Jerzy Kossak (1886 Kraków - 1955 tamże), Odwrót Napoleona spod Moskwy, 1936 r.

olej, sklejka, 53 × 78 cm w świetle oprawy
sygn. i dat. l. d.: Jerzy Kossak 1936

Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy to jeden z najsłynniejszych motywów w twórczości Jerzego Kossaka. Obrazy poświęcone epopei napoleońskiej Jerzy Kossak zaczął malować ok. 1910 r. W latach 20. i 30. Powstały najlepsze prace z tego cyklu, wielkoformatowe, oryginalne, samodzielnie skomponowane wg własnych pomysłów.
Prezentowany na aukcji obraz przedstawia jednocześnie wielką porażkę Napoleona w wyprawie na Rosję 1812 r. (do której przyczyniły się sroga, rosyjska zima i brak przygotowania do tych warunków francuskich żołnierzy), jak i wspomnienie pamiętnej Victorii z bitwy pod piramidami z 1798 roku. „Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy z głową Sfinksa przypominającego egipskie zwycięstwo ‘boga wojny’, który teraz ze sztabem i na tle niekończącej się colonne mourante swych wojsk ciągnie na zachód wśród zamieci, złamany zimą i mrozem. “ (K. Olszański, Jerzy Kossak, Wrocław 1992, s. 18).Analogiczne prace zachowały się w licznych zbiorach prywatnych oraz w Muzeach Narodowych w Krakowie i Warszawie.