Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Rysowanie ołówkiem
Rysunek wykonany przy pomocy ołówka jest surowy, naturalny, ale i subtelny. Już w starożytności ta forma sztuki cieszyła się popularnością. Do dziś zachowały się prace włoskich artystów z początku XV wieku. Jednym ze specjalistów w rysowaniu ołówkiem był A. Dürer. Ciekawy efekt daje wykorzystanie srebrnego ołówka. Jest on bardzo ostry, dzięki czemu linie są niezwykle precyzyjne i mocne.
Polska nazwa pochodzi od ołowiu, który był używany do pisania w starożytnym Egipcie, Grecji oraz Rzymie. Do XIV wieku europejscy artyści używali prętów ołowianych, cynkowych lub ze srebra do tworzenia jasnoszarych rysunków zwanych silver-point. W XVI wieku Szwajcar Konrad Gesner opisał w rozprawie o skamielinach pt. De omni rerum fossilium genere, gemmis, lapidibus metallis, et huiusmedi… pręt do pisania w drewnianej oprawce. Gdy w 1564 roku w Borrowdale w Anglii znaleziono czysty grafit, zaczęto go używać zamiast ołowiu, jednak nazwa ołówek pozostała.
Ołówki są różnej twardości. Ołówki specjalne — w lepszych gatunkach — przeznaczone dla studiów i rysunków kreślarskich, oznaczone są literami i numerami. Ołówki oznaczone literą B są miękkie, oznaczone literą H — twarde. Do rysowania odręcznego najczęściej używa się ołówków miękkich.
Rysowanie ołówkiem jest techniką najbardziej powszechną, dostępną w każdych niemal warunkach i pomimo pozornej łatwości — jedną z najtrudniejszych do uzyskania efektu plastycznego. Kreska rysowana ołówkiem jest nikła. Nieco silniejszą w walorze kreskę można osiągnąć przez przyciśnięcie ołówka do papieru. Zbyt mocne naciśnięcie może tworzyć na papierze rowki szpecące rysunek. Kreski narysowanej ołówkiem nigdy nie trzeba rozcierać palcem ani watą. Zamazane plamy nie odpowiadają charakterowi techniki rysowania ołówkiem. Jeżeli oprócz konturów chcemy w rysunku zaznaczyć zróżnicowany walor, możemy to uzyskać przez różne zagęszczenie kresek. Ważną sprawą jest właściwe trzymanie ołówka podczas rysowania. Gdy rysujemy małe kształty, trzymamy ołówek w taki sposób, w jaki się trzyma pióro czy długopis podczas pisania. Gumkę, gdy jest niezbędna, można zastosować pod koniec pracy.
Kredki są w różnych kolorach, ale najprzyjemniejszy dla oka jest rysunek wykonany kredką czarną lub brązową. Bardzo dobrym gatunkiem czarnej kredki jest kredka negro. Wysokim gatunkiem kredek o odcieniach brązowych są sangwina i sepia. Przy rysowaniu kredką nie powinno się używać w ogóle gumki.
Kreda jest wapienną skałą osadową, która powstaje na dnie zbiorników wodnych ze szczątków niewielkich organizmów morskich. Może zawierać niewielkie ilości kwarcu opalu lub chalcedonu – dzięki zróżnicowanemu składowi przybiera różne odcienie – od szarego do śnieżnobiałego poprzez kremowy lub delikatnie błękitny.
Kredka sepiowa jest podobna w swej strukturze do prasowanego węgla, pozyskuje się ją z naturalnych glinek lub syntetycznie, a swój kolor zawdzięcza barwie morskiej mątwy. Ciemny intensywny odcień głębokiego brązu predestynuje kredkę sepiową do zastosowania podczas studiów zieleni i krajobrazu z architekturą włącznie. Kredka sepiowa doskonale łączy się też z innymi technikami, również mokrymi. Rysunki wykonane w tej technice wymagają oczywiście utrwalania.
Sangwina jest spokrewniona z sepią, sztyft lub pałeczka sangwiny składa się z kaolinu i tlenku żelaza. Swój kolor sangwina zawdzięcza glinkom żelaza wykorzystywanym do jej produkcji – w zależności od złoża ich odcienie zmieniają się, jednak jej charakterystyczny ciepły, delikatnie brązowo-czerwonawy odcień pozwala rozpoznać ją od pierwszego spojrzenia. Jest miększa od sepii i mniej od niej krucha. Doskonale miesza się i uzupełnia z innymi suchymi technikami, może być również lawowana. Praktycznie nie stawia oporu podczas rysowania. Sangwina nie wymaga utrwalania w takim stopniu jak węgiel i sepia.
Dzisiaj węgiel rysunkowy otrzymuje się w procesie sztucznej destylacji, a dzięki zastosowaniu różnych gatunków drewna możliwe jest osiąganie różnego stopnia nasycenia czerni. Co ciekawe, nawet sam węgiel nie jest często produktem pochodzenia naturalnego – tzw. węgiel syberyjski otrzymuje się z tworzywa drzewnego. Odpowiednio przygotowana masa wtłaczana jest do formy w kształcie pałeczek, a następnie suszona i spalana w piecu retortowym. Taki proces produkcji umożliwia uzyskanie węgla rysunkowego w siedmiu stopniach twardości, czyli coś, co jeszcze stulecie temu było niemożliwe w przypadku tego medium.
W Polsce jednym z najsłynniejszych malarzy wykorzystujących tę technikę był Stanisław Ignacy Witkiewicz znany jako Witkacy. Używał on rysunku węglem głównie do swoich portretów i pejzaży. Innym, pewnie znanym szerokiej publiczności, przedstawicielem rysunku węglem był Wiktor Zin. Ten architekt i popularyzator sztuki polskiej prowadził telewizyjny program „Piórkiem i węglem”, w którym opowiadając o osiągnięciach polskiej i światowej architektury jednocześnie, na bieżąco ilustrował je rysunkami węglem.
Adam Swoboda,Muzyka świtu,2024
Zofia Stryjeńska(1891-1976),Wici-zew wojny,1935
Franciszek Starowieyski (1930-2009), Cztery panienki zdjęły sukienki
Franciszek Starowieyski, Fala - edycja Dar Natury
Przy rysowaniu węglem można uzyskać kreski o różnych walorach: od jasnoszarej do czarnej. Jeżeli położymy kawałek węgla na papierze i będziemy nim posuwać, to uzyskamy szare i czarne płaszczyzny zależnie od stopnia przyciskania węgla. Gdy rozpoczyna się pracę, należy rysować bardzo lekko. Niepotrzebne linie dadzą się wtedy łatwo usunąć kawałkiem flaneli lub spranego płótna. Szmatka musi być sucha, bo wilgotna zamaże rysunek. Ewentualnie do rysunku węglem używa się specjalnych gumek do węgla, ale można je doskonale zastąpić kawałkiem świeżego, ugniecionego chleba. Nie trzeba pokrywać całej powierzchni papieru węglem, lecz zostawiać plamy czystego papieru. Są one również ważnym elementem w kompozycji przez kontrastowe działanie z szarymi i czarnymi plamami. Jeżeli cały papier jest pokryty węglem, zuboża to kompozycję i działanie rysunku jest słabsze. Aby zachować rysunek węglem, trzeba go utrwalić. Najprostsze jest utrwalanie ustnym lub ręcznym rozpylaczem, takim jak do wody kolońskiej.
Węgiel, kredka i ołówek wykorzystywane są zarówno w szkicach podmalunkowych, jak i samodzielnych pracach. Ich największym minusem jest duża podatność na rozcieranie i warunki atmosferyczne. Dziś, aby tak wykonane prace zabezpieczyć, warto użyć fiksatywy.
Rysunek piórkiem najprawdopodobniej wywodzi się z kaligrafii. Początkowo artyści najczęściej używali gęsich piór. Dzięki nim już w średniowieczu tworzono precyzyjne miniatury umieszczane w iluminowanych rękopisach. Łatwe przystosowanie tego rodzaju pióra do różnych stylów nanoszenia pisma oraz rysunku spowodowało, iż od XV w. do końca XIX w. stanowiło ono bardzo użyteczne medium artystyczne. Następnie wykorzystywano wynalezione w latach 30. XIX w. przez Jamesa Perry`ego stalówki. Dziś to właśnie one królują w wyposażeniu pracowni karykaturzystów, projektantów i ilustratorów. Rysunki piórkiem z wykorzystaniem stalówek tworzyli m.in. Pablo Picasso, Henri Matisse i Henry Moore.
Piórkiem, używając do tego tuszu lub atramentu, rysować można na możliwie gładkim papierze. Bardzo dobrze rysuje się piórkiem na papierze tzw. kancelaryjnym gładkim. Nadają się do tego zarówno małe, jak i duże formaty papieru. Operujemy — jak przy rysowaniu ołówkiem — kreską. Aby uzyskać płaszczyznę mocniejszą w walorze, należy kłaść kreski gęściej, ale zawsze tak, aby były one widoczne i nie zlewały się w plamę. Do malowania plam służy pędzel i piórkiem nie trzeba go naśladować. Rysować piórkiem trzeba wprost, bez uprzedniego szkicowania ołówkiem. Nic też nie da się tu wytrzeć gumką. Trzymając obsadkę z piórkiem w dłoni wszystkimi palcami, można z łatwością rysować długie linie proste i faliste, łuki i koła. Można również rysować piórkiem redis. Należy wówczas uważać, aby cała okrągła płytka stalówki przylegała do papieru. Linie rysowane piórem redis są jednej grubości (zależnej od numeru stalówki). Trzeba rysować bardzo pewnie, tak aby nic już w rysunku nie poprawiać.
07/08/2021