Prywatne muzea

W dzisiejszych czasach faktem staje się to, że prywatne muzea radykalnie zmieniają rolę instytucji w świecie sztuki. Krok, instytucji muzealnych, jak i kultury ogółem, w stronę prywatyzacji jest zjawiskiem, które wymaga większej uwagi i jak najbardziej jest jej warte.

Niektórzy spekulują, że motywem do tworzenia prywatnych muzeów są przede wszystkim pobudki finansowe. Osoby o wysokich dochodach kolekcjonują sztukę jako kapitał i potrzebują odpowiedniego sposobu do jej przechowywania i eksponowania. Otwarcie prywatnego muzeum spełnia tę potrzebę, a także oferuje kilka dodatkowych korzyści: po pierwsze, prestiż kulturalny i społeczny związany z kolekcjonowaniem sztuki. Po drugie, prywatne muzeum sztuki może stać się rajem podatkowym. To wyjaśnienie jest oczywiście możliwe, ale kulturalna estyma i ulgi podatkowe nie są jedynymi powodami dla których kolekcjonerzy chcą zakładać prywatne muzea sztuki. Mogą oni po prostu chcieć, aby ich kolekcje były dostępne dla jak największej publiczności, aby każdy mógł obcować ze sztuką, którą oni ukochali. Darowizna lub sprzedaż do instytucji publicznej oznaczałaby utratę spójności kolekcji. Jej indywidualne części zostałby podzielone tak, aby mogły wpasować się do istniejącej struktury muzeum publicznego. Prywatne muzeum pozwala właścicielowi utrzymać całą kolekcję razem i zaprezentować ją w taki sposób jaki uważa za najodpowiedniejszy. Kolekcjonowanie sztuki jest aktem miłości i wyrazem osobistego smaku a prywatne muzeum to sposób, aby zachować kolekcję jako całość, ale nadal dzielić się nią ze światem.

W rzeczywistości muzea publiczne i prywatne nie są w opozycji do siebie, natomiast rzeczywiście się uzupełniają. Duże instytucje publiczne mogą pomieścić ogromne zbiory, które z założenia mają pełnić przede wszystkim rolę edukacyjną, czyli dawać możliwości obcowania z dziełem sztuki jako wartością poznawczą i estetyczną. Podczas, gdy prywatne muzea sztuki mogą swobodnie wybierać co chcą zaprezentować i łączyć różne funkcje, dla których dany zbiór jest wystawiony. Jednakże istnieje pewien paradoks, nawet pomimo płynnej kolaboracji, publiczne muzea są w pewnym sensie zależne od tych prywatnych - mogą prezentować jedynie ułamek sztuki, którą wypożyczają lub otrzymują jako darowiznę.

Trudno podważyć fakt, że powstawanie prywatnych muzeów sztuki oznacza, że sztuka jest bardziej dostępna dla publiczności. Jeśli powstawanie prywatnych instytucji sztuki jest trendem to na pewno nie zniknie tak długo jak sztuka będzie nabywana. Kolekcjonerzy potrzebują miejsca, gdzie będą dumnie mogli eksponować swoje zbiory. W dzisiejszych czasach bogaci kolekcjonerzy mają o wiele więcej środków do nabywania dzieł, jak i wiary we własne powołanie niż istniejące instytucje państwowe.

Od 2000 roku na świecie zostało powołanych ponad 225 prywatnych muzeów sztuki współczesnej. Wzrost liczby osób z dużym zapleczem finansowym i zainteresowaniami idącymi w stronę sztuki, napędza rozwój prywatnych instytucji muzealnych. Natomiast muzealne instytucje państwowe zostają z rynku wykluczone, jedynie topowi nabywcy pragną tworzyć niepowtarzalne zbiory według swojej wizji i gustu. Staje się to pewnego rodzaju wypełnieniem pustki kulturowej i zapotrzebowania ludzi na obcowanie ze sztuką. Powstawanie prywatnych muzeów pełni rolę kamienia węgielnego dla sztuki i kultury propagowanej wśród społeczeństwa. Stwarza szansę poznania i lepszej eksploracji światowego dziedzictwa kulturowego, które bez chęci prywatnych kolekcjonerów nie miałoby racji bytu. Jest to inicjatywa, którą warto wspierać i wspomagać, ponieważ daje ona szansę promowania i upowszechniania sztuki.