Wymiary: 28 x 40 cm
sygnowany i datowany l.d.: 'Józef Chełmoński | 1871 r'
na odwrociu, na krajce płótna trudno czytelny stempel wytwórcy podobrazi malarskich (?): '[...]strasse 33'
inne historyczne tytuły: Są matula, Dzieci w polu, Dzieci w zbożu
Obraz zostanie uwzględniony w katalogu monograficznej wystawy Józefa Chełmońskiego i za zgodą właściciela zostanie włączony do wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie w dniach 26 września 2024 - 26 stycznia 2025.
Stan zachowania
opracowanie Tadeusza Matuszczaka z dn. 15 lutego 2024 roku
Pochodzenie
sprzedaż przez artystę po wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w 1871 roku
z historycznego zbioru Wandy Czernic-Żalińskiej (zm. 1986), właścicielki Salonu Skarbiec, Warszawa
kolekcja prywatna, Polska
Wystawiany
Wystawa bieżąca, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim, Warszawa, maj 1871
Literatura
Joanna M. Sosnowska, Malarz. Józef Chełmoński, Warszawa 2021, s. 29, 30 i 132, il. 8
Z natury i dla natury. Rzecz o Józefie Chełmońskim, red. Wioletta Pilorz, Żyrardów 2013, s. 26
Tadeusz Matuszczak, Józef Chełmoński, Kraków 2003, s. 12
Ewa Micke-Broniarek, Józef Chełmoński, Wrocław 2001, s. 15 (wzmiankowany) oraz s. 17 (il.)
Józef Chełmoński (1849-1914). Tom 1. Wystawa monograficzna, katalog wystawy, oprac. Tadeusz Matuszczak, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 1987, s. 15, 35, 43 i 53, nr kat. 5 (il.) (obraz nie eksponowany na wystawie)
Jerzy Malinowski, Imitacje świata. O polskim malarstwie i krytyce artystycznej drugiej połowy XIX wieku, Kraków 1987, s. 162
Alfred Ligocki, Józef Chełmoński, Warszawa 1983, s. 18, 20, 22, 66, 97 i 102, poz. 12 (il.)
Joanna Krzymuska, Józef Chełmoński, Warszawa 1978, s. 16
Maciej Masłowski, Józef Chełmoński, Warszawa 1973, s. 64 i 160, nr kat. 48 (il. jako "Dzieci w zbożu (Matula są)")
Halina Cękalska-Zborowska, Wieś w malarstwie i rysunku naszych artystów, Warszawa 1969, s. 49
Wanda Czernic-Żalińska, Salon Sztuki "Skarbiec" w Warszawie, "Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie", t. 10, Warszawa 1966, s. 496 (jako "Dzieci w zbożu")
Maciej Masłowski, Malarski żywot Józefa Chełmońskiego, Warszawa 1965, s. 59, 81 i 82
Krystyna Czarnocka, Józef Chełmoński, Warszawa 1957, s. 17-20, il. 4 (jako "Matula są (Dzieci w polu)"
Jan Wegner, Józef Chełmoński w świetle korespondencji, Wrocław 1953, s. 11, 38, przypis 43
Antoni Piotrowski, Józef Chełmoński. Wspomnienie. Z 3 portretami i 27 reprodukcjami jego dzieł, Kraków 1917/1918, s. 7 (wzmiankowany jako "Są matula")
Henryk Piątkowski, Józef Chełmoński. Wystawa, "Słowo" 1907, nr 91, s. 2
Henryk Piątkowski, Chełmoński. (Wystawa zbiorowa prac jego w Towarzystwie Zachęty.), "Kurier Warszawski" 1907, nr 83, s. 5
Wojciech Gerson, Z Malarstwa. III. Wystawa prac Józefa Chełmońskiego, "Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne" 1890, nr 346, s. 235
Edward Lubowski, Silva Rerum. Artystyczne, "Tygodnik Ilustrowany" 1890, nr 19 s. 302 (jako "Są matula" w wykazie dzieł poszukiwanych na wystawę)
Kronika miesięczna, "Biblioteka Warszawska" 1890, t. 2, z. 2, s. 322 (jako "Są matulu" w wykazie dzieł poszukiwanych na wystawę)
Stanisław Witkiewicz, Józef Chełmoński, "Tygodnik Ilustrowany" 1889, nr 314, s. 34
Sprawozdanie Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem za rok 1874, Warszawa 1875, s. 68 (wzmiankowany jako "Są matula" wystawiany w 1871)
Obrazy na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, "Tygodnik Mód i Powieści" 1871, nr 35, s. 4 (jako "Są matula")
Wojciech Gerson, Wystawa Towarzystwa zachęty sztuk pięknych w Warszawie. (Lipiec 1871 r.). (Dokończenie), "Tygodnik Ilustrowany" 1871, nr 188, s. 71
"Są matula". Kopia z obrazu Chełmońskiego, "Opiekun Domowy" 1871, nr 28, s. 220 (opisywany) oraz il. (okładka)
[Na wystawę Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych przybyły obrazy...], "Kurjer Codzienny" 1871, nr 114, s. 3 (jako "Są matula")
S, [Wystawa Towarzystwa Zachęty Sztuk pięknych...], "Kurier Warszawski" 1871, nr 113, s. 1
archiwalna fotografia obrazu, 1871, Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. DDWneg.16708 MNW
Biogram
W latach 1867-71 odbył studia malarskie w Klasie Rysunkowej oraz w prywatnej pracowni Wojciecha Gersona w Warszawie. W latach 1871-74 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, gdzie związany był z polską kolonią artystyczną skupioną wokół Józefa Brandta i Maksymiliana Gierymskiego. Momentem formatywnym dla twórczości Chełmońskiego były podróże na Podole i Ukrainę (1872 i 1874-75). Do 1887 roku mieszkał w Paryżu, gdzie jego malarstwo cieszyło się dużą popularnością. Następnie powrócił do kraju, osiedlając się w Kuklówce k. Grodziska Mazowieckiego. Był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy pejzażystów drugiej połowy XIX oraz początku XX stulecia. Malował realistyczne i nastrojowe w charakterze krajobrazy i sceny rodzajowe inspirowane mazowiecką czy kresową przyrodą. Obrazy Chełmońskiego znajdują się w najważniejszych kolekcjach publicznych Polsce, a także europejskich i amerykańskich zbiorach prywatnych.
