Juliusz KOSSAK (1824-1899), Czumaki, 1881

litografia, papier; 7,5 x 15 cm (w świetle oprawy), 17,5 x 25 cm (oprawa);
sygn. na płycie p. d.: JK [monogram wiązany].
Litografia narysowana osobiście przez autora na kamieniu i wykonana w 1881 w Zakładzie Litografii Artystycznej Aureliusza Pruszyńskiego w Krakowie.
Czumactwo - zajęcie polegające na lądowym transporcie towarów, istniejące od XV do połowy XIX wieku na terenie obecnej Ukrainy. Nazwa zawodu „czumak” pochodzi od drewnianej, szczelnej skrzyni (nazywanej „czum”, według innej wersji nazywano tak łyżkę do mierzenia soli), w której transportowano sól i suszone ryby. Alternatywna hipoteza wskazuje, że słowo to może pochodzić od dżumy, którą roznosili wozacy podróżujący od osady do osady. Czumaków nazywano również w XV-XVI wieku „solenikami”, później również „kołomyjcami”. Czumacy wozili towary wozami, zwanymi „maż”, zaprzężonymi w parę lub cztery woły. Para wołów mogła uciągnąć wóz załadowany 60 pudami soli. Używano płowych wołów besarabskich, z długimi rogami.
Aureliusz Pruszyński (1847 Kasinka Mała pow. Limanowa - 1904 Kraków) krakowski litograf, właściciel cenionego Zakładu Litografii Artystycznej Aureliusza Pruszyńskiego w Krakowie założonego w 1873 roku na ul. Pijarskiej 17, od ca 1902 właścicielem zakładu był jego syn Zenon Pruszyński (zob. SAP t. 8 ss. 92-93). W zakładzie A. Pruszyńskiego od końca XIX w. czołowi krakowscy artyści odbijali swoje prace graficzne w technice litografii (w tym plakaty) m.in. słynną "Tekę Melpomeny".