Ferdynand Ruszczyc (adopcja) (1870-1936), Stary dom, 1903

Biogram
Obraz przedstawia rodową siedzibę Ruszczyców w majątku Bohdanów na Wileńszczyźnie – XVII-wieczny drewniany, parterowy dwór z wysokim dachem i gankiem wspartym na kolumnach, nazywany „starym domem” (w przeciwieństwie do wzniesionego później budynku murowanego). Metaforyczny sens obrazu odnosi się do idei trwania, mierzonego następstwem kolejnych pokoleń mieszkańców domu. Przywołuje także topos dworu polskiego – ostoi szlachecko-ziemiańskiej tradycji i twierdzy patriotyzmu w czasach tragicznych doświadczeń narodowej niewoli. Taką interpretację sugeruje dramatyczny, niepokojący nastrój obrazu. Nad rośniętą w ziemię ludzką siedzibą przesuwają się ciężkie chmury, w podmuchach wiatru plączą się gałęzie wiciokrzewu, potężną czapą okrywające dach budynku. Niejednoznaczna wydaje się obecność pawia – od czasów starożytnych ptak ten symbolizuje nieśmiertelność, lecz jego ostry, przenikliwy krzyk odbierany jest jako zwiastun nieszczęścia lub śmierci. Stary dom spłonął podczas II wojny światowej.

Widoki rodzinnego majątku wielokrotnie inspirowały Ferdynanda Ruszczyca, jednak nigdy nie odtwarzał ich w sposób naśladowczy.