Artus Quellinus I, Antwerpia 1609 - 1668 Antwerpia, krąg, grupa figur o jakości muzealnej przedstawiająca Złożenie do grobu

Artus Quellinus I
Antwerpen 1609 - 1668 Antwerpen, krąg
Muzealnej jakości grupa figuralna Złożenie do grobu
Flamandzki
Około 1640
Długość 50 cm, wysokość 44 cm, głębokość 30 cm

Artus Quellinus był flamandzkim rzeźbiarzem, który odegrał ważną rolę w rozwoju północnoeuropejskiej rzeźby wysokiego baroku.

Wszechobecne Złożenie do grobu Chrystusa jest mistrzowskim klasycystyczno-barokowym dziełem w marmurze. Prawdopodobnie został wykonany około połowy XVII wieku przez flamandzki warsztat rzeźbiarski w kręgu Artusa Quellinusa I (1609-1668), który był pod silnym wpływem stylu rzymskiego klasycyzmu François Duquesnoya (1597-1643). Wymiary (50 x 44 x 30 cm) tworzą potężną grupę, znajdującą się między rzeźbą monumentalną a małą rzeźbą.
W piramidalnej kompozycji trzy postacie są ukazane w motywie pasyjnym przedstawiającym moment między zejściem z krzyża a złożeniem do grobu, łącząc go z popularną sceną Opłakiwania Chrystusa. Zwłoki Chrystusa, częściowo zwisające bezwładnie, częściowo napięte mięśniowo, wsparte są na nieokreślonym podłożu z draperii i podtrzymywane przez dwie podtrzymujące je postacie. Obie są zwrócone w stronę centralnej postaci w głębokiej kontemplacji, której twarz jest już bez życia zwrócona ku niebu. Klęczący młodzieniec wciska palce w mięśnie ramienia martwego mężczyzny, pozwalając na pojawienie się emocji, co dodatkowo podkreśla jego smutną twarz. Ta powściągliwość zostaje przełamana przez drugą postać: Kobieta obejmuje lewą rękę Chrystusa i wtula twarz w grzbiet jego dłoni w głębokim smutku. Gęste, rozwiane włosy są rozrzucone na jej plecach, co również sugeruje emocjonalne zamieszanie. Jej młodzieńcza twarz sugeruje, że jest Marią Magdaleną. Szczególnie uderzająca jest skąpa, antyczna odzież postaci, która sytuuje scenę w starożytnej scenerii i przypisuje ją do stylu klasycystycznego baroku. Ornamentalnie animowany dramat ustępuje tu miejsca kontemplacyjnemu, emocjonalnemu wariantowi ekspresji przypominającemu antyczną rzeźbę. Miękki modelunek postaci wspierających kontrastuje z anatomicznie doskonale oddanym, muskularnym i ścięgnistym ciałem Chrystusa. Ten hiperrealizm i napięta dynamika ciała Chrystusa już antycypują rychłe zmartwychwstanie (por. antyczny tors z Belwederu). Najdrobniejsze szczegóły, takie jak stygmaty na klatce piersiowej, ażurowe loki i paznokcie są skrupulatnie dopracowane.
Na te wycofane klasyczne cechy znaczący wpływ miał Francois Duquesnoy, przedstawiciel rzymskiego klasycyzmu. Ten ostatni studiował w Rzymie i nie tylko tworzył tam małe i monumentalne rzeźby, ale także powierzono mu renowację starożytnych posągów. Jako jeden z najważniejszych rzymskich rzeźbiarzy XVII wieku, jego styl znacząco wpłynął na późniejszych artystów, w tym Artusa Quellinusa Starszego, który był nawet szkolony przez Duquesnoya. Powrócił jednak do Amsterdamu, gdzie został przyjęty do antwerpskiej Gildii Świętego Łukasza. W kontrastującej mieszance antycznego miękkiego modelunku i ekspresyjnie dynamicznej fizjonomii, artysta prezentowanej tu rzeźby również kieruje uwagę na centralną postać Chrystusa. Gliniane bozzetto "Samson i Delila" (Staatliche Museen zu Berlin) może służyć jako przykład porównawczy. Staranna obróbka powierzchni i cichy, emocjonalny dialog między przedstawionymi postaciami świadczą o klasycznych inspiracjach Duquesnoya; złożone, dynamicznie proporcjonalne ciało przywodzi na myśl bujne barokowe malarstwo Petera Paula Rubensa, który był nawet dobrym przyjacielem i nauczycielem rodziny Quellinus. Wrażenie malarskie i wysoki stopień wiedzy technicznej świadczą o unifikacji barokowych środków stylistycznych, tworząc w mistrzowskim stylu scenę z emocjonalnym przesłaniem.