[SZYMBORSKA Wisława]. Rękopiśmienny dziennik uczennicy Janiny Kozłowskiej, szkolnej koleżanki Wisławy Szymborskiej, prow...

[SZYMBORSKA Wisława]. Rękopiśmienny dziennik uczennicy Janiny Kozłowskiej, szkolnej koleżanki Wisławy Szymborskiej, prowadzony od 27 IX 1938 do 6 XII 1939 w Krakowie, Dobczycach, w dworze w Stadnikach, w Lipnicy Murowanej i we Lwowie.
Staranny rękopis zielonym atramentem i ołówkiem w brulionie szkolnym form. 19,5x15,5 cm, s. [346], opr. oryg. ppł., obcięcie barwione. Na pierwszej stronie tytuł "Pamiętnik" i nazwisko autorki "Janina Kozłowska, IV B, rok 1938/39". Miała wówczas ponad 15 lat, była uczennicą szkoły Urszulanek w Krakowie, planowała studia medyczne. W codziennych lub pisanych co kilka dni a nawet tygodni notatkach autorka wiele miejsca poświęca sytuacji politycznej w Europie, czując grozę zbliżającej się wojny (zapiski rozpoczyna zdanie "Wojna wisi prawie na włosku"). Mocno przeżywa wydarzenia związane z zajęciem Śląska Zaolziańskiego (cytuje krążący wiersz o polskości Zaolzia), dzieli się wrażeniami z lektur (Asnyk, Staff, "Wrażenia więzienne" Daniłowskiego, "Kandydat" Gruszeckiego, "Leonardo da Vinci" Mereżkowskiego, "Współżycie rodzinne" Zawadzkiej-Krzyżanowskiej, "Dziedzictwo" Dmowskiego) cytując ulubione fragmenty, streszcza artykuł L. Jeleńskiej "Ideologia Romana Dmowskiego", opisuje obejrzane sztuki teatralne i filmy, przytacza obszernie ulotkę z 16 III 1939 w sprawie wydarzeń na uczelniach lwowskich, relacjonuje krótki pobyt wakacyjny na Zaolziu. Autorka wspomina też swoją koleżankę z klasy Wisławę Szymborską, pisząc: "Jedna z moich koleżanek Ichna Szymborska autorka dowcipnego feljetonu nie pamiętam już dokładnie na jaki temat - pisze - że jakiś tam dzień w którym pan ypsylon zrobił jakiś nadzwyczajny jak dla niego wyczyn, powinien być zaznaczony specjalnie i podkreślony w pamiętniku czerwoną kredką". Dużo notatek dotyczy spraw sercowych młodej autorki
Pod koniec VIII 1939 relacje obejmują każdy dzień, coraz więcej miejsca poświęca autorka sprawom związanym z wojną: pisze o mobilizacji, o rekwizycji koni, dobiegającym do Dobczyc echom bombardowania Krakowa, dziwnych komunikatach nadawanych przez radio ("Tu Karol, tu Karol. 15-157 czekolada, 15-157 czekolada"), radości z zestrzelenia 6 niemieckich bombowców, pożarze Dobczyc, nadziei na rychłe zakończenie walk ("Mamy mimo wszystko niezłe humory, grunt, że Francja i Anglia wypowiedziały wojnę, nie mamy się więc czego bać"), ostrzeliwaniu dróg pełnych uchodźców. Po 10 IX następuje przerwa w codziennych zapiskach, kolejna relacja dotyczy 1 X 1939 i późniejszego pobytu we Lwowie. Pojawiają się pogłoski o śmierci Ribentroppa i Goeringa w zamachu, nadzieją napawa odnaleziona przepowiednia z 1893 mówiąca o odrodzeniu Polski "od morza do morza", coraz więcej grobów ma tabliczki z napisem "Tu leży żołnierz nieznany, poległ w obronie Lwowa", pojawia się możliwość przekazania Lwowa Niemcom ("Właściwie byłoby to dla nas niezłe, bo wszyscy żydzi wynieśliby się stąd"). Kozłowska między tragicznymi wpisami umieszcza też szczegółową relację z wizyty u kabalarki przy ul. Ochronek 3, I p., drobiazgowo opisuje przepowiedziane przez nią zdarzenia w życiu osobistym, z czasem w notatkach coraz więcej miejsca zajmują sprawy uczuciowe. Pamiętnik kończą słowa "Ten Franek jest cudny. Mówimy sobie po imieniu". W tekst wklejono kilka wycinków prasowych, dwa zdjęcia, zasuszone kwiaty. Kilka ostatnich kart poświęcono na notatki z historii medycyny.
Pamiętnik jest ciekawym dokumentem ukazującym proces dojrzewania w traumatycznych warunkach wojennych, daje także obraz środowiska, w którym dorastała późniejsza laureatka literackiej Nagrody Nobla Wisława Szymborska.