Wszystko, co musisz wiedzieć o sztuce starożytnej Grecji.

Sztuka starożytnej Grecji wywarła ogromny wpływ na następującą po niej sztukę rzymską, a także na późniejsze spojrzenie na rzeźbiarstwo, malarstwo czy architekturę. Wybitne dzieła sztuki, sławni artyści i liczne rozwiązania, które na zawsze zapisały się w historii sztuki. Jak wyglądała sztuka starożytnych Greków w poszczególnych okresach jej rozwoju? Jakie są najpopularniejsze rzeźby antyczne? Jakie style wprowadziła do architektury starożytna Grecja?

Trzy okresy rozwoju sztuki starożytnej Grecji — okres archaiczny

Sztuka starożytnej Grecji zaczęła rozwijać się po upadku kultury mykeńskiej, co miało miejsce w XI w. p.n.e. Rozwój następował w wielu różnych ośrodkach na Półwyspie Bałkańskim, wyspach Morza Egejskiego czy wybrzeżach Morza Śródziemnego. Sztuka grecka rozwija się w trzech okresach: archaicznym, klasycznym i hellenistycznym. Pierwszy okres trwał od wieku IX do połowy wieku VI p.n.e. W pierwszej jego fazie dochodziło do wykorzystania przez Greków osiągnięć sztuki helladzkiej. Mieszanie się sztuki greckiej i mykeńskiej określa się mianem fazy sztuki protogeometrycznej.

Od X w. p.n.e. mamy do czynienia z fazą sztuki geometrycznej, w której pojawia się malunek ceramiki, tworzenie figurek z ceramiki, terakoty, brązu czy kości słoniowej. Jeśli chodzi o architekturę w sztuce starożytnej Grecji, w tym okresie budowano domy i małe świątynie w typie megaronu, a następnie świątynie z peristazą. Wraz z upływem lat pojawiały się nowe rozwiązania i sposoby tworzenia dzieł sztuki. Zaczęto tworzyć rzeźby kamienne, a następnie swój rozwój rozpoczęły dwie szkoły rzeźbiarskie ze stylami: surowym doryckim i miękkim jońskim.

Dzieła sztuki powstałe w okresie archaicznym w starożytnej Grecji

W okresie archaicznym od VI w. p.n.e. typowe stały się rzeźby architektoniczne, stele nagrobne i wyroby artystyczne, takie jak np. statuetki, naczynia czy lustra. Dominujące posągi kor i kurosów to kolejny przykład tego, jak rozwijała się w tym okresie sztuka starożytnej Grecji. Malarstwo również zaliczyło swój rozwój, ponieważ w tym czasie pojawiło się czarnofigurowe, a potem czerwonofigurowe malarstwo wazowe. Na początku na wazach malowano różne zwierzęta, dodawano rozety, kwadraciki, kropki, linie ryte i wzory imitujące wschodnie tkaniny. Natomiast wraz z nadejściem malunku czarno- i czerwonofigurowego na wazach zaczęły pojawiać się dopracowane sylwetki ludzi.

Jeśli chodzi o najpopularniejsze dzieła sztuki, powstałe w okresie archaicznym, z pewnością należy wyróżnić wymienione już posągi kor i kurosów. Kora to najstarszy typ posągu greckiego, przedstawiający dziewczynę stojącą przodem z dekoracyjną szatą i włosami. Przykładowe rzeźby to Kora berlińska z 580-560 r. p.n.e., czy Kora z Samos z 570-560 r. p.n.e. W sztuce starożytnej Grecji rzeźba Kurosa przedstawiała natomiast nagiego, młodego mężczyznę stojącego przodem. Przykładowe rzeźby to: Cleobis i Biton Polimedesa z Argos z 590 r. p.n.e., czy Kouros z Anavyssos Attyka, z 530 r. p.n.e.

Sztuka starożytnej Grecji — architektura w okresie klasycznym

Okres klasyczny, trwający od ok. 480 r. p.n.e. do ok. 330 r. p.n.e., wprowadził wiele nowości do sztuki starożytnej Grecji, zarówno w architekturze, malarstwie, jak i rzeźbiarstwie. Jeśli chodzi o architekturę, warto odnieść się do powstałego w tym okresie nowego typu miast, tj. Milet, Pireus, które budowane były na planie prostokąta. W Atenach gromadzili się wybitni architekci, tacy jak np. Iktinos, Kallikrates i Mnesikles. W głównym ośrodku sztuki, a także wielu innych miastach powstawały nowe budowle wykonywane w stylu doryckim, jońskim i korynckim.

Architektura w sztuce starożytnej Grecji jest najbardziej rozpoznawalna za sprawą właśnie tych trzech stylów. Najstarszy, dorycki cechują ciężkie proporcje, surowość i łącząca się z nimi monumentalność. Styl joński to uosobienie lekkości, smukłych proporcji i zdobnictwa. Ostatni, koryncki określa się czasami jako dziewczęcy. Wyróżnia go zupełnie inna głowica, uformowana na kształt kosza, na którym znajdują się rzędy liści akantu. Co jeszcze cechuje architekturę w sztuce starożytnej Grecji w okresie klasycznym? Z pewnością rozwój monumentalnych budowli użytkowych jak np. teatrów czy stadionów. Pojawił się także nowy typ budowli, czyli Tolos.

Sztuka starożytnej Grecji — malarstwo w okresie klasycznym

Jeśli chodzi o sztukę starożytnej Grecji, malarstwo w okresie klasycznym rozwijało się równie prężnie co architektura. Zaczęto tworzyć czerwonofigurowe wazy w stylu swobodnym. Rysunek wewnętrzny na wazie wykonywano dokładnie pędzelkiem, dzięki czemu postacie miały precyzyjne rysy twarzy, a malarz mógł odwzorować ruch. Swoboda malarzy skutkowała powstaniem wielu wybitnych dzieł przedstawiających poszczególne historie mityczne.

Wybitnymi malarzami tego okresu byli m.in. Agatarchos z Samos i Apollodoros z Aten. W okresie klasycznym w malarstwie powstało także kilka nowości. Pojawiło się np. monumentalne malarstwo ścienne, którego przedstawicielami byli m.in. Polignot czy Mikon. Nastąpił rozwój malarstwa sztalugowego, zaczęto przedstawiać sceny rodzajowe, a następnie znaczenie nabrał iluzjonizm. W sztuce starożytnej Grecji malarstwo ceramiczne zaliczyło natomiast kolejną ewolucję na skutek rozwoju stylu kerczeńskiego i gnathia.

Sztuka starożytnej Grecji — rzeźba w okresie klasycznym

Sztuka starożytnej Grecji, rzeźba antyczna, idealne proporcje, czy nagość to skrótowy opis okresu klasycznego w rzeźbiarstwie. Pojawia się wiele nowości, do głosu dochodzą nowe trendy, powstają dzieła sztuki, które do dziś są podziwiane w różnych miastach na całym świecie. Jak prezentują się cechy sztuki starożytnej Grecji w dziedzinie rzeźbiarstwa? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na nagość tworzonych posągów. W przypadku mężczyzn jest to nagość bezkompromisowa, natomiast nagim kobietom dodaje się nutę zakłopotania. Rzeźby tworzy się w brązie i kamieniu.

Pojawia się kanon postaci ludzkiej, czyli Doryforos Polikleta. Później nowym kanonem staje się Apoksyomenos Lizypa. W okresie klasycznym pojawia się także rzeźba wolno stojąca, ukazująca ruch, czyli słynny, dopracowany Dyskobol Myrona. Poliklet wprowadza także kontrapost, czyli posąg, w którym postacie przyjmują określoną pozę (ciężar ciała na jednej nodze oraz lekkie wygięcie tułowia i ramienia w drugą stronę).

Zaobserwować można także styl mokrych szat np. w dziele Nike z Olimpii, którego autorem jest Pajonios z Mende. Okres klasyczny to wiele nowych rzeźb i bardzo prężnie rozwijająca się sztuka starożytnej grecji. Przykłady znanych na całym świecie rzeźb to: Auriga delficki, Afrodyta Knidos, Hermes z małym dionizosem, Apollo Saurocton czy Hermes wiążący sandał. Najwybitniejsi rzeźbiarze tego okresu to: Lizyp, Praksyteles, Skopas, Leochares, Poliklet, Myron i Fidiasz.

Sztuka starożytnej Grecji — okres hellenistyczny

Ostatni okres rozwoju sztuki starożytnej Grecji trwa od ok. 330 r. p.n.e. do zdobycia przez Rzymian Egiptu w 30 r. p.n.e. Okres ten cechuje różnorodność tematyczna, połączenie różnych elementów i stylów, laicyzacja i uniwersalność. W architekturze nastąpił rozwój urbanistyki i budownictwa użytkowego, a w rzeźbiarstwie pojawiły się skłonności naturalistyczne i pełna przestrzenność kompozycji.

W malarstwie zaczęto interesować się uwiecznianiem pejzaży, martwej natury, a malarstwo ceramiczne zostało wyparte przez ceramikę reliefową. Najpopularniejsze rzeźby antyczne z tego okresu to m.in. Belvedere Apollo Leocharesa, Byk Farnezyjski Apolloniosa i Tauriskosa z Tralles, Grupa Laokoon i Nike z Samotraki ze szkoły rodyjskiej oraz Venus z Milo najpewniej Aleksandrosa.

Sztuka i starożytna Grecja to bardzo dobre połączenie. Przez wiele lat powstały w niej liczne dzieła sztuki i wzorce architektoniczne, które znane są do dziś. Jeśli podobają Ci się antyki, obrazy, rzeźby i inne rzemiosła artystyczne, zachęcamy do zapoznania się z naszym portalem OneBid. Oferujemy internetowe aukcje, na których licytowane są oryginalne dzieła sztuki różnych artystów, wykonane w wielu różnych stylach, także tych, nawiązujących do starożytnej Grecji.