Julian Fałat (1853 Tuligłowy - 1929 Bystra), Procesja w Kalwarii

olej, płótno, 111 × 190 cm
sygn. l. d.: „Jfałat.”
na odwrocie na płótnie: „No 5.”

Reprodukowany:
– J. Madeyski, „Julian Fałat”, Bielsko-Biała 2003, s. 44-45

Pochodzenie:
– kolekcja prywatna, Polska
W latach 1999–2006 depozyt na ekspozycji stałej w Fałatówce – Oddziale Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.
Do obrazu dołączone potwierdzenie autentyczności wystawione przez Agencję Art-Konsultant Adama Konopackiego.

„Nazwisko Fałata na terenie polskiej sztuki zabłysło odrazu, jak meteor, zdobywając szturmem uznanie kolegów i krytyki i rozgłos wśród miłośników sztuki. Pierwsze wystawiane jego dzieła były od razu dziełami dojrzałemi, świadczyły nie tylko o niewątpliwym talencie lecz i o wielkiej wiedzy malarskiej i opanowaniu środków sztuki”
Artysta Stefan Popowski we wstępie do katalogu „Wystawy Jubileuszowej dzieł Juljana Fałata. Przewodnik No XVII”, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie 1926, s. 5

Procesja w Kalwarii Zebrzydowskiej to temat wyjątkowy i rzadko spotykany w kontekście twórczości Juliana Fałata. Na prawie dwumetrowym płótnie artysta odmalował wielopostaciowy korowód pielgrzymów przemierzających najstarszą w Polsce kalwarię. „Polska Jerozolima” powstała z fundacji wojewody krakowskiego, Mikołaja Zebrzydowskiego w 1600 roku. Na zboczach góry Żarumiejscowiono Dróżki Pana Jezusa, Dróżki Matki Bożej oraz 42 kaplice i kościoły. Było to miejsce cieszące się dużą popularnością wśród pątników odbywających peregrynacje z terenów całej Polski, jak również państw sąsiednich – Węgier, Niemiec, czy Moraw (A. Król, „Julian Fałat”, Stalowa Wola [2010], s. 21). Obraz nie jest datowany, lecz jego powstanie można wiązać z okresem, gdy artysta pełnił stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie (1895–1905). Wówczas zgodnie z programem nauczania i statutem uczelnianym organizowano studyjne plenery malarskie. Fałat wyjeżdżał ze swoimi studentami w malownicze okolice Krakowa. W kręgu jego zainteresowań znalazła się również położona nieopodal Wadowic Kalwaria Zebrzydowska (T. Dudek Bujarek, „Fałatówka. Wielowątkowa opowieść”, Bielsko-Biała 2019, s. 109). W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się obraz Juliana Fałata o podobnym temacie i równie imponującym formacie, będący niejako „wycinkiem” procesji ze zbliżeniem na jedną z kaplic i przemawiającego z ambony zakonnika („Kazanie na odpuście w Kalwarii”, 1906 r.). Analogiczna do wspomnianego dzieła praca, ujęta w szerszym kadrze została namalowana w Bystrej w 1915 r. (reprod. w: „Tęcza” 1928, z. 15, dodatek „Świat wczoraj, dzisiaj, jutro”). Z wielofiguralną kompozycją przedstawiającą procesję w Boże Ciało w Toruniu artysta zmierzył się również w 1920 r. wykorzystując technikę akwarelową (zbiory MNW). Motywy religijne w twórczości Fałata przewijały się przez całą jego drogę artystyczną – warto wymienić chociażby takie realizacje, jak „Modlący się starzec” (1881 r.), „Przed cerkwią” (1899 r.), czy też przedstawienia obiektów sakralnych drewnianych kościółków wiejskich w Osieku (1906 r.) i Mikuszowicach (1913 r.). Oferowany obraz jest wyjątkowym obiektem o walorach muzealnych i kolekcjonerskich, jest unikatowym malowidłem na rynku aukcyjnym.