[Polak w rękach systemu III Rzeszy] Rzadki zbiór listów z czasów II Wojny dotyczących Czesław Kołakowskiego z Warszawy, żołnierza września 1939 gdzie był przydzielony do Kwatery Głównej Naczelnego Wodza. Był internowany w Rumunii, potem jeniec Stalagu XA i XVII A, później na robotach wiejskich w Niemczech. Zbiór listów i kartek adresowanych do żony Stefanii z Kowalczyków Kołakowskiej. Autor opisuje żołnierskie życie w obozie, a w okresie późniejszym pracę w majątku ziemskim i tęsknotę za Krajem.
[List z tajną ukrytą wiadomością] Karta pocztowa wysłana przez Czesława Kołakowskiego z obozu internowania Targu Jiu, dat. 29 III 1940.
Odbiorcą listu była źona Stefania. Kartka zawiera obszerną treść ale na odwrociu gdzie są dane nadawcy i adresata wklejono w środku jakby dla ozdoby znaczek pocztowy nieskasowany. Po jego odklejeniu ukazała się poufna korespondencja do żony. Kołakowski napisał: „Tylko poprzez władze (...) [ jedno słowo nieczytelne] można powrócić. Innej drogi nie ma. Oficerowie Pol.[scy] utrudniają duźo rzeczy. Napisz podanie do władz Niem.[ieckich]. Napisz czy to możliwe.” Pokazuje ten wpis chęć powrotu Polaka do Warszawy lecz na przeszkodzie stali polscy oficerowie, którzy być może liczyli na zwolnienie z obozu rumuńskiego i wysłanie do Francji. Ciekawy i rzadki przykład przechytrzenia cenzury rumuńskiej i niemieckiej.