monety koronne, Talar historyczny zwany targowickim, 1793, Warszawa; Aw: W wieńcu dębowym napis w dziewięciu wierszach: CIVIBUS / QUORUM PIETAS / CONIURATIONE DIE III / MAI MDCCXCI OBRUTAM / ET DELETAM LIBERTA / TE POLONA TUERI / CONABATUR RESPU / BLICA RESUR / GENS, wokoło GRATITUDO CONCIVIBUS EXEMPLUM POSTERITATI; Rw: Napis w sześciu wierszach: DECRETO / REIPUBLICÆ NEXU / CONFEDERATIONIS IUNCTÆ / DIE V. XBRIS MDCCXCII / STANISLAO AUGUSTO / REGNANTE, wokoło 10 7/16 EX MARCA PURA COLONIENSI 1793, gwiazdki po obu stronach pięcioramienne; Dav. 1622, H-Cz. 3353, Kop. 2484 (R5), Parchimowicz SAP 36.a, Plage 410, Berezowski 30 zł; srebro 27.49 g; pięknie zachowany. Konfederacja została zawiązana w 1792 roku, a na jej czele w charakterze marszałka stanął Stanisław Szczęsny Potocki, wojewoda ruski, zwolennik przywrócenia wolnej elekcji lub przekształcenia Rzeczypospolitej w republikę. Konfederaci dążyli do podziału państwa na samodzielne prowincje. Zwrócili się w tym celu o pomoc wojskową do cesarzowej Rosji Katarzyny II. We wcześniejszych latach caryca zajęta była konfliktem zbrojnym z Turcją (1787–1792). W czasie jej trwania prowadziła rozmowy z magnaterią stojącą w opozycji do polskiej Konstytucji, lecz nie planowała początkowo interwencji zbrojnej. Dopiero po zakończeniu konfliktu na granicy Azji Mniejszej, rosyjska armia licząca ponad 100.000 zbrojnych ruszyła w kierunku Warszawy. Jako ciekawostkę należy wspomnieć, że podpisane dokumenty między zbuntowaną magnaterią polską a carycą Katarzyną podpisano w mieście Petersburg, choć na dokumencie widnieje zapis Targowica. Przedstawiciele Konfederatów byli tak pewni swojego zwycięstwa po ingerencji Rosji, że uchwalili wybicie talara dla upamiętnienia w ich pomyślunku - patriotycznego czynu, który doprowadził niestety do II rozbioru Polski. Talar targowicki był bardzo niskiej emisji. Rozdawany był zwolennikom Konfederacji Targowickiej, zawiązanej w opozycji przeciwko reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja. Planowano wybicie 30.000 sztuk, lecz jego nakład wyniósł 1699 egzemplarzy. Nakład monety może być nieco większy. Po zamknięciu mennicy w Warszawie 8 stycznia 1796 roku, w tajemnicy administrator Antoni Schroeder nieoficjalnie wybił po kilka sztuk monet wszystkimi dostępnymi wówczas stemplami, między innymi talara targowickiego. Teksty łacińskie na monecie ułożył prawdopodobnie sam marszałek Potocki, choć w swych pamiętnikach wspomniał, iż wszystkie teksty wymyślił dyplomata kurlandzki w Warszawie Karol Henryk Heyking. Małżonka Stanisława, Józefina z Mniszchów Potocka odpowiedzialna była za projekt graficzny talara. Emisja jego przypisywana jest do mennicy warszawskiej, lecz nie brakowało teorii że został odbity w manufakturze Tyzenhausa w Grodnie, na co jednak nie ma żadnego potwierdzenia.
