Rembrandt van Rijn, Lejda 1606 - 1669 Amsterdam, przypisywane, Pożegnanie syna marnotrawnego

Rembrandt van Rijn
Lejda 1606 - 1669 Amsterdam, przypisywany
Odejście syna marnotrawnego
Olej na drewnie
24 x 28 cm, z ramą 53 x 60 cm
HdG 112c
Proweniencja: Aukcja M. P. D. Baron van Sijtzama u. A. w Leeuwarden 13 czerwca 1849 nr 117. W prywatnych rękach niemieckich od połowy XIX wieku.

Dzieło przedstawia Odejście syna marnotrawnego. Przypowieść opowiedziana przez Jezusa w Ewangelii Łukasza (15:11-32) mówi o młodszym synu, który otrzymał żądany spadek, odszedł i wydał wszystkie pieniądze. Staje się żebrakiem i powraca ze skruchą, aby poprosić ojca o pracę jako robotnik. Ojciec jest jednak tak zadowolony z jego powrotu, że przyjmuje go z powrotem. Starszy syn narzeka na decyzję ojca, ale ojciec wyjaśnia mu, że jego najmłodszy syn zgubił się, a teraz został odnaleziony. Jako ostatnia z trzech przypowieści o "zagubionych", Jezus rysuje tutaj paralelę do "grzeszników", których uosabia najmłodszy syn, i krytyków, których reprezentuje starszy syn, z Bogiem przyjmującym rolę ojca, który zwraca się do zagubionych.

Scena pokazuje młodszego syna na koniu po prawej stronie, rzucającego ostatnie spojrzenie na swoich rodziców po lewej stronie przed odjazdem. Ukazana jest duża posiadłość w idyllicznym krajobrazie, z otwartym ogrodzeniem podkreślającym jego wyjazd. Inna męska postać, prawdopodobnie starszy syn, stoi w jednej z bram, opiekując się swoim bratem. Ich rodzice są bogato ubrani, a ojciec wskazuje na syna błagalnym gestem, jednocześnie wspierając swoją żonę, która trzyma szmatkę na twarzy w wyrazie smutku. Młodszy syn, również bogato ubrany, już odjeżdża, ale zawrócił i podniósł kapelusz, jakby w ostatnim pozdrowieniu. W ostrożnym ruchu jeźdźca i dłoniach ojca i syna wizualnie połączonych płotem, widzowie mogą już dostrzec koniec przypowieści: że syn powróci i zostanie powitany przez ojca z otwartymi ramionami.

Dzieło jest cytowane przez C. Hofstede de Groot jako autentyczne dzieło Rembrandta van Rijn. Problem atrybucji jest jednak dobrze znany w badaniach nad historią sztuki; obrazy niegdyś przypisywane artyście zostały później uznane za dzieła wykonane przez warsztat mistrza. Ponieważ trudno jest odróżnić obrazy Rembrandta od dzieł jego uczniów, "Rembrandt Research Project", założony w 1968 roku, poświęcony jest analizie tych dzieł. Opierając się na tej historii i pochodzeniu, obraz ten może być dziełem tego ważnego holenderskiego malarza barokowego, który preferował między innymi przedstawianie tematów biblijnych. Około 1668 roku namalował on kolejne wydarzenie, Powrót syna marnotrawnego (Ermitaż St. Petersburg, nr inw. ГЭ-742), które jest wykonane w podobnej kolorystyce, w brązowo-czerwonych odcieniach preferowanych przez Rembrandta w jego późniejszych latach.

Literatura: C. Hofstede de Groot, Beschreibendes und kritisches Verzeichnis der Werke der hervorragendsten holländischen Maler des XVII. Jahrhunderts, 6 tom, Esslingen/Paris 1915.