Chrystus Emanuel

drewno lipowe, polichromowane i złocone, wys. 67 cm.
Kraków (?), pocz. XVI w.
Późnogotycka figurka Dzieciątka Jezus należy do typu Chrystusa Emmanuela, czy dziecięcej odmiany Salvatora Mundi, i ukazuje ideę Odkupienia, a jednocześnie królewską godność Chrystusa. Jezus jako dziecko zrodzone z człowieka przyszedł bowiem na świat by ten został zbawiony oraz poddany jego królewskiemu panowaniu. W jabłku królewskim zawiera się bowiem symbolika globu ziemskiego. Prezentowana figurka jest pod tym względem typowa. Nagie Dzieciątko stoi wyprostowane na lekko rozszerzonych nogach trzymając w lewym ręku jabłko królewskie, prawą rączką czyni gest błogosławieństwa. Frontalnie zwrócona głowa okolona jest kędzierzawymi, krótkimi włosami. Istniał zwyczaj - zwłaszcza w klasztorach - ubierania takich nagich figur Chrystusa Emmanuela w szaty z tkaniny, Można przypuszczać, że i w tym przypadku była to jedna z form ekspozycji rzeźby. Właściwemu układaniu się tkaniny sukienki miało zapewne służyć dość szerokie rozstawienie nóg.
Figura jest dziełem bardzo wysokiej klasy. Świetnie modelowana, zwłaszcza w partiach odsłoniętych spod tekstylnej szaty, ma twarz o silnej ekspresji wąskich, jakby zmrużonych oczu, drobnych ust i nosa, wysoko zarysowanych brwi. Fizjonomia, charakter kędzierzawych włosów i polichromia podstawy wskazują na sam zmierzch okresu gotyckiego bliski przełomu z renesansem. Nie można wykluczyć, że tak znakomita rzeźba powstała w ważnym ośrodku wielkomiejskim, jakim był Kraków początku XVI wieku. Mógłby na to wskazywać choćby typ fizjonomiczny, dość bliski odnośnym dziełom tamtejszej rzeźby postwoszowskiej.
Wielkim atutem prezentowanej rzeźby jest oryginalna niezniekształcona polichromia, dająca efekt niemal "ceramiczny', niezwykle subtelnie kładziona za pomocą laserunków, wydobywająca "kościaną" biel ciała, róż policzków, skroni i bródki, czy fakturę włosów.
Także podstawa ma zachowaną malaturę ze złoceniem blatu i błękitną wklęsłą krawędzią z motywem czerwonej kratki. W dobrze zachowanych pod tym względem dziełach snycerki gotyckiej widać, jak wielką rolę odgrywała polichromia, jak silnie na równi z modelunkiem
rzeźbiarskim współtworzyła ostateczną ekspresję figury.