STAROWIEYSKI FRANCISZEK, Nadszedł dzień krwawy przez 5 lat naród wasz, 1999

tusz, papier, 21 x 29 cm, sygn.

Praca nieoprawiona.

Do pracy dołączone zaproszenie z wystawy kaligrafii Franciszka Starowieyskiego ze zbiorów Teresy Starowieyskiej, Galeria Gardzienice, Lublin, 2013/2014.

Franciszek Starowieyski uprawiał coś w rodzaju barokowego teatru grozy: jego kaligrafie, inskrypcje i plakaty pełne są stylizacji na teksty apokaliptyczne, choć bardzo rzadko zawierają rzeczywiste cytaty. Często brzmiały jak "echo" dawnych ksiąg, ale były w pełni oryginalne.

___

Franciszek Starowieyski (1930-2009) pochodził ze szlacheckiej rodziny, pieczętującej się herbem Biberstein. Podczas wojny, wraz z rodziną, przeprowadził się do Krakowa. Studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego (1949-1952), a następnie w ASP w Warszawie w pracowni Michała Byliny, gdzie uzyskał dyplom w 1955 roku. Znany jest również pod pseudonimem Jan Byk. Grafik, malarz i scenograf. Posługiwał się bogatą ornamentacją, posiadał indywidualny system znaków, w którym nierzadko na plan pierwszy wysuwał motyw przemijania. Jeden z "kultowych" polskich artystów współczesnych. Autor licznych plakatów teatralnych i filmowych, np. Idy marcowe J. Kilty`ego (1968), Życie rodzinne (1971) i Iluminacja (1973) Krzysztofa Zanussiego, Białe małżeństwo T. Różewicza, Portret Doriana Graya J. Osborne`a, oraz grafiki książkowej, m.in. ilustracji do Karnawału Stanisława Dygata (1968), projektów scenograficznych dla teatrów i telewizji - od grafiki artystycznej po malarstwo olejne i ścienne. Stworzył oryginalny surrealistyczno-groteskowy styl wypowiedzi plastycznej. Jego twórczość cechuje ogromna fantazja, rozmach, zmysłowość, fascynacja ciałem człowieka i śmiercią oraz precyzyjny warsztat. Był pomysłodawcą i realizatorem spektakli Teatru Rysowania w czasie których na oczach publiczności powstawały wielkoformatowe kompozycje. Znawca i kolekcjoner sztuki, głównie XVII wiecznej. Przez szereg lat tworzył na przemian w pracowniach w Warszawie i w Paryżu. Zrealizował ponad 300 plakatów i uważany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli "polskiej szkoły plakatu". Artysta jest bohaterem filmu Andrzeja Papuzińskiego Bykowi chwała. Grał również jako aktor w filmach Andrzeja Wajdy ("Danton") i Krzysztofa Zanussiego ("Struktura kryształu"). Uczestniczył w ponad 200 wystawach w kraju i za granicą, m. innymi w: Austrii, Belgii, Francji, Holandii, Kanadzie, Niemczech, Szwajcarii, USA, we Włoszech. Był pierwszym Polakiem, który miał indywidualną wystawę w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1985).