Stopa monety

Jeżeli stępel nie był dowolny, owszem różnymi czasy w mennicach różnie obmyślany: stopa tóż monety, onej waga i wartość, powinny były być najmocniej strzeżone. W tej mierze, ciężkie się roztaczają niedostateczności.

W sąsiedztwie Lechji, różne były w użyciu grzywny czyli rożna obliczania waga. Grzywny krzyżacka, brandenburgska są. od własnej lechickiej odróżniane. Kiedy Wrocław w Magdeburgu szukał grzywny dla upewnienia się o swojój, udzielił mu Magdeburg wendenskiej która na 12 solidów dzielona wynosiła połowę wrocławskiej. Na te rozmajitości są w dokumentach wspomnienia.

Wrocławska grzywna liczyła skojców 24, polska tyleż. Czyliż się różniły, w czymkolwiek czy w Lechji było kilka niejednostajnych w użyciu grzywien, żaden dokument, żaden diplom wyraźnej wzmianki nieczyni: wszędzie jakby o jednostajnej rzeczy prawią o grzywnie polskiej. Z czasem ta grzywna przetrwała jednostajnie aż do końca, domniemywać się można że 1 od początku od wprowadzenia swego żadnej nieuległa zmianie. Między mnogimy pełczyskiego zamczyska wykopańcami znajdowało się kilka kawałków srebra po grzywnie ważących. Więc w ów czas grzywna była tejże wagi, taka sama, jaka jednostajnie w Polszczę przetrwała do końca. Dla zrozumienia obliczań, monety liczalnej, na grzywny i onej podziały zapisywanej wiadomość tego jest konieczna, pożyteczna dla przeświadczenia się o stosunku liczalnej z obiegową. Obiegową jednak, monetam currentum, usualem, i bez tej wiadomości poznać można gdy jej znaczne posiadamy jilości. 

Ta moneta widocznie, odpowiada zwyczajom i przepisom powszechnie wjinnych krajach przyjętym. Dla tego jej waga i stopa z tegoż dąje się rozważać stanowiska. Niektóre z tej monety typy, wydają oznaczoną i ściśle zachowaną ciężkość, jinne nielitościwie w tój mierze grzeszą. W tym przeciągu czasu, aż do zgonu Kędzierzawego, ogólne pojrzenie upewnia że ciężar spadał i zmniejszał się do trzeciej części, z 18 do 6 gran. 

Bolesław w sebor, waży 18 gran, Bolesław ruski 16 i coś (wagi norimbergskiej). 

Rixa-crux, 16. Jeśli jinne mniej i znacznie mniej ważą-, wynikać to może z przeciągłego bicia tego rodzaju denarów. W Niemczech znajdywane, daleko większą okazują niestateczność wagi. 

Na Bolesława śmiałego przypadły denary 13 ⅕ , 10 i trocha mniej ważące gran. Tymczasem Władysława Hermana podnoszą się do 15, a właściwie mówiąc niedochodzą do 10. Są co nie ważą więcej jak 7 gran, ale takich stępel jest skoszlawiony, wyrodzony. Wielkie zachwianie się wagi, a nawet czystości srebra za śmiałego dałoby się objaśniać wojną domową; spadnięcie stępia Hermana chyba jakim pośmiertnym i znacznie późniejszym stępia ponowieniem.

Godzi się albowiem wierzyć że Krzywousty, ulepszył pieniądz. Ulepszenie to byłoby do tego stopnia posunione, że na początku panowania swego wnet z 12 ½ grzywny 32 (n. 16) wagę podniósł wyżej! Ależ podniesienienie to, w owych co z napisem denarius na niego przypadają, objawia się nieco za mocno, gdy takowe do 14 i do 16 gran ważą: kiedy wszystkie gnieźnieńskie 9 do 11 najwyżej dochodzą, a są co do 5 ½  spadają (obole? połówki?). Niestateczność ciężka, a denarjusa góra, niedozniesienia. Prawdziwie byłoby ocaleniem można powiedzie, uczciwości monety, gdyby się można przeświadczyć, że Bolesław-denarius jest śmiałego.

Władysław poczyna od 9, zniża niżej 7miu gran.

Co przypada na Kędzierzawego, to sięga 8miu, zatrzymuje się na 6. Bieg to jest porządny, odpowiedni stopniowanemu spadaniu monety powszechnej. Ale gdy dwu książąt zastolnych 22, 23, 31 (n. 37) znacznie więcej ważą, od trzech zastolnych 19—21 (n. 36) słusznie wątpliwość rośnie o pierszeństwie tych ostatnich.