele. Pierwsze XI tablic sygnowane jest "A. Orłowski fecit.", a trzy ostatnie - naszym zdaniem rzeczywiście zdecydowanie naturalnej przedstawiające monety - sygnowane I. Ligber. 

Przedmiotem tej aukcji jest bardzo ciekawa pozycja. 

Komplet XIV wydanych tablic do działa T. Czackiego (11 Orłowskiego i 3 Ligbera) z wyraźnym obiegiem wtórnym i wpisem Ig. Orłowski z Kazimierza 1829 na pierwszej stronie. 

Potraktowane jako notatnik, z licznymi dopiskami numizmatycznymi i nawet dodatkowymi szkicami. 

Ig. Orłowski to zapewne Ignacy hrabia Lubicz Orłowski (1813-1895).

Nie udało nam nie ustalić obecnie bezpośredniego związku Ignacego Orłowskiego (w roku 1829 miał lat 13), z Aleksandrem Orłowskim, ale za wysoce prawdopodobne uważamy, że takowy istniał.

Z numizmatycznego punktu widzenia ciekawa jest też postać Ignacego Orłowskiego, o którym wiemy, że odziedziczył zbiory swojego dziadka - numizmatyka, hr. Ignacego Krasickiego (1767-1844), bratanka ks. abp. Ignacego Krasickiego (1735-1801)! 

Niniejszy notatnik Ignacego - z tablic numizmatycznych T. Czackiego - jak najbardziej potwierdza jego numizmatyczne zainteresowania. 

Ciekawe są też umieszczone na ostatnich tablicach szkice dwóch medali. Jeden poświęcony T. Czackiemu, a drugi Michałowi Jerzemu Mniszech. W innym miejscu tablic naszkicowana jest scena podpisana "Książę Polski Leszek II". Rysunki te pokazują uzdolnienie w tym kierunku (zapewne Ignacego), a w związku z tym pokrewieństwo Ignacego Orłowskiego z autorem tablic Aleksandrem Orłowskim wydaje się tym bardziej prawdopodobne. 

Bardzo ciekawa pozycja rzadkich tablic z bardzo intrygującą proweniencją. 

Zdecydowanie polecamy. 

Oprawne w papier marmurkowy i płótno. Oprawa dawana, ale zapewne sporo późniejsza niż pierwsza połowa XIX wieku. 

14 stron tablic (komplet wydanych).  

Format: 22 x 28.5 cm.

Stan zachowania dobry.