Henryk Epstein (1891 Łódź - 1944 Auschwitz), Powrót rybaków, około 1927-1930

olej, płótno, 54 × 73 cm
sygn. l. d.: H.Epstein
Wystawiany, reprodukowany i opisany:
Artur Winiarski, „Mistrzowie Ecole de Paris. Henri Epstein”, Villa la Fleur, Warszawa 2015, s. 212, nr kat. 48

Dominującą grupę dzieł w twórczości Epsteina z l. 30. XX w. są sceny przedstawiające rybaków przy pracy. Wiadome jest, że w 1931 r. artysta przebywał w Bretanii, w miejscowości Concarneau oraz wypływał na przybrzeżną wyspę Belle-Ile-en-Mer, skąd przywoził liczne akwarele, inspirowane tym tematem. Motyw portów i rybackich wiosek obecny w dorobku malarza wskazuje na niesłabnące u artysty zainteresowanie człowiekiem w określonym środowisku i stanowi niejako kontynuację studiów, w których przyglądał się pastuchom na polach Owernii i przekupkom na targu w Saint-Jean-de-Luz: „W każdej ze swoich wypraw Epstein nie tylko potrafi odkryć istotę krajobrazu, ale też maluje ludzi, przedstawiając ich codzienność oraz relacje, wydobywając w ten sposób lokalny koloryt nie tylko miejsca, ale i społeczności” (Henri Epstein, [seria: Mistrzowie Ecole de Paris], Warszawa 2015, s. 47).

„Poszczególne obrazy przypominają odrębne organizmy żyjące intensywnym życiem. Płaszczyzny wibrujące i drżące. Kolory, których zadaniem nie jest tworzenie barwnych arabesek, lecz ożywienie materii przedstawionej na dwuwymiarowym płótnie, a zatem zastosowanie fikcji wizualnej. Cnotą kardynalną artysty, o którym mowa, jest umiejętność tworzenia iluzji, że przedstawione postacie żyją i działają. Co nie oznacza, że Henryk Epstein celuje w sztuce figuratywnej. Artysta nie dąży do przekazywania czy komunikowania swych odczuć, swych doznań wzrokowych. Jego cel jest inny. Malarz stara się ożywić postacie, których kształty i wygląd zewnętrzny przypominają zwykłych ludzi,
wyposażając je w nową duszę, stanowiącą wytwór jego wyobraźni, jego własność.”
W. George, The School of Paris, [w:] C. Roth, Jewish Art. An Illustrated History, Tel Aviv 1961, szp. 709.