Ekspresjonizm w sztuce to jeden z najbardziej krzykliwych nurtów, pełen emocji i wyraźnego wyrażania uczuć. Jego przedstawiciele tworząc swoje dzieła, potrafili w skuteczny sposób zainteresować odbiorcę obrazu poprzez charakterystyczną technikę malowania. Ekspresjonizm narodził się w 1910 roku i swoim zasięgiem objął praktycznie wszystkie dziedziny sztuki – malarstwo, literaturę, rzeźbę, teatr, film i architekturę. Nazwa nurtu pochodzi od łacińskiego słowa expressio, który oznacza “wyrażanie”. Głównym założeniem tego kierunku było postrzeganie świata z perspektywy jednostki i silne wyrażanie emocji poprzez tworzenie dzieł. Warto podkreślić, że w założeniu nie miała to być pusta sensacja, tylko wręcz przeciwnie – krzyk o zmianę podejścia do życia.
Ekspresjonizm w malarstwie – charakterystyczne cechy
Dzieła ekspresjonistyczne są przede wszystkim pełne kolorów, które są intensywne, pobudzające i intrygujące. Obrazy mają na celu wywołanie silnych, niekiedy nawet skrajnych uczuć, emocji i wrażeń na odbiorcy. Malarze w tym czasie starali się w swoich dziełach podejmować głównie problemy otaczającego ich świata, które przedstawiali poprzez zdeformowanie stworzonych przez nich postaci i przedmiotów. Niektóre z nich wprawiały odbiorców w przerażenie, a nawet wywoływały lęk. Ponadto ekspresjonizm w malarstwie miał ukazywać wspomniane problemy w bardzo głośny i przekonujący sposób, dzięki czemu artyści mogli pokazać drzemiące w nich emocje, uczucia i osobowość. Ich dzieła są postrzegane jako subiektywne, a każdy tworzony obraz traktowany jest jako ich indywidualne spojrzenie na świat. Ekspresjoniści w tworzonych dziełach przemycali wizję przeciwstawiania się mieszczaństwu, impresjonizmowi i naturalizmowi oraz ukazywali swoje niezadowolenie w stosunku do roli społecznej, która panowała w tamtych czasach. Malarze w ekspresjonizmie stosowali duże ilości gęstej farby aplikowanej na płótno i nie rozprowadzali jej na gładko, używając przy tym mocno jaskrawych i kontrastujących ze sobą kolorów. Dodatkowym znakiem rozpoznawczym obrazów z tego okresu są ostre i wyraźne kontury w czarnym odcieniu, przedstawiające codzienne tematy, a także społeczne i religijne. W ich interpretacji można zauważyć tragizm i duży pesymizm. Ekspresjoniści lubili wyrażać także bezradność człowieka wobec przyrody i innych ludzi.
Ekspresjonizm – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku
Tworząc swoje dzieła ekspresjonistyczne artyści, odchodzili od naturalizmu i psychologizmu, a także stosowali środki, które najbardziej zwracały uwagę odbiorców. Należała do nich abstrakcja groteska, ironia, kontrast, absurd czy dysonans. W obrazach ekspresjoniści nawiązywali do niepokojących, wręcz apokaliptycznych wizji. Wśród głównych przedstawicieli tego kierunku w malarstwie można wymienić:
- Edvard Munch (1863-1944) – norweski malarz i grafik uznawany za jednego z głównych założycieli i przedstawicieli ekspresjonizmu. Jego najbardziej rozpoznawalnym dziełem jest Krzyk. Jego styl charakteryzował się zróżnicowanym kolorytem, płynną secesyjną linią, dużą ekspresją i silnym konturem.
- Emil Nolde (1867-1956) – jeden z niemieckich przedstawicieli ekspresjonizmu, tworzący obrazy o tematyce religijnej i symbolicznej. W swoich dziełach opierał się na uproszczonej formie, która przeplatała się z żywą i barwną plamą. Dodatkowo lubił dążyć do deformacji postaci i przedmiotów oraz do groteski.
- Vincent van Gogh (1853-1890) – jeden z najwybitniejszych malarzy w historii holenderskiego pochodzenia. Paleta stosowanych przez niego barw składała się przeważnie z ziemistych i dość mrocznych odcieni, wśród których brakowało żywych kolorów. Po przyjeździe do Francji oczarowało go silne światło słoneczne, które zainspirowało malarza do tworzenia jaśniejszych prac.
- Franz Marc (1880-1916) – niemiecki malarz i współzałożyciel ugrupowania artystów-ekspresjonistów “Błękitny Jeździec”. Artysta malował głównie zwierzęta. Starał się syntetyzować stylizowane kształty i tworzyć bezprzedmiotowe zarysy. Swoje kompozycje budował kolorem, który był prześwietlony, dzięki czemu obraz zyskiwał na trójwymiarowości.
- August Macke (1887-1914) – niemiecki malarz, przedstawiciel ekspresjonizmu, posługujący się techniką olejną i akwarelą. Motywem przewodnim jego obrazów były głównie portrety, kompozycje figuralne oraz pejzaże. Każdy obraz wyróżniał się czystą kolorystyką, która przeplatała się z poetyckim nastrojem.
- Otto Mueller (1890-1894) – niemiecki grafik i malarz. Jako ekspresjonista można stwierdzić, że miał całkowicie indywidualny styl malowania, który charakteryzował się przewagą stonowanych barw, w tym brązów, zieleni i żółci. Jego obrazy słynęły również z wyraźnego konturu i miała uproszczoną, zgeometryzowaną formę. Głównym motywem dzieł były akty kobiece na tle pejzażu.
- Chaim Soutine (1893-1942) – malarz francuskiego pochodzenia, będący jednym z głównych przedstawicieli ekspresjonizmu. Artysta wypracował na przestrzeni lat swój własny styl, który wyróżniał się jaskrawymi kolorami i energicznymi ruchami pędzla. Z jego dzieł emanowały potężne emocje. Groteskowe postacie na obrazach artysty miały zdeformowane ciała i twarze.
Ekspresjonizm — przykłady dzieł, które warto znać
W ekspresjonizmie można wyróżnić kilka charakterystycznych dzieł, które są doskonale rozpoznawalne na całym świecie. Wśród nich znajdują się:
- Vincent van Gogh “Jedzący kartofle” (1885) – obraz namalowany grubymi i odważnymi pociągnięciami pędzla, przedstawiający pięć postaci zasiadających przy wspólnym stole. Całość utrzymana w bardzo ciemnych i ziemistych barwach, w których dominuje czerń i zieleń. To pierwsze dzieło malarza.
- Vincent van Gogh “Fotel Paula Gauguina” (1888) – obraz w ciemniejszych i posępnych tonacjach przy użyciu grubych pociągnięć pędzla. W kompozycji dominują wyraziste kontury, co wzmacnia odbiór dzieła, a także kontrast między linią a kolorem. Istnieje kilka różnych interpretacji obrazu, które powstały na przestrzeni lat.
- Edvard Munch “Krzyk” (1893) – obraz ekspresjonistyczny, który jest największym dziełem malarza i jednocześnie jednym z najbardziej znanych na całym świecie. Przedstawia współczesnego człowieka, który jest wręcz przeszyty bólem egzystencjalnym. Postać stoi na tle krajobrazu będącego otoczeniem fiordów w pobliżu Oslo. Obraz wyróżnia się odpowiednim zestawieniem kolorów z charakterystycznym prowadzeniem pędzla.
- Franz Marc “Niebieski koń I” (1911) – obraz w centralnej części kompozycji przedstawiający konia z lekko przekrzywioną głową. To dominujący element całej kompozycji pokazany na tle górskiego krajobrazu w sposób abstrakcyjny. Siłą dzieła jest przede wszystkim kolorystyka przedstawiająca zupełnie odrealnione kolory przy zachowaniu prostoty formy. Cały obraz jest lekki w odbiorze i przyjemny dla oka.
- August Macke “Drzewo na polu zboża” (1907) – dzieło przedstawiające drzewo na polu zboża oraz parę pracującą przy żniwach na tle przejrzystego nieba i słonecznej pogody. Autor obrazu chciał wyrazić za jego pomocą emocje, a nie odzwierciedlać rzeczywistość.
- August Macke “Pani w zielonym żakiecie” (1913) – obraz o niezwykle intensywnej kolorystyce i poetyckim nastroju. Staranna forma wyrażająca uczucia artysty jest to bardzo mocno widoczna. Na pierwszym planie znajduje się tytułowana Pani w zielonym żakiecie, a w tle inne osoby ułożone w pary, jedynie kobieta jest samotna.
Ekspresjonizm w malarstwie polskim
Wśród polskich artystów również można znaleźć przedstawicieli tego nurtu. W Polsce kierunek ten pojawił się w 1917 roku, a wśród najwybitniejszych malarzy warto wymienić między innymi Wojciecha Weissa, Witolda Wojtkiewicza, Andrzeja Awsieja, Mariana Bohusza - Szyszko, Waldemara Cwenarskiego, Wincentego Drabika, Konrada Krzyżanowskiego, Stanisława Kubickiego, Zdzisława Truskolaskiego, Leona Weissberga, Ryszarda Woźniaka, Jana Panieńskiego, Leona Wyczółkowskiego i Małgorzatę Kubicką. Polski ekspresjonizm wyróżnia się mocno kontrastowym i trochę groteskowym charakterem, w którym nie ma miejsca na realistyczne elementy. W dziełach można zauważyć dużą swobodę tworzenia, a jaskrawe barwy zdecydowanie przyciągają wzrok i są interesujące dla odbiorcy obrazów ekspresjonistycznych.
Ekspresjonizm na aukcjach OneBid
Poszukując sposobu na pozyskanie dzieł pochodzących z ekspresjonizmu zdecydowanie warto odwiedzić portal aukcyjny OneBid i wziąć udział w oferowanych na nim licytacjach. To wygodne i komfortowe rozwiązanie, pozwalające na zakup interesujących obrazów w atrakcyjnej cenie, bez konieczności wychodzenia z domu. Transakcje są bezpieczne, przebiegają na jasno i przejrzyście określonych warunkach, dlatego zachęcamy do odwiedzenia portalu i wzięcia udziału w aukcjach w czasie rzeczywistym.
