[WOJSKO, 20 (galicyjski) Pułk Piechoty]. Maszynopisowe, powielane i rękopiśmienne materiały sporządzone przez Kazimierza Ducha, przewodniczącego Komisji Historyczno-Odznaczeniowej Związku Organizacji "Wolność" i uczestników walk o niepodległość w formacjach byłej armii austriackiej, dotyczące pracy niepodległościowej w b. formacjach armii austriackiej.
Karty form. ca 34x21 cm. Materiały nigdy nie były publikowane.
Zespół zaw. maszynopisy i maszynopisy powiel.:
* "Memoriał historyczny o pracach niepodległościowych w formacjach pochodzących z Małopolski w b[yłej] a[rmii] a[ustriackiej]" (s. 11)
* "Przemówienie prof. [...] Romana Pollaka na Zjeździe, zorganizowanym przez Komitet Organizacyjny Zjazdui POW Front Włoski, Organizacji "Wolność" i uczestników prac niepodl. w form. b.a.a." (s. 2)
* artykuł "Prace niepodległościowe w b. austr. 20 p.p." (k. 40)
* artykuł "Prace niepodległościowe w b. 20 pp." (k. 45; tytuł podobny do pow., tekst inny)
* artykuł "Prace niepodległościowe tajnej organizacji wojskowej "Wolność" (k. 18)
oraz rękopiśmienna wersję artykułu "Prace niepodległościowe w b. austr. 20 p.p." (s. 56 ze skreśleniami i poprawkami). Część kart z załamanymi krawędziami i narożnikami, uzupełniające dopiski w tekście i na dołączonych kartkach.
K. Duch (1890-1954) - major WP, poseł i senator II RP. Podczas I wojny służył w 20 (galicyjskim) Pułku Piechoty armii austriackiej, na froncie rosyjskim dostał się do niewoli rosyjskiej, skąd zbiegł. Był aktywnym członkiem organizacji "Wolność" na froncie włoskim, brał udział w antyaustriackim przewrocie wojskowym w Tarnowie 30-31 X 1918.
Organizacja „Wolność” - konspiracja niepodległościowa w cesarsko-królewskiej armii podczas I wojny światowej. [Jej początki] sięgają jesieni 1916 r., gdy w szeregach 20. Galicyjskiego Pułku Piechoty na froncie rosyjskim [...] powstały wśród oficerów-Polaków zalążki tajnej organizacji. Rozwinęła się ona w 1917 r. na froncie włoskim, dokąd przetransportowany został 20. Galicyjski PP. Sprzysiężeni dążyli do porozumienia się z Legionistami, którzy po kryzysie przysięgowym i rozwiązaniu Legionów Polskich zesłani zostali do tzw. polskich pułków na front włoski [...]. Organizacja powstała z inspiracji por. Stanisława Bergmana, [...] do czołowych konspiratorów należeli również kpt. Juliusz Siwak oraz porucznicy: Kazimierz Duch, Stanisław Kawczak, Stanisław Mężyk [...]. Czołowym osiągnięciem organizacji "Wolność" było dokonanie udanych przewrotów wojskowych na terenie garnizonów tarnowskiego i sądeckiego z 30/31 października 1918 r., a także przejęcie władzy na froncie włoskim z rąk austriackiego dowództwa nad 20. Galicyjskim PP., który stał się tym samym pierwszym oddziałem Wojska Polskiego (3 listopada 1918 r.), a następnie doprowadzenie w pełni uzbrojonego i wyekwipowanego pułku z terytorium Słowenii do Nowego Sącza, gdzie przekształcił się niebawem w 1. Pułk Strzelców Podhalańskich" (Wikipedia). Obszerna monografia organizacji wyszła spod pióra J. Gizy ("Organizacja 'Wolność' 1918', Kr. 2011).
Recently viewed
Please log in to see lots list
Favourites
Please log in to see lots list