Wyszukiwanie zaawansowane Wyszukiwanie zaawansowane

Raport kolekcjonerski 2021/2022

2021 był rokiem dynamicznego rozwoju różnorodnych kolekcjonerskich rynków, rokiem Beksińskiego i Malczewskiego, wreszcie - rokiem dwucyfrowych wzrostów, a nawet wielomilionowych rekordów.

Inwestycje w sztukę, ale również inne obiekty antykwaryczne, w znaczącym stopniu nie wymagały wychodzenia z domu, a udział transakcji online zwiększył się w każdej z analizowanych kategorii. Oprócz tradycyjnych segmentów, jak dzieła malarskie czy numizmaty, na rynku aukcyjnym zagościły nowe tematyczne obszary - w 2021 r. kolekcjonerzy licytować mogli m.in. również inwestycyjne alkohole, a 1 grudnia poprzez OneBid przeprowadzono pierwszą w Polsce hybrydową aukcję NFT - Jarogniew Muszyński, właściciel OneBid.

Od dzieł sztuki przez antykwaryczne książki aż po zabytki techniki - obrót wszystkimi obiektami kolekcjonerskimi wyniósł w 2021 r. 274,7 mln zł, co oznacza roczny wzrost rzędu 67 proc. i aż 115 proc. względem poziomu z 2019 r. Łącznie na platformie OneBid wylicytowano blisko 130 tys. przedmiotów - o ponad 50 tys. więcej niż w poprzednim roku (wzrost o 71 proc.).

Na aukcjach dzieł sztuki w 2021 r. właścicieli zmieniło 1,6 razy więcej obiektów, niż w 2020 r. Obrót malarstwem wszystkich okresów zwiększył się o 89 proc. oraz o 157 proc. względem wyników z 2019 r. Wylicytowano niemal 15 tys. płócien o łącznej wartości ponad 170 mln zł. Sprzedano o 59 proc. obrazów więcej, niż w poprzednim roku, a ponad połowa (55 proc.) z tych obiektów wylicytowana została online, co wskazuje na znaczący wzrost udziału transakcji zawartych w drodze internetowych aukcji (15 p. proc. r/r). Najcenniejszym dziełem, którego nabywca zwyciężył licytację na platformie OneBid, był "Szał" (szkic malarski) Władysława Podkowińskiego, sprzedany w październiku 2021 r. za kwotę blisko 2,2 mln zł.

Malarstwo dawne

W 2021 r. dzieło dawnego malarstwa kosztowało średnio 30 416 zł, co stanowi poziom o 7 proc. wyższy niż w poprzednim roku. Według danych OneBid, w mijającym roku wylicytowano w tym segmencie o ponad połowę obiektów więcej, a aukcyjny obrót zwiększył się znacząco - o 66 proc.

Aż 14 z wylicytowanych obrazów sprzedano za siedmiocyfrową kwotę, z czego dwa przekroczyły wartość 5 mln zł. Pięć pozycji z tego milionowego zestawienia to dzieła Jacka Malczewskiego - jego autorstwa jest również rekordowo wylicytowana "Prządka" z 1922 r., sprzedana w marcu 2021 r. za 6 720 000 zł w domu aukcyjnym Agra-Art. Jak w każdym analizowanym segmencie, na rynku sztuki dawnej zwiększył się również udział transakcji online - w 2020 r. zwycięzcy internetowych licytacji odpowiadali za jedną czwartą ilości sprzedaży, natomiast w 2021 r. odsetek zwiększył się do 44 proc.

Malarstwo współczesne

Mimo że na rynku sztuki dawnej padło aż kilkanaście notowań powyżej 1 mln zł, to właśnie segment malarstwa powojennego rozwinął się w 2021 r. najmocniej, prezentując bardzo wyraźny trend: upodobanie do fantastyki, surrealnych wizji, magicznego realizmu.

Według danych OneBid, obrót na aukcjach współczesnego malarstwa wyniósł w 2021 r. blisko 94 mln zł, co oznacza wzrost aż o 114 proc. Wylicytowano o 65 proc. więcej obiektów niż w 2020 r., a ponad połowę (54 proc.) w wyniku aukcji online. Jeszcze w roku poprzednim udział transakcji internetowych na rynku powojennego malarstwa wynosił 38 proc., zwiększył się wobec tego o 16 p. proc.

Również dzieło wylicytowane rekordowo - płótno "KR" autorstwa Zdzisława Beksińskiego - nabyte zostało przez zwycięzcę licytacji online. Obraz prezentowany latem na monograficznej wystawie Agry-Art sprzedany został za kwotę ponad 1,6 mln zł. Średnia cena współczesnego malarstwa wzrosła natomiast w 2021 r. o 30 proc. i wyniosła 10 233 zł. Na dziesięć najwyżej wylicytowanych dzieł powojennych w tym roku, aż siedem opuściło pracownię Zdzisława Beksińskiego.

- Nigdy wcześniej nazwisko Beksińskiego nie gromadziło tak licznej publiczności. Każde kolejne dzieło, jakie pojawia się w naszej galerii, przyciąga nie tylko zainteresowanych zakupem kolekcjonerów czy inwestorów, ale też liczne grono fanów artysty. Jednak trzeba tu podkreślić, że wartość malarstwa Beksińskiego leży nie tylko w znakomicie namalowanym cyberpunkowym pejzażu. Jest piękną metaforą, którą można odczytywać jako postreligijne sacrum, refleksję nad naturą dobra i zła - dr Monika Bryl, Agra-Art.

Sztuka młoda...

Obrót na aukcjach sztuki młodej przekroczył w 2021 r. próg 4 mln zł - według danych OneBid, wzrósł więc o 57 proc., a ponad dwie trzecie transakcji zawarto w wyniku internetowych licytacji. Względem 2020 r., sprzedanych zostało w tym segmencie niemal 50 proc. więcej obiektów, przy czym większość licytowano od poziomu poniżej 1 tys. zł.

Rekordowo sprzedane "Alpy Tolkiena" Pauliny Zalewskiej kosztowały kolekcjonera 23 600 zł, mimo że trafiły na aukcję z ceną wywoławczą 700 zł. Chociaż w kategorii sztuki młodej wypada aż 21 proc. transakcji na rynku malarstwa, odpowiadały one w 2021 r. za zaledwie 2 proc. obrotu. Średni poziom cen sztuki młodej jednak rośnie - w mijającym roku przeciętna wartość dzieła wyniosła 1300 zł, co wskazuje na 6-procentowy wzrost względem poprzedniego roku, 15-procentowy względem 2019 oraz aż 34 proc. zwyżki wobec poziomu z roku 2018.

... i sztuka najnowsza

Najcenniejszym dziełem powstałym w 2021 r. okazała się natomiast praca "Złotoujście" autorstwa malarza Jacka Yerki. Ze względu na ugruntowaną pozycję na rynku kolekcjonerskim, twórczość Yerki klasyfikowana powinna być jako sztuka najnowsza - segment tzw. sztuki młodej obejmuje zwyczajowo dzieła autorów budujących dopiero rozpoznawalność w aukcyjnym obiegu. Z uwagi na podejmowaną tematykę, malarstwo Jacka Yerki wpisuje się w popularną w 2021 r. stylistykę magicznego realizmu - obrazów przywodzących na myśl senne pejzaże, widoki niespotykane, surrealizm.

Grafika i rysunek

Osobną kategorię rynku dzieł sztuki wydziela się zwykle z myślą o pracach na papierze - odbitkach graficznych, szkicach i rysunkach. W 2021 r. aukcyjny obrót tymi pracami wzrósł aż o 83 proc., a średnia cena graficznego czy rysunkowego dzieła wyniosła 1522 zł. Podwoiła się również w tym segmencie ilość transakcji zawartych online, która w mijającym roku stanowiła aż 59 proc. Najdroższym rysunkiem upływającego roku okazał się datowany na 1940 r. "Jedyny ślad" z cyklu "Deportacje" Władysława Strzemińskiego, którego cena sprzedaży wyniosła 212,4 tys. zł. Najcenniejsza grafika - "Kobieta z mandoliną" - kosztowała natomiast 175 tys. zł, a sygnowała ją Tamara Łempicka, polska artystka, której olejny obraz sprzedany został w 2020 r. na londyńskiej aukcji za kwotę przewyższającą 20 mln dolarów.

- W październiku tego roku, na Aukcji Jesiennej w sopockiej galerii Sopockiego Domu Aukcyjnego sprzedaliśmy grafikę Tamary Łempickiej za 175 000 zł, pobijając tym samym aukcyjny rekord za graficzne prace tej znanej artystki. Na cenę wpływ miały zarówno nazwisko tej prawdopodobnie najsłynniejszej na świecie polskiej artystki, ale również unikatowość zaznaczona jej własnoręczną sygnaturą oraz szlachetną techniką akwatinty, w której wykonano pracę. Jest to tylko jeden z przykładów dynamicznej i rozwojowej sytuacji na całym rynku sztuki - Jarosław Barton, Sopocki Dom Aukcyjny.

Numizmatyka

Drugi pod względem wartości sprzedaży był w 2021 r. rynek numizmatów, przy czym monet wylicytowano w tym okresie czterokrotnie więcej niż dzieł malarskich. Obrót dawnymi pieniędzmi, medalami, oznaczeniami oraz akcjami i obligacjami wzrósł w mijającym roku 26 proc., a sprzedaż samych tylko banknotów zwiększyła się niemal o połowę względem poziomu z 2020 r.

Na aukcjach numizmatycznych właścicieli zmieniło 64 proc. więcej obiektów niż w poprzednim roku, a - co znamienne dla tego rynku - aż 99 proc. pozycji sprzedano w wyniku licytacji online. Według danych OneBid, pieniędzy papierowych sprzedano w ostatnich 12 miesiącach 2,4 razy więcej, niż w roku 2020. Rekordowo wylicytowany banknot kosztował 177 tys. zł, a najdroższą monetą okazał się wart 342,1 tys. zł talar wybity w 1564 r.

- Rok 2021 był kolejnym rokiem wzrostów na rynku numizmatycznym. Dotyczy to zarówno wzrostów pod względem ilościowym, jak i cenowym. Na aukcjach oferowanych było więcej monet niż rok wcześniej, więcej było też uczestników licytacji. Wzrosty cen na poziomie przynajmniej 20-30% można zaobserwować niemal w każdym segmencie rynku: monet w wysokim czy średnim przedziale cenowym oraz w każdym okresie - od Polski królewskiej, poprzez zabory, II RP, na monetach PRL kończąc.

Na uwagę zasługuje fakt, że na aukcjach rzadziej niż w latach ubiegłych pojawiają się monety bardzo rzadkie bądź te w najpiękniejszych stanach. Zapewne wynika to z faktu, że ich właściciele, obserwując nieprzerwane wzrosty rok do roku monet średniej i wyższej klasy, wciąż odkładają decyzję o ich sprzedaży. Wydaje się, że rok 2022 będzie dobrym czasem na wstawienie na aukcje wysokiej klasy walorów, ponieważ rynek jest niezwykle chłonny pod tym kątem i osiągnięte ceny poszukiwanych okazów mogą być znacznie powyżej średniej - Jarogniew Muszyński, właściciel OneBid.

Antykwaryczne książki i stare druki

W 2021 r. półki kolekcjonerów książek i druków zapełniły się pozycjami o łącznej wartości blisko 9,8 mln zł - obrót na aukcjach bibliofilskich wzrósł aż o 68 proc., a ilość transakcji podwoiła się względem roku 2020. Średnio antykwaryczna książka, historyczny dokument, zabytek piśmiennictwa czy list kosztował w mijającym roku 423 zł. Rekordowo wylicytowano ujęte w złoconą oprawę dokumenty pod zbiorczym tytułem "Tranzakcie z Moskwą od r. 1670", sprzedane na aukcji antykwariatu Wójtowicz za kwotę 463,1 tys. zł. Najdroższa w tym roku pozycja - podobnie jak 88 proc. sprzedanych na bibliofilskich aukcjach - trafiła na półkę kolekcjonera licytującego online.

- Rynek bibliofilski w 2020 otworzył się na sprzedaż internetową, przybyło kupujących i sprzedających. W tym roku trend wzrostowy się utrzymał. Dużą popularnością cieszą się polskie starodruki oraz wydawnictwa XIX-wieczne. Ogólnie ceny książek przedwojennych w dobrym stanie stale rosną - o czym świadczą wyniki sprzedaży tzw. klasyków, np. Wyspiańskiego czy Sienkiewicza. Kolekcjonerzy zaczęli doceniać również publikacje powojenne, a wyniki książek dla dzieci i młodzieży biją wszelkie rekordy. Podniosły się również notowania pierwszych wydań książek Stanisława Lema, który do tej pory był mocno niedoceniony na rynku bibliofilskim. Dobra koniunktura sprawia, że na aukcjach oferowane są coraz ciekawsze pozycje - Łukasz Suszek, Antykwariat Suszek Books.

Rzemiosło, antyki, design

Wzornictwo różnych epok - zarówno dawne, jak i całkowicie współczesne - stanowi na rynku aukcyjnym jeden z bardziej stabilnych segmentów. W 2021 r. obrót antykami, sztuką użytkową, meblami, tkaninami artystycznymi oraz zabytkami techniki zwiększył się o 15 proc., a na 41 proc. tej wartości złożyły się sprzedaże online. Rekordowo wylicytowany komplet jadalnianych mebli w stylu art déco kosztował 38 400 zł, natomiast najwyższą stawkę za tkaninę ustanowił pas kontuszowy o wartości 45 600 zł. W 2021 r. podwoiła się też ilość wylicytowanych sreber, platerów oraz obiektów z ceramiki i szkła, przy czym obrót ostatnimi zwiększył się aż o 93 proc. Właścicieli zmieniło 2347 ceramicznych i szklanych wyrobów artystycznych, a rekord należał do "Treserki tygrysów" - figurki wykonanej w Fabryce Fajansu w Pacykowie, której cena sprzedaży wyniosła 42 000 zł.

- Kupujący rzemiosło artystyczne w naszym domu aukcyjnym to w zdecydowanej większości kolekcjonerzy - osoby, które od dłuższego czasu interesują się rzemiosłem artystycznym i sztuką rozumianą jako design, w związku z czym wyszukujące na rynku przedmioty z ich kręgu zainteresowań. Dlatego ciężko określić, która z dziedzin rzemiosła artystycznego wiedzie prym. Można zaobserwować, że wyższe ceny osiągają na tym rynku obiekty kolekcjonerskie, natomiast potoczne przedmioty nie zawsze znajdują szerokie grono licytujących nabywców. Obiekty ze znanych i cenionych wytwórni, przedmioty wykonywane w niedużych ilościach są i zawsze będą poszukiwane, natomiast takie, których atutem jest tylko i wyłącznie uroda, mają gorszą perspektywę na osiągnięcie wyższych poziomów cenowych - Piotr Lengiewicz, Dom Aukcyjny Rempex.

Militaria

Całkowicie osobny, choć wyraźnie rozwijający się segment obiektów kolekcjonerskich stanowią przedmioty związane z wojskowością. W 2021 r. wylicytowano o blisko 120 proc. więcej militariów, niż w poprzednim roku i 2,7 razy więcej niż w roku 2019. Obrót tymi przedmiotami - głównie bronią i elementami umundurowania - wzrósł w ostatnich 12 miesiącach 48 proc., a 80 proc. transakcji zawarto w drodze internetowej licytacji. Rekordowo sprzedaną pozycją okazała się żołnierska czapka - maciejówka w typie legionowym - której wartość wyniosła 34 800 zł.

- Rynek militariów podobnie jak każdy alternatywny kierunek inwestycji zyskuje na popularności w sposób niezwykle dynamiczny. Najwyższe wzrosty notowane są na przestrzeni ostatnich 3 lat. Ostatni rok utrzymał ten kierunek zmian. Rekordowe wyniki spotkamy w notowaniach aukcyjnych z lat 2019-2020. Zabrakło ich w bieżącym roku. Większość posiadaczy najcenniejszych walorów, widząc znaczne wzrosty, zdecydowało się na wstrzymanie ich sprzedaży. Ponadto, rynek najciekawszych militariów drenowany jest przez polskie muzea, które mogą skutecznie rywalizować z najbardziej zdeterminowanymi inwestorami oraz kolekcjonerami - Konrad Domitrz, Odessa Militaria.

Biżuteria

Ostatnią w rocznym zestawieniu, choć również rozwijającą się gałęzią aukcyjnego rynku, jest biżuteria, której sprzedaż w 2021 r. była o 85 proc. wyższa niż w roku poprzednim. Względem 2019, obrót kolekcjonerską biżuterią zwiększył aż 2,7 razy, a najcenniejszym z klejnotów okazał się pierścionek z 2,5-karatowym brylantem sprzedany za kwotę 200,6 tys. zł. W mijającym roku wylicytowano ponad trzykrotnie więcej dzieł jubilerskich niż w 2020 r., a 54 proc. transakcji dokonano podczas aukcji internetowych. Jak wskazują eksperci, inwestycje w biżuterię stały się domeną zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

- Aukcje biżuterii i zegarków w 2021 roku przyciągnęły zauważalnie większe grono kolekcjonerów zarówno biżuterii z minionych stuleci, jak i współczesnej. Coraz więcej osób w wieku 30+ rozpoczyna swoją przygodę z kolekcjonowaniem biżuterii, ale zdecydowanie klienci 45+ to grupa, która najchętniej bierze udział w aukcjach. Aukcje biżuterii wzbudzają zainteresowanie w tym samym stopniu zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Klienci dzielą się jednak na tych, którzy poszukują unikatowej biżuterii z XIX w. i początku XX wieku, najczęściej wykonanej ręcznie z dbałością o każdy detal w pojedynczych egzemplarzach oraz o wartości dodanej jaką jest historia, wybierają wówczas wyroby złotnicze w nurcie biedermeier, secesji, czy art déco. Druga część klientów to Ci, którzy kierują się kwestią inwestycyjną i chcą ulokować swój kapitał głównie w wysokiej jakości diamentach, czy innych kamieniach szlachetnych, złocie oraz zegarkach najlepszych firm takich jak Patek Philippe, Rolex, Jaeger-LeCoultre, czy Ulysse Nardin - Klaudia Kobylińska, Dom Aukcyjny Des Arte.

Podsumowanie sporządzono na podstawie danych platformy OneBid. Ceny i zestawienia łącznej wartości sprzedaży ujmują opłatę aukcyjną.

keyboard_arrow_up