Tadeusz RYBKOWSKI (1848-1926), Podhorce

akwarela, karton; 22 x 25 cm;
w oryginalnej mosiężnej ramce;
sygn. l. d. "Podhorce /Tadeusz Rybkowski".
Zamek o charakterze pałacowym (tzw. palazzo in fortezza) położony jest w paśmie Woroniaków, na krawędzi północnego stoku płaskowzgórza, u stóp którego rozpościera się równina doliny Styru.
Zamek w Podhorcach jest bez wątpienia najpiękniejszą budowlą w Polsce, a nawet w każdym innym kraju należałby do gmachów niezwykłych-tak pisał pod koniec XVII wieku o podhoreckim pałacu Franćois d’Alerac. Istotnie, wielkopański przepych i przepiękne położenie czyniły zamek perłą wśród magnackich rezydencji.

W 1633 roku kupił Podhorce Stanisław Koniecpolski herbu Pobóg-hetman wielki koronny i kasztelan krakowski-dziedzic niedalekich Brodów.
Nowy pałac wchłonął w siebie resztki murów parteru i piwnice XVI-wiecznego dworu obronnego. Wnuk hetmana, również Stanisław, część swego ogromnego majątku z Podhorcami zapisał synowi króla Jana III. Od Sobieskich zamek nabył w 1718 r. hetman Stanisław Rzewuski. Wacław Rzewuski dobudował kondygnację, hełmy nad pawilonami zwieńczono postaciami Atlasów dźwigających kulę ziemską i układ słoneczny (stoją do dziś na swoim miejscu). Miał Rzewuski w Podhorcach swój teatr nadworny, w którym wystawiał własne sztuki.
Mieszkali w Podhorcach także inni sławni Rzewuscy: Seweryn-targowiczanin i Wacław-emir Tadż ul-Fahr, powstaniec listopadowy, bohater utworów Słowackiego (Duma o Wacławie Rzewuskim) i Mickiewicza (Farys). W czasach rozbiorów zamek ucierpiał od kwaterujących tu przez kilka lat wojsk moskiewskich, pod zaborem austriackim znaczną część wyposażenia zlicytowano, łącznie z blachą miedzianą z dachu. Z upadku zamek podźwignął Leon Rzewuski, a po nim kolejny właściciel-książę Eustachy Sanguszko. Do 1914 r. pałac funkcjonował jako prywatne-ale ogólnie dostępne-muzeum. Podczas I wojny część zbiorów ewakuowano do dóbr Sanguszków w Sławucie, a nawet do Niżnego Nowogrodu, część do Gumnisk pod Tarnowem. W latach 30. z powrotem kompletowano podhoreckie zbiory. Podczas II wojny światowej zniszczeniu uległy portale, kominki, boazerie, obicia, piece i posadzki. W czasach ZSRR urządzono w zamku szpital. Po pożarze w lutym 1956 r. zawaliły się stropy I i II piętra. Obecnie zamek jest restaurowany, muzeum jest filią Lwowskiej Galerii Obrazów.