Ostatnio oglądane
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Ulubione
Zaloguj się aby zobaczyć listę pozycji
Wiele z fenomenalnych dzieł sztuki, szczególnie współczesnego malarstwa to dzieła fantasy. Twórczość artystów przekształciła się w nowe pomysły, które większości z nas nigdy nie przyszłyby do głowy.
Aby odnaleźć skromne początki sztuki fantasy, nie musimy szukać daleko. Mitologia religijna spopularyzowała się w poprzednich ruchach artystycznych, a dzieła sztuki dotyczące aniołów, demonów, bogów, paranormalnych zjawisk natury można znaleźć zarówno w chrześcijańskiej sztuce mitologicznej, jak i sztuce greckiej i rzymskiej. Dzieła oparte na mitologii klasycznej, które były podstawą sztuki europejskiej okresu renesansu, również spełniają definicję sztuki fantastycznej, jako sztuki opartej na mitologii współczesnej. Sztuka religijna przedstawia również przedmioty nadprzyrodzone lub cudowne w sposób naturalistyczny, ale nie jest powszechnie uważana za sztukę fantastyczną. Sztuka fantastyczna tradycyjnie ograniczała się w dużej mierze do malarstwa i ilustracji, ale od lat 70. coraz częściej można ją odnieść także do fotografii. Sztuka fantastyczna eksploruje fantazję, wyobraźnię, stan snu i groteski, a także tak zwaną sztukę "gotycką".
Nieliczne prace "kanoniczne", zwłaszcza prace surrealistyczne lub prerafaelickie, mają wiele cech wspólnych ze sztuką fantasy, przykładowo prace Rene Magritte'a i Johna Williama Waterhouse'a. Niektórzy współcześni artyści fantasy inspirują się ruchem Art Nouveau. Artysta Michael Finucane określa swoją stylistykę artystyczną jako "neośredniowieczną", zamiast używać terminologii "sztuki fantasy" do definiowania swojej pracy, gdyż przez niektórych nurt malarstwa fantastycznego jest uznawany za sztukę "niską". Wczesna sztuka fantasy była zwykle ilustracjami tekstów literackich, a zatem ilustracje do książek lub czasopism o tematyce pulp fiction były głównym źródłem dochodów artystów fantasy. W ten sposób nowoczesna sztuka fantasy (i sztuka science fiction) narodziła się ze świata literackiego. Ikony literatury, takie jak Robert E. Howard i J.R.R. Tolkien od ośmiu dekad inspirują artystów swoimi postaciami i fantastycznymi fabułami. Opatentowana w 1907 roku serigrafia, będąca techniką graficzną upowszechniła ilustrowane książki i magazyny. Wcześniej tworzenie prac drukowanych z obrazami było dość drogie.
Surrealizm powstał w 1920 roku we Francji. Termin ten stworzył w 1917 roku Guillaume Apollinaire. W założeniach surrealizm miał być buntem przeciw klasycyzmowi, realizmowi, empiryzmowi, racjonalizmowi, utylitaryzmowi i konwencjom w sztuce. Teoretykiem tego nurtu był filozof i poeta André Breton. Rok po ogłoszeniu "Manifestu surrealistycznego", w 1925 roku odbyła się pierwsza wystawa. Od 1924 grupa surrealistów wydawała pismo "Rewolucja surrealistyczna".
Przedstawicielami tego nurtu w malarstwie byli: Salvador Dalí, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Hans Arp, Marcel Duchamp, Francis Picabia, René Magritte. Jako istotną inspirację dla dzieł surrealistów przyjmuje się malarstwo Hieronima Boscha, żyjącego na przełomie XV i XVI wieku. Ponadto korzystali oni z doświadczeń dadaizmu.
Na płótnach surrealistów pojawiają się kształty niespotykane w doświadczeniu codziennym, groteskowe, które przeczą nabytym wyobrażeniom o podziale na materię martwą, świat roślinny i zwierzęcy, zdarzenia, niespodziewane spotkania, nieprawdopodobne koincydencje.
Pojęcia "realizm magiczny" po raz pierwszy użył artysta Franz Roh w odniesieniu do stylu znanego także jako Neue Sachlichkeit (Nowy Obiektywizm, Nowa Rzeczowość). Później, w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, został on użyty przez amerykańskich malarzy, takich jak m.in. Ivan Albright, Paul Cadmus i George Tooker. Później pojęcie to rozszerzyło się na te style malarstwa realistycznego, które stosowały zagadkowy, tajemniczy i magiczny język form. Realizm magiczny został ogłoszony trendem w 1925 roku i postawiony w opozycji do nurtu ekspresjonizmu, wywodził się z malarstwa metafizycznego. Granica gatunkowa była bardzo płynna, stąd nazwiska René Magritte’a oraz Paula Delvauxa łączone są zarówno z surrealizmem, jak i realizmem magicznym.
Mariola Świgulska, Czy Pan Klimt umówi się ze mną na kawę
Tomasz Olbiński, Latawce, 2015
Andrzej Cybura, JEDNA MUCHA WIOSNY NIE CZYNI
Józef Wilkoń, Pawik w niebieskim smokingu
Cechy charakterystyczne tego nurtu to łączenie technologii z naturą, inkorporacja snów, wyobrażeń i zjawisk nadprzyrodzonych, zamiłowanie do gotyku, elementów mrocznych i apokaliptycznych, zainteresowanie tematyką snu i astrologii, konwencja bajkowa, posługiwanie się antropomorfizacją. Cechą malarstwa, rzeźby i grafiki realizmu magicznego było posługiwanie się elementami fantastycznymi, w odmienny niż surrealizm, sposób. Kolejną ważną cechą realizmu magicznego jest inspiracja i korzystanie z nurtu steampunku. Steampunk jest to odmiana fantastyki naukowej, boczna gałąź cyberpunka. Nawiązuje stylistyką i estetyką do maszyn parowych "epoki pary" i epoki wiktoriańskiej, stąd tematy te często pojawiają się na płótnach malarzy nurtu realizmu magicznego.
W Polsce realizm magiczny cieszy się dużą popularnością szczególnie wśród malarzy współczesnych. Do najbardziej znanych przedstawicieli gatunku zaliczyć można: Zdzisława Beksińskiego, Rafała Olbińskiego, Jarosława Jaśnikowskiego, Tomasza Sętowskiego i Wojciecha Siudmaka. Warto wspomnieć, iż w 2017 roku w Wiśle otwarto Muzeum Magicznego Realizmu.
Lowbrow lub lowbrow art to podziemny ruch sztuki wizualnej, który powstał w rejonie Los Angeles w Kalifornii pod koniec lat 60. Jest to populistyczny ruch artystyczny z kulturowymi korzeniami w undergroundowym komiksie, muzyce punk, graffiti i street art. Jest również często znany pod nazwą pop surrealizm. Sztuka ta operuje często dużym poczuciem humoru – czasami jest humorystyczna, czasami psotna, a czasami jest to sarkastyczny komentarz do rzeczywistości. Większość dzieł sztuki nurtu lowbrow to obrazy, ale są też zabawki, sztuka cyfrowa i rzeźba.
W artykule w wydaniu magazynu Juxtapoz z lutego 2006 r. Robert Williams przypisał sobie twórczość terminu lowbrow art, czyli w wolnym tłumaczeniu "sztuka przyziemna". Napisał, że w 1979 roku Gilbert Shelton z wydawcy Rip Off Press postanowił wydać książkę z jego obrazami. Artysta postanowił nadać książce tytuł The Lowbrow Art of Robt. Williams, ponieważ żadna autoryzowana instytucja artystyczna nie rozpoznałaby tego rodzaju sztuki.
Sztuka fantastyczna pozostawia każdemu swobodę interpretacyjną, przenosi odbiorców do innego, alternatywnego świata i pozwala zachwycić się pięknem niespotykanych na co dzień widoków i przedmiotów. Sztuka współczesna i Młoda Sztuka to dziedziny, w których motywy fantastyczne bardzo często stanowią główny temat wspaniałych dzieł. Warto zwrócić na nie uwagę, gdyż zarówno realizm magiczny, jak i lowbrow art z pewnością będą rozwijać się nadal, a surrealizm to kanoniczny nurt w historii sztuki.
12/01/2022