(DOKUMENTY do stosunków Polski z Moskwą 1670-1672). "Tranzakcie z Moskwą od r. 1670".

(DOKUMENTY do stosunków Polski z Moskwą 1670-1672). "Tranzakcie z Moskwą od r. 1670". 

Oferowane dokumenty są owocem działań dyplomatycznych podjętych po zawarciu rozejmu  podpisanego w Andruszowie 30 stycznia 1667 r. pomiędzy Rzeczpospolitą a Rosją. Rozejm zakończył wojnę polsko-rosyjską toczoną w latach 1654-1667. Przyznawał Rosji ziemie: smoleńską, siewierską i czernihowską, Zadnieprze (Ukrainę Lewobrzeżną) oraz Kijów. Strony wyraziły gotowość współdziałania wojskowego przeciwko Turcji i chanatowi krymskiemu, zastrzeżono nadto wzajemną wolność religijną dla obywateli wszelkich konfesji, w tym także prawosławia. W 1686 r. dla pozyskania Rosji w lidze antytureckiej przekształcono andruszowski rozejm w pokój wieczysty, zwany pokojem Grzymułtowskiego 1686. W wyniku andruszowskiego rozejmu Rzeczpospolita utraciła swą dominującą rolę w środkowowschodniej Europie na rzecz Rosji, która rozstrzygnęła na swą korzyść toczoną od XV w. rywalizację ze swym zachodnim sąsiadem.

Zbiór dokumentów składa się z dwóch części - pierwsza obejmuje kopie dokumentów wykonanych w okresie powstania oryginałów tj. w epoce, zaś druga zawiera oryginalną dokumentację w tym listy królewskie. Część 1: Kopie dokumentów wykonane w epoce (hramoty, instrukcje, listy, credensy, responsy, repliki, plenipotencje, ratyfikacje, manifesty, pisma, projekty, etc.). Poniżej przykłady spośród ca 150 dokumentów (często wielostronicowych), wg kolejności: - Pismo uwierzytelniające do Hieronima Komara sędziego ziemskiego orszańskiego, jako posłannikowi do Cara.
- Instrukcja Hieronimowi Komarowi jako posłannikowi do wielkiego Cara. Dat. 20.V. 1670.
- Hramota (gramota, dokument o charakterze oficjalnym) posłów kozackich do Cara Warszawa 15 V. 1670.
- Hramota Cara Moskiewskiego do Króla przez posłannika Leontiewa posłana. Moskwa (V. 1670).
- Respons, list do Cara moskiewskiego od Króla 3.II. 1670.
- Respons Pana J.K. Gnińskiego wojewody chełmińskiego na list Naszczokina do komisarzów w Andruszowie. Warszawa 26 II. 1670.
- Hramota albo respons od Cara przesłany przez sędziego Orszańskiego (Hieronima Komara). Moskwa 4 IX. 7179 od początku świata.
- Hramota od Króla do Cara przesłana pocztą. Warszawa (XII. 1670).
- List do Cara przez gońca Czychrowskiego z wiadomością o Posłach Wielkich z Warszawy. Warszawa 10. XII. 1670
- Informacja Kazimierzowi Alexandrowi Czychrowskiemu dworzaninowi Króla do Cara posłanemu. Warszawa 10. XII. 1670.
- Hramota od cara przez pocztę przysłana. 12. IX. 1670. Moskwa 7180.
- Respons od Cara do Króla ... z wiadomością o Posłach Wielkich. Moskwa 28. II. 7179.
- List od Cara do króla. Moskwa 28. II. 7179.
- Hramota od Cara Moskiewskiego do Króla Polskiego przez pocztę przysłana. Moskwa 8.V. 7179.
- List Hetmana Wielkiego Litewskiego Michała Kazimierza Paca do Chowańskiego. Wilno, 4 V. 1671.
- Respons od Kniazia Chowańskiego wojew. Smoleńskiego do wojewody wileńskiego. 30 V. 1671.
- List Hetmana Wielkiego Litewskiego do Damiana Mnohohrysznego hetmana kozaków zaporoskich. Wilno V. 1671.
- List Referendarza WXL. do Naszczokina. 15 V. 1671.
- Plenipotencja od Króla dana Posłom Wielkim do Moskwy... Warszawa 30. X. 1670.
- Plenipotencje od Stanów Rzpltej na Sejmie 1670 w Warszawie dane.
- Credens Posłom do Cara (tu wymieniona lista senatorów).
- Ratificatio Pactorum z Carem zawartych przez Posłów Wielkich w 1670 r., a w 1671 expediowana.
- List od Cara do Króla pisany przez Czadaiewa 16 IV. 1671.
- Instrukcja i plenipotencja Piotra Doroszenki do hetmana kozackiego Mnohohrysznego.
- Respons od Króla do Cara przez posłów Czadaiewa dany. 3 VIII. 1671.
- Hramota od Cara do Króla. 31. VIII. 7179.
- Rejestr rzeczy pograbionych i zatrzymanych w ..., Jurowie, w Berezynie, a najpierwej w Mińsku.
- Respons od Króla na hramotę Cara względem... poselstwa do Sułtana posłanego z Warszawy. XI. 1671.
- Pismo od Czadaiewa. Warszawa 1671.
- List od Posłów Wielkich Króla do Posłów Wielkich Cara. 15 X. 1671.
- Memoriał Panu Sędziemu Ziemskiemu Orszańskiemu.
- Manifest do Wojewody Wiaziemskiego. 30 IX. 1671.
- Manifest do Wojewody Możayskiego. 3 IX. 1671.
- List Posłów Wielkich do Posła Rosji Artamona Siergiejewicza. 4. X. 1671.
- Respons na ten list.
- Pismo pierwsze propozycji naszej poselskiej po pierwszym i drugim Rozgoworze Boiarom od Cara wysadzonym przed trzecim Rozgoworem posłana, a gdy nie przyjęli na trzeciej sesji podana. 29. X. 1671.
- Powtórne pismo od Posłów Wielkich - posłom Cara. 31. X. 1671.
- Pismo na szóstym Rozgoworze. 7. I. 1672.
- Respons od Posłów Wielkich Rzpltej na pierwsze pismo Boiarów. 21 I. 1672.
- Pismo albo replika na nasz respons od Boiarów.
- Czwarte pismo od Boiarów na 7 Rozgoworze podane, dlaczego Kijowa nieustąpiono i ustąpić nie mogą.
- Respons od Posłów Wielkich Boiarom przed 8 Rozgoworem 17. I. 167?.
- Replika Boiarów.
- Powtórna propozycja Posłom moskiewskim podana. 4 II. 1672.
- Projekt 1-szy poselski od Boiarów napisany do stanowiska poselskiego.
- Powtórny projekt od Boiarów.
- Deklaracja Boiarów. 3. III. 1672.
- Pismo od Cara odnośnie krzywd pogranicznych. 16. III. 1672.
- Hramota od Cara do Soltana Tureckiego.
- Hramota od Cara do Hana Krymskiego.
- Hramota od Cara do Szacha Perskiego.
- Paszport kupcom kijowskim.
- Paszport kupcom smoleńskim.
- Pismo do Łuk Wielkich.
- List od Artamana Siergiejewicza. 20. IV. 1672.
- List do Kozaków starszyzny siewierskiej.. 15. V. 1672.
- Respons od Artamana.
- List do Króla od Cara.
- Traktat Poselski w Moskwie w stolicy zawarty w r. 1672.
- Rota Przysięgi Posłów Wielkich Rzpltej.
- Rota Przysięgi którą Car przy Posłach wykonał.
- Rota Przysięgi którą Król przy Posłach wykonał.
- Krzywdy które się stały ludziom wielkiego Cara po zawarciu Andruszowskiego Przymierza.
- Od posłów Wielkich do Króla. 9. IV. 1671.
- Do Ks. Podkanclerzego Koronnego od Posłów Króla. 1671.
- Do Kanclerza Wielkiego WXLit. od Posłów. 1671.
- Do Obywateli Województwa Mścisławskiego. 14. I. 1672.
Część 2: Oryginalne dokumenty, wg kolejności: 1. PAC Krzysztof herbu Gozdawa (1621-1684), kanclerz wielki litewski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, etc., etc.
„Instructia od Pana Naszego Miłościwego y od Stanow Rzptey Oboyga Narodu Posłom Wielkim do Cara Moskiewskiego z Seymu przeszłego naznaczonym Wielmożnym Janowi Pnińskiemu Wojewodzie Chełmińskiemu y Cyprianowi Pawłowi Brzostowskiemu Referendarzowu y Pisarzowi WXL Także Sekretarzowi... poselskiemu wielebnemu Xdzu Aleksandrowi Kotowiczowi Scholastykowi Wileńskiemu Sekretarzowi ... y Regentowi Cancellaryi WXL. dana w Warszawie dnia XXX Novembra RP. 1670.
Rękopis w j. polskim, kart 6 (12 stron zapisanych), Odręczny podpis: Christoph Pac Kanclerz W. WXL. Oraz pieczęć litewska (Pogoń) przez papier.

2. PAC Krzysztof herbu Gozdawa (1621-1684), kanclerz wielki litewski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, etc., etc.
„Senatus Consultum w Warszawie AD. 167? dnia 1 Mca Augusta i praesentia wielebnych ... Poznańskiego, Chełmińskiego Podkanclerzego Koronnego pow. Sędomirskiego, Lubelskiego, ... Kanclerza Wielkiego WXL Podskarbiego Wielkiego Koronnego miane. Ex relatione rozhoworu mianego z Posłem Cara... Moskiewskiego czynił Pan Kanclerz Wielki WXL. Prtopositum było. ...".
Rękopis w j. polskim, kart 1 (2 stronnie zapisany), Odręczny podpis: Christoph Pac Kanclerz Wielki. WXL. Oraz pieczęć litewska (Pogoń) przez papier.

3. PAC Krzysztof herbu Gozdawa (1621-1684), kanclerz wielki litewski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, etc., etc.
„Declaracya od nas Deputatow na Seymie teraźniejszym z Senatu i Koła Poselskiego mianowanych dla omówienia y napisania suplementu Instrukcyey...".
Rękopis w j. polskim, kart 4 (7 stron zapisanych), Warszawa 10 marca 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac Kanclerz W. WXL., oraz Michał Karol Drucki-Sokoliński (zm.1690), pisarz wielki litewski,.Oraz pieczęć litewska (Pogoń) przez papier.

4. PAC Krzysztof herbu Gozdawa (1621-1684), kanclerz wielki litewski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, etc., etc.
„Declaracya powtórna od nas Deputatow na Seymie przeszłym z Senatu i Koła Poselskiego... „. Rękopis w j. polskim, kart 1 (2 stronnie zapisany), Warszawa 27 marca 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac Kanclerz W. WXL., oraz pieczęć litewska (Pogoń) przez papier.
(Dokumenty Królewskie) 1. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski..."
„Wielmożnym urodzonym Posłom od Nas do Cara ... Moskiewskiego...".
Rękopis na papierze, 2 karty (3-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 20. XI. 1671. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.

2. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
"Wielmożni Urodzeni.. y wiernie Nam mili...".
Rękopis na papierze, 2 karty (2-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 17. I. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.
Dotyczy problemu podważania paktów andruszowskich przez naruszanie granicy przez Kozaków siewierskich, aż po rzekę Soż

3. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
„Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili. Przysłało do Nas Wojewodztwo Mścisławskie Posła swego... że Kozacy Siewierscy..." (przechodzą granicę aż po rzekę Soż).
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 21. I. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.

4. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski..." „
Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (2-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 5. II. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.
Dotyczy paktów andruszowskich i kozaków siewierskich.

5. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
"Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 14 II. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.
Dotyczy paktów andruszowskich i kozaków siewierskich.

6. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
„Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 1? III. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier.
Dotyczy paktów andruszowskich, i starań o zachowanie pokoju.

7. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
"Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 4 III. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier. 8. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
"Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 26 III. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier. 9. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
„Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 6 IV. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier. 10. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
"Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (1-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 23 IV. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier

11. MICHAŁ Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski.
„Michał z Bożey Łaski Król Polski W Xże Litewski...".
„Wielmożni Urodzeni Uprzejmie y wiernie Nam mili....".
Rękopis na papierze, 2 karty (2-stronnie zapisany), w j. polskim. Dat. Warszawa 12 V. 1672. Odręczny podpis "Michał Król", oraz Pieczęć Wielka Litewska przez papier ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PAC Krzysztof herbu Gozdawa (1621-1684), kanclerz wielki litewski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, etc., etc.
„Jaśnie Wielmożny Wielmożni ...i Panowie Posłowie Wielcy..."

- 1. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 29. IX. 1671. Odręczny podpis: Christoph Pac Kanclerz W. WXL. oraz pieczęć prywatna lakowa.
- 2. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. Tykocin 14. X. 1671. Brak podpisu kanclerza. Pieczęć prywatna lakowa.
- 3. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 31.IX. 1671. Odręczny podpis: Christoph Pac oraz pieczęć prywatna lakowa.
- 4. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 22. I. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 5. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 4. II. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 6. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [3]. Dat. 14. II. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 7. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [3]. Dat. 1. III. 1672. Odręczny podpis: Ch Pac .
- 8. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [3]. Dat. 14. III. 1672. Odręczny przycięty podpis: Christoph Pac . (W tym mała karta: „...Deputaci do Supplementu Instrukcyi Moskiewskiey").
- 9. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 21. III. 1672. Podpis nie rozczytany oraz pieczęć prywatna lakowa.
- 10. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [3]. Dat. 26. III. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 11. Rękopis na papierze w j. polskim. Kart [2]. Dat. 27. III. 1672. Podpis nie rozczytany oraz pieczęć prywatna lakowa.
- 12. Rękopis na papierze w j. polskim. Kart [2]. Dat. 30. III. 1672. Podpis nie rozczytany oraz pieczęć prywatna lakowa.
- 13. Rękopis na papierze. Kart [2]. Dat. 6. IV. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 14. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Brak daty. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 15. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 22. IV. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 16. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 14? V. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
- 17. Rękopis na papierze, w j. polskim. Kart [2]. Dat. 13. V. 1672. Odręczny podpis: Christoph Pac .
Osoby:
• Michał Korybut Wiśniowiecki (1640 - 1673), król Polski
• Pac Krzysztof (1621-1684), kanclerz wielki litewski
• Doroszenko, Piotr hetman Kozaków zaporoskich (1627-1698)
• Kotowicz Aleksander bp wileński smoleński (ca 1622-1686)
• Komar Hieronim sędzia ziemski orszański (ur. 1620)
• Gniński Jan wda chełmiński podkanclerzy kor. (?-1685)
• Brzostowski, Cyprian Paweł referendarz lit., pisarz w. lit. (?-1685)
• Matwiejew Artamon Siergiejewicz poseł ros.
• Leontiew Zaljatyn Fiodorowicz
• Aleksy (car Rosji ; 1629-1676)
• Ordin-Naszczokin Atanazy dyplomata rosyjski(1605-1680)
• Czychrowski Kazimierz Aleksander, dworzanin króla
• Chowański Iwan, wojewoda smoleński, kniaź ros. (zm. 1675).
• Mnohohriszny Damian hetmana kozaków zaporoskich (1630-1701)
• Czadajew Iwan, poseł ros.
Stan zachowania: Wszystkie dokumenty zostały zszyte w epoce? i uzyskały formę książki o wym.: 31 x 21 cm, kart [ca. 298], oprawa sk. z epoki?, bogato złocony grzbiet z dwoma szyldzikami i złoc. napisem: "Tranzakcie z Moskwą od r. 1670", na licu ślad po plakiecie, na wyklejce napis: "N Katal 772 b".  Karty ze śladami niew zawilg. i zabrązowień, na większości kart widoczne mocniejsze zabrązowienie górnego marginesu, listy królewskie z zawilg. i zaplam., niew. pęknięcia pap. ale w stanie dobrym, niektóre pieczęcie częściowo odklejone, karty rękopisu przełożone bibułkami. Prezentowane i skrótowo opisane dokumenty to nie wszystkie zamieszczone w tym zbiorze, chcieliśmy jedynie pokazać objętość i wagę tego wyjątkowego pod wieloma względami archiwum.  Pierwsza część tego zbioru obejmująca lata 1668-1670, była oferowana i sprzedana na krakowskiej aukcji przed 20 laty. Obecnie udostępniona druga część stanowi niezwykle cenne źródło historyczne, obrazujące kulisy polityki zagranicznej Polski drugiej połowy XVII wieku.
Unikatowy materiał zarówno pod kątem walorów merytoryczno-historycznych jak i kolekcjonerskich.