Teofil Kwiatkowski, POŁÓW U WYBRZEŻY MARSYLII, 1840-1845

sygn. p.d.: T. Kwiakowski [sic!]

na odwrocie (tuszem): Mr | W[...]cher devauldon | 9003

Porównaj z:

– A. Melbechowska-Luty, Teofil Kwiatkowski 1809-1891, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966, s. 144 nr kat. 73, il. 17 s. nlb. [Połów u wybrzeży Marsylii, 1840-1845];

– Widok portu w Avinion (olej, deska, 20 x 38,3 cm), Muzeum Narodowe w Warszawie, nr id. MP 97 MNW (fot. obok).

– Widok portu w Avinion (olej, deska, 19,8 x 37,3 cm), Muzeum Narodowe w Warszawie, nr id. MP 96 MNW (fot. obok).

Znany jest szkic akwarelowy pod tym samym tytułem, reprodukowany na czarno-białej ilustracji zamieszczonej przez Aleksandrę Melbechowską-Luty w: Teofil Kwiatkowski 1809-1891 (il. nr 17). Według Melbechowskiej-Luty, w latach 1840-1845 powstała seria rysunków i akwarel przedstawiających studia rybaków, marynarzy oraz szkice pejzaży i wybrzeża Marsylii. Na podstawie datowania akwareli możemy również datować nasz obraz olejny.

Utrzymany w pastelowej tonacji, pejzaż przedstawia okolice Marsylii. Lazurową toń morza delikatnie marszczy wiatr. Statyczną kompozycję ożywiają jedynie sylwetki żaglowców, łodzi rybackich i parowca. Różowe obłoki płyną po błękitnym niebie, nadając całości romantyczny wydźwięk. Głębi całej kompozycji nadaje oddalony, delikatnie zarysowany i oświetlony słońcem skalisty brzeg. Według Melbechowskiej-Luty, artysta rozpoczynał pracę nad obrazem od ogólnych szkiców wykonanych w naturze. Główna cześć dzieła powstawała w pracowni a następnie z poprawkami kolorystycznymi malarz znów udawał się w plener.

Porównując nasz obraz z dziełami znajdującymi się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (oba zatytułowane Widok portu w Avinion) widać, że wszystkie cechuje silny wpływ angielskiego malarstwa romantycznego. Kwiatkowski, niczym William Turner, skupił się na grze światła i koloru zaobserwowanej u wybrzeży marsylskiego portu. Mimo niewielkiej formy (wszystkie mają bardzo zbliżone wymiary) obrazy ukazują wrażliwość malarza na naturalne piękno.

Teofil Kwiatkowski (Pułtusk 1809 - Avallon w Burgundii 1891) - wybitny przedstawiciel romantyzmu w malarstwie polskim - w latach 1825-1830 studiował malarstwo na Oddziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego u A. Brodowskiego i A. Blanka. Jako oficer 4. pułku piechoty walczył w powstaniu listopadowym; po klęsce jego emigrował do Francji, gdzie pozostał do końca życia. początkowo przebywał w Avignonie, później w Paryżu. Tu studiował jeszcze u A. Toussainta, P. Sentiesa, J. L. Dulonga i L. Cognieta. Utrzymywał bliskie kontakty ze środowiskiem emigracyjnym, m.in. z rodziną ks. Czartoryskich, Adamem Mickiewiczem, Fryderykiem Chopinem, Cyprianem Kamilem Norwidem, Teofilem Lenartowiczem. Wielokrotnie portretował Chopina (także na łożu śmierci), któremu poświęcił też dużą, symboliczną kompozycję Bal w Hôtel Lambert - Polonez Chopina. Malował piękne, przesycone romantyczną aurą krajobrazy z Prowansji i Burgundii. Malował obrazy olejne i bardzo liczne, mistrzowskie akwarele – portrety, pejzaże, sceny rodzajowe, patriotyczne, kostiumowe i alegoryczne. Jego dzieła odznaczają się niepoślednimi walorami kolorystycznymi, emocjonalnym stosunkiem do natury, a także typowo romantyczną skłonnością do fantazji i metafory, zabarwionej często odcieniem melancholii. Artysta wystawiał, m.in. na oficjalnych Salonach paryskich (1839-1881), nadsyłał swe prace także na wystawy krajowe (1862-1873 TZSP w Warszawie). Jego obrazy, akwarele, rysunki znajdują się w Muzeum Mickiewicza w Paryżu, w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, pozostałe są w rękach prywatnych we Francji. Na rynku antykwarskim są rzadkością.