Wyszukiwanie zaawansowane Wyszukiwanie zaawansowane

Kim jest artysta?

Czy artysta artyście równy? Figura artysty jako główny element rynku sztuki.

"Właściwie potęga talentu może być jednakowa u dwóch artystów, a tylko zakres ich działalności jest różny. My jednak nigdy nie zgodzimy się z tym, żeby poeta użytkujący swój talent na wzorcowe opisy listków i strumyczków, mógł mieć to samo znaczenie, co artysta, który z równą siłą talentu umie odtworzyć na przykład zjawiska życia społecznego".

Pojęcie artysta określane jest jako „osoba tworząca (wykonująca) przedmioty materialne, lub utwory niematerialne mające cechy dzieła sztuki. Artysta – twórca tym różni się od rzemieślnika – odtwórcy, że swoje dzieła tworzy w oparciu o własną koncepcję, nadając im niepowtarzalny charakter. Artystą może być każdy, bez względu na stopień profesjonalizmu w uprawianiu sztuki. W zależności od rodzaju uprawianej twórczości, bez względu na to, czy jest ona wykonywana zawodowo czy nie, artysta będzie nosił nazwę związaną ze swoją specjalnością, np.: artysta plastyk, artysta muzyk”. Termin artysta zmieniał swoje znaczenie historycznie i wciąż jesteśmy świadkami ciągłej jego transformacji, co dowodzi brak przystosowalności encyklopedycznej definicji do pojęcia, które określa.

W samej książkowej formule wyłaniają się już wyraźne podziały środowiska artystycznego. Podziały te potwierdzają także w swoich publikacjach Nathalie Moureau oraz Dominique Sagot-Duvauroux, wyszczególniając cztery podstawowe kategorie. Pierwsza to „profesjonaliści zintegrowani”, którzy dokładnie znają zasady i reguły poruszania się w środowisku i je całkowicie wykorzystują. Kolejna to „twórcy naiwni”, którzy w środowisku nie funkcjonują i całkowicie odrzucają wszelkie zasady. Zajmują się sztuką z zamiłowania, natomiast nie istnieją w obiegu, lecz wcale nie oznacza to, że ich sztuka nie znajduje odbiorców. „Wolni strzelcy” to artyści uznani przez oficjalne instytucje, aczkolwiek nie wyrażający chęci do dostosowania się do zasad panujących na rynku. Często utrzymują się z pracy dydaktycznej bądź z zamówień instytucji publicznych. Ostatnią, najliczniejszą grupę stanowią artyści, których dzieła często sprzedawane są na aukcjach dzieł sztuki.

Artyści bardzo długo traktowani byli jako rzemieślnicy, którzy musieli podporządkować się jasno określonym, obowiązującym zasadom ikonograficznym. Produkowali jedynie przedmioty o wartości dekoracyjnej, przede wszystkim wymagano od nich dużej sprawności manualnej. Z czasem nabierali świadomości swego artystycznego znaczenia, indywidualizmu. Artysta nie był już handlarzem niższego szczebla, ale osobą posiadającą wiedzę, o wrodzonym wyczuciu piękna i gustu. Zmiany te doprowadziły do przeobrażenia stosunku: artysta - przesłanie. To właśnie przesłanie jest nieodzowną składową rangi artysty i jego pozycji na rynku sztuki, to ono klasyfikuje go i umieszcza w wyżej wymienionych kategoriach. Doprowadza do tego, że figura artysty podkreśla swoją przynależność do określonej klasy oraz wskazuje na jego instytucjonalność i uwikłanie w mechanizmy społeczno-ekonomicznych podziałów.

Paulina Chełmicka
keyboard_arrow_up