Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Oferowany
zbiór uchwał gdańskiej rady miejskiej pochodzi z lat 1726-1785.
Pogłębiający się w tym okresie ogólny kryzys Rzeczpospolitej nie pozostawał bez
wpływu na losy miasta, począwszy od skutecznego rosyjskiego oblężenia w 1734
r., a skończywszy na regularnej „wojnie hybrydowej”, jaką Gdańskowi oraz
Rzeczpospolitej wypowiedziały w latach 60. XVIII wieku Prusy.
Zaczęło
się od wywołania w Rzeczpospolitej poważnego kryzysu monetarnego, którego
najbardziej znanym epizodem był zalew tzw. „efraimek” – monet o obniżonej
zawartości kruszcu, które Prusacy wybijali dzięki zdobyciu saskich stempli
menniczych w czasie wojny siedmioletniej. Także w mennicach w Królewcu,
Szczecinie i Wrocławiu regularnie bito posrebrzane fałszywe monety Augusta III.
Pierwsze symptomy kryzysu monetarnego widzimy już w uchwale gdańskiej rady
miejskiej z 1752 r. Z roku na rok kryzys rozwijał się coraz bardziej – uchwała
z 1763 r. informuje nas, że w obiegu gospodarczym miasta występuje już znaczna
ilość popsutej waluty. Po trzech latach kryzys szalał już w pełni – w 1766 r.
mieliśmy do czynienia z procederem oszustw przy odważaniu monet, wycofywaniu z
obiegu i tezauryzacji dobrej na własną rękę oraz skokowego wzrostu kursu obcych
walut, który musiano zamrozić. Wymienione uchwały znajdują się w dziale
„Numizmatyka – literatura i dokumenty”.
Po
elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego, a szczególnie po I rozbiorze Prusacy
przestali się ograniczać do sabotażu waluty i przeszli do bezpośrednich działań
siłowych, chociaż oczywiście bez formalnego wypowiedzenia wojny. Dowodem tego
było na przykład ustanowienie uzbrojonej komory celnej w Kwidzynie czy
regularna blokada, jakiej Prusacy poddali Gdańsk na przełomie lat 1783/1784. Gdańska
rada miejska reagowała na tę przemoc zakazem wywozu prochu strzelniczego oraz
innych materiałów wojskowych z miasta
(uchwała z 1766 r.) czy czasowego wstrzymania ruchu promowego na
Motławie (uchwała z 1785 r.).
Na
uwagę zasługuje również wyjątkowy druk masoński związany z gdańską lożą „Zu den
drei Bleiwagen” (Pod Trzema Poziomnicami),
która powstała w 1751 r. jako córka berlińskiej loży „Zu den drei Weltkugeln” (Pod
Trzema Globusami).
Brak
miejsca, by zagłębić się we wszystkie aspekty tych niezwykle ciekawych
dokumentów, które odsłaniają mniej znany obraz epoki z perspektywy
historycznoprawnej. Mamy i wyimki z kroniki kryminalnej (morderstwo w
Orunii w 1735 r.), i regulacje dotyczące kontroli jakości sprowadzanego wosku
czy klepek na beczki. Nie brakuje także uchwały podtrzymującej prastary zakaz
osiedlania się w mieście Żydów (1745 r.). Mieszczanie gdańscy, i to zarówno
patrycjat, jak i członkowie reprezentującego miejskie pospólstwo „tzw.
Trzeciego Ordynku”, byli w tej kwestii wyjątkowo solidarni i strzegli swych
interesów handlowych bardzo zazdrośnie. Przez całe wieki starozakonni mieli
wolny wstęp do miasta jedynie na Jarmark św. Dominika, co po drugim rozbiorze
zmienili dopiero Prusacy.