SYREŃSKI Szymon - ZIELNIK SYRENIUSZA

Jest to dzieło niezwykłe, jedyne w swoim rodzaju, warto przybliżyć Czytelnikowi osobę autora i okoliczności w jakich powstało. Szymon Syreński urodził się około 1540 roku w Oświęcimiu, zmarł w 1611 roku w Krakowie. Był lekarzem, botanikiem, jednym z najwybitniejszych polskich zielnikarzy. Studiował na Akademii Krakowskiej i na Uniwersytecie w Padwie, gdzie uzyskał tytuł doktora medycyny. Jako uczony, wiele podróżował po Europie, zwiedzał prywatne ogrody roślin leczniczych, korzystał z wiedzy starożytnych mistrzów. Opracowanie zielnika zajęło mu 30 lat. Przystąpił do jego wydania własnym sumptem w 1611 roku w oficynie krakowskiej Mikołaja Loba ale w tymże roku zmarł. Wykonawca jego ostatniej woli, Gabriel Joannicy procesował się z drukarzem, który twierdził, że nie otrzymał zapłaty (umowę z Syreniuszem prawdopodobnie zniszczył) i nie chciał zwrócić rękopisu.
Ostatecznie Joannicy, lekarz nadworny Anny Wazówny, odzyskał rękopis, a o sfinansowanie druku poprosił królewnę. W 1612 roku powierzył dzieło oficynie Bazylego Skalskiego. Zakończenie prac w 1613 roku, było możliwe dzięki dotacji Anny Wazówny, która zdobyła pieniądze na ten cel sprzedając własne klejnoty. Wydano około 1000 egzemplarzy zielnika i w ciągu następnych lat nakład został wyprzedany niemal w całości. Druk wykonano, używaną powszechnie w XVI i XVII w. czcionką gotycką, w odmianie zwanej szwabachą polską. Pod koniec XVII wieku do druku zaczęto stosować inną czcionkę – okrągłą italikę – i pismo stało się łatwiejsze do czytania. Szwabacha odeszła w zapomnienie, podobnie jak „Zielnik Syreniusza”. W ostatnich latach pojawiły się opracowania specjalistów, z których wynika, że wiele zawartych w starych zielnikach porad, dotyczących praktycznego zastosowania roślin w medycynie, nic nie straciło ze swej aktualności. W konsekwencji powróciło zainteresowanie starą wiedzą zielarską, także i tym dziełem. Efektem było wydanie reprintu zielnika, dostępne obecnie na rynku.

Jednakże ów reprint nie ma szans na dotarcie do tzw. przeciętnego czytelnika z powodu „grzechu pierworodnego” czyli czcionki, którą tylko nieliczni potrafią odczytać, a jeśli już czytają to powoli.
Krośnieńska Oficyna Wydawnicza porwała się na niezwykle ambitne przedsięwzięcie: wydanie zielnika Syreniusza po uprzedniej transliteracji tekstu na współczesny alfabet łaciński w wersji ze współcześnie używanymi polskimi znakami diakrytycznymi i na współczesną czcionkę. Ze względu na czasochłonność przygotowania publikacji i objętość dzieła, zdecydowano się na wydrukowanie go w postaci pięciu oddzielnych tomów, odpowiadających podziałowi tekstu na księgi, dokonanemu przez autora w pierwotnej wersji. Publikowany tekst jest prawie wierną transliteracją oryginału.