Stanisław Czajkowski (1878 Warszawa - 1954 Sandomierz), Powrót z jarmarku (Podhale)

olej, płótno, 47 x 61 cm
sygn.p.d.: STANISŁAW CZAJKOWSKI
na krośnie numer inwentarzowy: St. Cz./ inw. 341
na odwrocie nalepki: 1) wystawowa (druk, atrament): WŁASNOŚĆ [przekreślone, u góry: WYSTAWA MUZEUM OKRĘGOWEGO |W SANDOMIERZU |AUTOR |TYTUŁ „Malarstwo Stanisława
Czajkowskiego” 1981; nalepka papierowa z odręcznym opisem: STANISŁAW CZAJKOWSKI/Powrót z jarmarku” (Podhale)/45,5 × 61 cm, olej, płótno/ Wystawa w Muzeum w Sandomierzu, 1958/Wystawa w Muzeum w Radomiu, 1958

Wystawiany:
„Malarstwo Stanisława Czajkowskiego”, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, 1981 r.

Do obrazu dołączona ekspertyza Pani Katarzyny Posiadały z 2004 r.



„Zastanawiając się nad istotą indywidualności Czajkowskiego i jego odrębnością od pozornie zbliżonych do niego wielu artystów naszych, głównie pejzażystów, dochodzimy do wniosku, żeistotę tą stanowi szczerość wysławiająca się mową malarską niezmiernie prostą i czystą. Czajkowski długoletniemi studjami zdobył sobie łatwość i płynność wypowiadania swych wrażeń niezwykle bogatych, czerpanych bezpośrednio z natury. Ze skarbca jej, otwartego dla Czajkowskiego naścieżaj artysta wchłania w siebie urodę jej bogactw. Bytuje niby zahypnotyzowany urokiem złota jesieni, szmaragdami lata, szafirami niebios, tęsknotą równin bezbzeżnych i półtonami nastrojów powieczornych. Czajkowski jest nawskroś lirykiem o powierzchowności malarskiej naturalisty. Liryzm jego przetapia kształty realne w formy idealnych przypomnień pewnego fragmentarycznego ensembl u natury w chwili osobliwego wyrazu, uchwytnego tylko dla uduchowionego oka artysty.
Jakąż jest druga strona jego twórczości, strona, —nazwijmy ją w odróżnieniu jej od pierwszej—praktyczną? Czajkowski, jeśli chodzi o technikę malarską, to przyznać trzeba — opanował ją w zupełności. Faktura jego obrazów jest nadewszystko czytelna, pozatem zupełnie zdecydowana w swym charakterze. Kolor jego posiada miąższ, swoją, że tak powimy cielesność, właściwą farbie
olejnej przez Czajkowskiego bardzo umiejętnie wyzyskanej. Zależność od natury w grucie rzeczy u Stanisława Czajkowskiego jest rzeczą poniekąd wtórną. Dosyć przyjrzeć się baczniej pracom artysty z Kazimierza nad Wisłą, by tę twórczość stwierdzić i zwrócić uwagę na istotne wartości jego obrazów, w pierwszym rzędzie na kompozycję. Czajkowski każdy wybrany motyw z natury komponuje w układzie i w założeniu tonacyjnem. W obrazach jego nie spotykamy się nigdzie z przypadkowością, niszczącą zazwyczaj całość zamierzeń, przeciwnie, — widzimy wszędzie wielką wolę, umiejętność i konsekwentne przeprowadzenie usiłowań.”
Wystawa Stanisława Czajkowskiego, katalog VI-ty, Salon Sztuki Czesława Garlińskiego, Warszawa marzec 1923, nlb