akwarela, papier, 52 × 97 cm w świetle passe-partout
sygn. i dat. l. d.: JFałat 909
Wystawiany:
Wystawa specjalna Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie; luty-marzec 1909 r. Wystawa w Poznaniu, 1910 r.
Reprodukowany:
T. Jaworski, "Wystawa Fałata i Popiela w Poznaniu", „Świat” 1910, nr 18, s. 3
Opisywany:
– Juljan Fałat; luty-marzec 1909 r., Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie [kat. wyst.].
– List Jana Krywulta do Juliana Fałata z dn. 30 marca 1909 r. [w:] Fałat znany i nieznany. T.2. Czasy krakowskie. Korespondencja z lat 1895-1910 (oprac. M. Aleksandrowicz), Bielsko-Biała 2008, s. 445.
– T. Jaworski, "Wystawa Fałata i Popiela w Poznaniu", „Świat” 1910, nr 18, s. 4.
– A. Król, "Julian Fałat", Stalowa Wola [2010], s. 217.
Fundamentalne dla dorobku artystycznego Juliana Fałata są dwa nurty dominujące w jego twórczości, stanowiące równocześnie rozpoznawalny rys jego dzieł. Mowa tu oczywiście o tak zwanych fałatowskich śniegach, przedstawiających zakola rzek oraz o realizacjach poświęconych tematyce myśliwskiej. Zwłaszcza ta druga kategoria prac zajmuje zaszczytne miejsce w ouevre Fałata z uwagi na ich znaczenie w rozwoju artystycznej kariery malarza. Momentem o wielkim znaczeniu okazało się uczestnictwo w polowaniach organizowanych w Nieświeżu, w których bawili książę Antoni Radziwiłł oraz książę Prus, późniejszy cesarz Wilhelm II Hohenzollern. Wspomnienie pełnej zapału decyzji w sprawie czynnego udziału w polowaniach odnaleźć można w Pamiętnikach artysty, w których pisał: „W roku 1886 rozeszła się wiadomość, że Wilhelm Pruski jedzie do Nieświeża na polowanie na niedźwiedzia, jako gość księcia Antoniego Radziwiłła. Ponieważ ostatnimi czasy rysowałem wiele dla pism ilustrowanych jak „Kłosy”, „Tygodnik Ilustrowany” i „Tygodnik Powszechny”, pomyślałem, że i na tych polowaniach powinien znaleźć się artysta malarz, który by scenami z nich zasilał pisma polskie i zagraniczne . Nie tracąc czasu, postanowiłem jechać, zaopatrzywszy się wprzód w listy polecające”. (J. Fałat, Pamiętniki, Katowice 1987, s. 139-140). Wydarzenie to zaowocowało stworzeniem kilkudziesięciu kompozycji, z czego kilkanaście w fotograficzne zostały opublikowane i wydane w pamiątkowej tece. Rozwinęło także wykazywane już wcześniej przez artystę zainteresowanie tematyką myśliwską (przytoczmy chociażby kompozycje Pejzaż leśny ze zwierzyną, 1879; Górale myśliwi, 1881) oraz przyniosło rozgłos wśród krytyków i społeczeństwa. Kontynuacji serii obrazów o tematyce łowieckiej sprzyjał późniejszy pobyt artysty w Berlinie w roli nadwornego malarza cesarza Wilhelma. W twórczości artysty zaczęły się pojawiać kompozycje z jeleniami – na cesarskich lasach wokół pałacu myśliwskiego Hubertusstock była to zwierzyna, na którą ze szczególnym upodobaniem polowano. Wrażenia artysty z łowieckich wypraw można odszukać w korespondencji do brata Stanisława oraz we wspomnianych już Pamiętnikach:
„Ja siedzę w Hubertusstock, gdzie cesarz poluje. Maluję rozmaite notatki, których będę potrzebować do skończenia obrazu dla Cesarza. Cesarstwo oboje są mi niezmiernie przyjaźnie usposobieni, jak również i całe otoczenie”. (List Fałata do brata z dn. 12. X. 1895 r., cyt. za: T. Dudek-Bujarek, Julian Fałat- życiorys pędzlem zapisany, Bielsko-Biała 2017).
„Polowania jesienią na jelenie w czasie rykowiska mają szczególny urok…” (J. Fałat, Pamiętniki, Katowice 1987, s. 168).
W obrębie dzieł inspirowanych łowiectwem, można wyodrębnić u Fałata i przytoczyć za Malinowskim cztery zasadnicze kręgi tematyczne: wyjazd na polowanie, podejście do zwierzyny (nagonka), odpoczynek myśliwych po polowaniu oraz powrót z polowania (J. Malinowski, Julian Fałat, Warszawa 1985, s. 29). Oferowana na aukcji akwarela stanowi interesującą realizację, wyróżniającą się spośród typowych kompozycji o podobnej tematyce. Implikuje ukrytą przed widzem obecność myśliwego, obserwującego zwierzynę, skrytą w gęstwinie drzew. Fałat skupił się na uchwyceniu ulotnego wrażenia, momentu zawieszenia akcji i zrobił to w sposób wielce udany.
