Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Najpopularniejszą i najbardziej cenioną techniką malarską jest olej. Farby olejne są bardzo profesjonalnym medium o długiej tradycji. Dzieła największych mistrzów wykonywane były techniką olejną. Malarze cenią ją ze względu na tłustą konsystencję farby, świetlistość, olej pozostawia ślady pędzla lub szpachli; dzięki temu, że długo schnie, można tworzyć fakturę i efekty - od cienkich laserunków do grubych impastów.
Polega ono na pokrywaniu naprężonego i zagruntowanego płótna, gładkiej deski, lub innego podobrazia farbami, w skład których wchodzi olej lniany lub rzadziej inne roślinne oleje schnące (konopny, makowy) i odpowiednie pigmenty. Sporadycznie stosowany był też wosk, który pełnił funkcję stabilizatora spowalniającego oddzielanie się oleju lnianego od pigmentów.
Zasadniczo receptura produkowania tych farb nie uległa zmianie przez ponad 300 lat, aż do początków XX wieku. Pierwszą ważną zmianą było rozpoczęcie pakowania farb w tuby ołowiano-cynowe (co umożliwiło bezproblemowe przenoszenie farb w plener – to rozwiązanie technologiczne znacząco wpłynęło na rozwój impresjonizmu), a następnie aluminiowe. W toku dalszego rozwoju w celu zmniejszenia ceny farb stopniowo zastąpiono większość pigmentów naturalnych pigmentami syntetycznymi (proces ten zapoczątkowano w XIX wieku, a techniki plastyczne zakończono w latach 50. XX wieku). Pod koniec XX wieku dokonano przełomu technologicznego, tworząc farby olejne wodorozcieńczalne.
Ciekawym zagadnieniem jest teoria stworzona przez naukowców mówiąca o tym, że do śmierci wybitnego włoskiego malarza Caravaggia przyczyniły się toksyczne farby, a w szczególności używany w nich ołów. Renesansowi malarze używali białej farby na bazie tego właśnie metalu. Wspaniałe światło na obrazach artysty było efektem nałożenia ołowianej bieli w połączeniu z aurypigmentem. Artyści, aby uzyskać cieńszą końcówkę, często ssali pędzle. Caravaggio mógł także wchłonąć toksyny przez dłonie, rozsmarowując farby na płótnie. W farbach stosowano też arsen i rtęć. Bardzo prawdopodobne jest, że Michał Anioł również cierpiał na przewlekłe zatrucie związane z kontaktem z farbami. Również Francisco Goya cierpiał na liczne dolegliwości, a także malował palcami.
Istnieją zasadniczo dwie podstawowe techniki malarstwa olejnego: klasyczna i alla prima. Pierwsza z nich polega na nakładaniu monochromatycznej podmalówki, następnie werniksu i docelowych kilku warstw farb. Obrazy malowane tą techniką mają wyjątkowo wyrafinowaną kolorystykę i niezwykłą głębię kolorów. W technice alla prima obraz powstaje przez położenie jednej, nieraz bardzo grubej warstwy farb. Technika ta była w dawnych epokach zwieńczeniem, arcydziełem warsztatu, skrótem procesu technicznego dostępnego tylko mistrzom malarstwa.
Tempera (łac. temporare) – (z)mieszać. Malarstwo to, znane od starożytności, było główną techniką w okresie średniowiecza. Same farby temperowe są obecnie często wykorzystywane. Schną stosunkowo szybko i nie wymagają gruntowania, nadają się do malowania na płótnie, desce, jak i na zwykłym papierze. Tempera to najczęstsza i najtrwalsza, obok woskowej, technika, w której spoiwo barwników jest organiczne.
Spoiwami w temperze są emulsje, czyli trwałe, dokładne mieszaniny określonej drobno dyspergowanej substancji, na przykład oleju lub żywicy, w środku zwiększającym dyspersję. Zazwyczaj środkiem tym jest woda z dodatkiem substancji koloidalnie rozpuszczalnej, na przykład białka, która to substancja utrwala mieszaninę i zapobiega rozdzieleniu składników. Inne klasyczne emulgatory to sok figowy, czosnkowy, niektóre żywice z drzew liściastych, a także mleko i różne rodzaje żywicznych mydeł. Współcześnie do przemysłowej produkcji farb temperowych wykorzystuje się na ogół syntetyczne środki powierzchniowo-czynne. Obecnie klasyczną temperę jako samodzielną technikę malarską spotyka się coraz rzadziej; używana jest najczęściej do szkiców i podmalówek.
Malarstwo akwarelowe oparte jest na laserunkowym działaniu farb nakładanych możliwie cienko na biały podkład. Działanie farb przeświecających wymaga zawsze jasnego podkładu. Przy częstym malowaniu akwarelą całe światło pochodzi z podkładu, którym przeważnie jest papier, pergamin, kość słoniowa, jedwab, batyst. Używa się również gruntów kredowych i gipsowych. Grunt musi być najbielszy, czysty, wolny od olejów i tłuszczów, a przy tym możliwie niezmienny i nieżółknący. Do uzyskania wspaniałych efektów właściwych akwareli potrzebne są: farby akwarelowe dobrej firmy, pędzle płaskie i okrągłe, najlepiej z włosia sobola oraz odpowiedni papier. Podkłady do malowania akwarelą to głównie bardzo chłonny papier o wyraźnej, chropowatej fakturze.
Nazwa akwarela pochodzi od łac. aqua - woda. Farba akwarelowa jest rozpuszczalna w wodzie i zawiera niewiele spoiwa. Otrzymuje się ją z połączenia pigmentu i spoiwa, którego głównym składnikiem jest guma arabska, często z dodatkiem miodu, gliceryny i innych tajemniczych ingrediencji. Pigmenty muszą być bardzo dobrej jakości.
Trudność malarstwa akwarelowego wynika z małej możliwości przewidzenia tego, jak rozleje się plama farby – ostateczny efekt jest często wypadkową zamierzenia artysty i przypadku. Ponadto położona warstwa trudno poddaje się retuszowaniu. Mimo to akwarela jest bardzo popularna, gdyż daje piękne, delikatne i świetliste obrazy.
Rysować należy ostrożnie, lekkimi kreskami ołówka, zbytnio nie wycierając i nie dotykając powierzchni malarskiej. Przy dobrej wprawie można od razu rysować pędzlem. W dawniejszym malarstwie akwarelowym rozpoczynano od tonów bardzo delikatnych, jasnych i neutralnych, które następnie wzmacniano. Dzisiaj za przykładem malarzy holenderskich, postępujemy z akwarelami swobodniej i często malujemy również bielą, która nakładamy na półsuchą lub suchą farbę, uzyskując tony miękkie lub efekt masywności.
Akwarela jest znana od starożytności, także na Dalekim Wschodzie, tam techniką tą zdobiono wachlarze i parawany. W średniowieczu zaczęto akwarelę stosować do iluminacji ksiąg, a od XVII wieku (głównie w Anglii) zyskała popularność jako samodzielna technika. Najpierw akwarelą malowano miniatury na kości słoniowej i pergaminie, a później na papierze. Od XVIII wieku zaczęła upowszechniać się w całej Europie, także w Polsce (np. Piotr Michałowski, Julian Fałat). Obecnie akwarela jest ulubioną techniką pejzażystów, portrecistów, stosowana jest także przez ilustratorów. Często występuje jako element technik mieszanych z tuszem, pastelem, temperą i innymi.
Gwasz to kryjąca farba wodna. Oprócz kryjącego pigmentu zawiera jeszcze biały wypełniacz (np. biel barytową) oraz spoiwo z gum roślinnych, takie samo jak w technice akwarelowej. Farby gwaszowe, kryjące, przewyższają znacznie farby akwarelowe pod względem prawdziwości tonów. Farbami tymi uzyskuje się szare, zwiewne tony o dużym uroku, podobnie jak przy pastelach, ale na mokro. Świadczą o ich zaletach m.in. wspaniałe obrazy Adolfa Menzla. Malarstwo farbami kryjącymi pozwala na znacznie większą swobodę aniżeli czyste akwarele. Środki wiążące są takie same jak przy farbach akwarelowych.
W szerszym znaczeniu nazwę tę stosuje się różnych kryjących farb rozprowadzanych wodą, o spoiwie z kleju zwierzęcego lub emulsji wodnych np. kazeinowych.
Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885 Warszawa - 1939 Jeziory na Polesiu), Portret Wandy Pawlikof, 1938
Julian Fałat (1853 Tuligłowy - 1929 Bystra), Widok Krakowa jesienią, 1897
Wojciech Kossak (1856 Paryż - 1942 Kraków), Przed karczmą - drużbowie, 1917
Olga Boznańska (1865 Kraków - 1940 Paryż), Portret księżnej Jadwigi z Sanguszków Sapieżyny
Technika ta polega na ścieraniu i wcieraniu w papier lub karton pigmentów barwnych pałeczek, bez udziału płynnych tworzyw malarskich. Pracując bokiem kredki, namalujemy szeroką smugę, którą można rozcierać czy wielokrotnie nawarstwiać, uzyskując efekt zbliżony do malowidła olejnego. Pracując czubkiem kredki, uzyskujemy cienkie linie i delikatne ślady, kojarzące się raczej z rysunkiem. Technika pastelu upowszechniła się w XVIII wieku, głównie w portretach, a popularność zdobyła dzięki impresjonistom.
Farba pastelowa odbija jedynie światło powierzchniowe, nie ma działania laserunkowego, a wyglądem zewnętrznym zbliża się najbardziej do suchej farby w proszku. Pastele nie żółkną, nie brązowieją ani nie pękają jak farby olejne. Natomiast ich wadą jest wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne, na przykład uderzenia, gdyż przylegają do gruntu bardzo luźno.
Pastele robi się z drobno mielonego pigmentu zmieszanego z wypełniaczem i spoiwem, dającym konsystencję ciasta. Z takiej pasty formuje się wałeczki i suszy – w ten sposób powstają pałeczki pastelowe. Obecnie stosuje się pastele suche, w bardzo bogatej gamie barw, i pastele olejne.
W zależności od ilości i rodzaju spoiwa rozróżnia się: pastele miękkie, pastele twarde, pastele olejne, pastele wodne, ołówki pastelowe, pastele kredowe i kredki woskowe.
Technika pastelu polega na połączeniu właściwości narzędzia i papieru – obok odpowiednich pasteli ważne jest też dobranie właściwego podłoża. Za podłoże przy malowaniu pastelami używa się papieru, tektury lub tkaniny specjalnie preparowanej. Pewna szorstkość powierzchni jest korzystna, ale zbyt szorstkie podłoże działa jak tarka, chłonie zbyt dużo farby oraz utrudnia i przedłuża pracę. Dobór koloru podłoża jest istotny, gdyż w pastelu niektóre fragmenty obrazu zostają nietknięte, a barwiony papier tworzy harmonijne tło scalające obraz.
Technikę malowania pastelami każdy może stosować na swój sposób. Można zestawiać barwy zimne i ciepłe bezpośrednio lub nakładać jedną na drugą, przy czym ciemny grunt może być wykorzystywany w przejściach i cieniach. Farby można nakładać palcem, pędzlem lub skórką, można je przecierać i uzyskiwać w ten sposób miękkie, jedwabiste tony. Tony można łączyć, lekko pocierając palcem lub pędzlem. Stają się wtedy miękkie, a nałożone na nie mocniejsze barwy wzmagają urodę obrazu.
Technika ta zawsze intrygowała bogactwem tematyki i formy - miała szerokie grono twórców i koneserów. Wśród wielkich polskich artystów, malujących pastelem można wymienić m.in. Wyspiańskiego i Witkacego. Pastel należy przechowywać z dala od światła dziennego, które może spowodować, że barwy wyblakną. Ponieważ pastel osypuje się, oprawa powinna być z passe-partout, aby powierzchnia dzieła nie przylegała do szkła.
Malarstwo akrylowe to wszechstronna technika malarska umożliwiająca malowanie zbliżone do techniki olejnej lub akwarelowej. Tajemnica tkwi w farbie akrylowej. Powstaje ona przez połączenie pigmentu ze spoiwem z żywic syntetycznych i wodą. Wygodą w ich użytkowaniu jest to, że są wodno-rozpuszczalne. Nie potrzeba specjalnych rozpuszczalników, aby ją rozcieńczyć czy umyć pędzle. Ich zaletą i wadą zarazem jest szybkie wysychanie. Można dzięki temu szybko nałożyć wiele warstw, jednak są pewne ograniczenia, jeśli chodzi o mieszanie farb na płótnie. Proces jej schnięcia, który trwa od 15 minut do kilku godzin, można przedłużyć, spryskując obraz wodą lub używając odpowiednich środków opóźniających wysychanie, a farby należy kłaść na specjalne palety do akrylu, utrzymujące wilgoć. W stosunku do akwareli malowanie farbami akrylowymi jest łatwiejsze, umożliwia pełne mieszanie kolorów i dokonywanie retuszy. Trudniej jest jednak za pomocą tych farb uzyskać wrażenie ulotności tak bardzo charakterystyczne dla akwareli.
Farby akrylowe pojawiły się na rynku w latach pięćdziesiątych XX wieku, najpierw w Stanach Zjednoczonych i Meksyku, a potem w Europie. Pierwotnie zaprojektowano je do malowania zewnętrznych ścian budynków nadmorskich, narażonych na stałą wysoką wilgotność powietrza i zasolenie. Ich zalety i możliwość łatwego modyfikowania ich własności do różnych celów spowodowały, że rozpowszechniły się także jako farba do wnętrz, artystyczna i poligraficzna.
W domu aukcyjnym OneBid znajdziesz aukcje obrazów namalowane różnymi technikami malarskimi. Zapraszamy do przejrzenia oferty naszych licytacji!
10/02/2021