Co to jest informel?

Informel w języku francuskim oznacza sztukę bezkształtną. Można ją opisać jako pozbawioną jakiejkolwiek formy i odnoszącą się do wszystkich znanych rodzajów abstrakcji niegeometrycznej w malarstwie. Kierunek ten pojawił się w latach 50. XX w. i rozwijał się równolegle z amerykańskim ekspresjonizmem abstrakcyjnym. Jak każdy nurt, również informel wyróżnia się charakterystycznymi cechami, które szczegółowo opisaliśmy w jednym z poniższych akapitów. W pozostałych znajdziesz informacje o wybitnych przedstawicielach tego kierunku oraz najpopularniejszych dziełach, które warto znać. Pierwszy raz terminem informel posłużył się Georges Mathieu w 1945 roku, jednak to za sprawą krytyka Michaela Tapie określenie to zostało spopularyzowane w 1951 roku, podczas gdy odwiedził jedną z wystaw. Niekiedy można się spotkać z zamiennym terminem informelu, który nazywany jest także taszyzmem.

Informel w sztuce – charakterystyczne cechy

Wśród charakterystycznych cech informelu można wymienić przede wszystkim dążenie do swobodnej ekspresji poprzez zastosowanie wielobarwnych linii i plam, które przenikają się w nieokreślony sposób. W przypadku informelu w malarstwie nie istnieją żadne zasady kompozycyjne, do których należy się stosować, dlatego jedynym ograniczeniem podczas tworzenia obrazów dla artystów jest tylko ich wyobraźnia i kreatywność. W przypadku informelu liczy się przede wszystkim indywidualizm tworzenia i różnego rodzaju eksperymenty, nie tylko z niemalarskich surowców, ale niekiedy również z kawałków przedmiotów przeznaczonych do codziennego użytku. Charakterystyczną cechą dzieł typowych dla informelu jest również pewnego rodzaju brak kontroli nad plamą barwną oraz wyrażenie przez sztukę abstrakcyjną własnych idei dotyczących umysłu, nieświadomości i ducha. Informel ma kilka odmian, wśród których można wymienić taszyzm, action painting oraz malarstwo materii i kaligraficzne.

Odmiany informelu

Do głównych odmian informelu należy:

• taszyzm – kierunek w malarstwie abstrakcyjnym, którego termin został użyty pierwszy raz w 1889 roku w celu określenia techniki stosowanej przez impresjonistów, a następnie został wykorzystany do opisywania dzieł fowistów. Nurt ten jest bardzo bliski informelowi i można stwierdzić, że jest praktycznie jego synonimem. Patrząc na dzieła z tego okresu, można zauważyć pewnego rodzaju gwałtowność, która towarzyszyła ich autorom podczas tworzenia. Zauważalne są barwne, nieregularne ślady, nakładane w nieregularny sposób na siebie, a każda z nich była poddawana instynktowi malarza. Tworzenie dzieła było w pewnym stopniu spontaniczne.
• malarstwo kaligraficzne – to szuka mająca na celu łączenie z pozoru odmiennych elementów. Wśród nich można było zauważyć głównie proste znaki i poplątane linie pisma, które nie miały początku i końca,
• malarstwo materii – w przypadku tej odmiany informelu środkiem wyrazu była materia, w tym między innymi skała, piasek czy gips, które można było poddać obróbce. Materiały te włączało się do dzieła na zasadzie kolażu,
• action painting – to tak zwane malarstwo gestu, w którym główną rolę odgrywa zupełna spontaniczność i nieskrępowane regułami i zasadami malarskimi, np. rozlewanie i chlapanie farby na płótno.

Informel – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku

Warto poznać najsłynniejszych przedstawicieli informelu, do których należą:

• Wols, właściwie Alfred Otto Wolfgang Schultze-Battman (1913-1951) – niemiecki artysta i jeden z przedstawicieli taszyzmu i informelu, działający we Francji. W jego pracach można zauważyć całkowite rozbicie formy, w przypadku niektórych z nich anamorficzna plama umieszczona w centralnej części płótna otoczona jest cienkimi, barwnymi kreskami. Przejmując technikę malowania od Georgesa Mathieu, wyciskał farbę z tubki prosto na płótno.
• Georges Mathieu (1921-2012) – francuski malarz, który zasłynął ze stworzenia własnego języka znaków poprzez wyciskanie farby z tubki prosto na płótno. Jego prace przypominały pole walki i były bardzo charakterystyczne dla okresu informelu.
• Hans Hartung (1904-1989) – niemiecko-francuski malarz i grafik, który tworzył obrazy abstrakcyjne i jest uznawany za jednego z najważniejszych przedstawicieli informelu. Jego malarstwo wyróżnia się głównie bezprzedmiotowością, a także graficznymi liniami w czarnym kolorze widocznymi najczęściej na jasnym tle.
• Jean Fautrier (1898-1964) – francuski rzeźbiarz i malarz, który w 1943 roku zaczął tworzyć dzieła abstrakcyjne o charakterze aluzyjnym, inspirowane naturą.
• Jean Dubuffet (1901-1985) – francuski rzeźbiarz i malarz, próbujący swoich sił w drzeworycie na początku swojej malarskiej kariery. W okresie informelu malował ostrą kreską, wykorzystując intensywne koloru i posługując się prymitywnym przedstawieniem tematów. Ponadto w swoich dziełach często nawiązywał do miejskich graffiti.
• Henri Michaux (1899-1984) – francuski malarz, poeta i pisarz pochodzenia belgijskiego, znany ze swojej oryginalnej twórczości.
• Antoni Tàpies (1923-2012) – malarz kataloński i mistrz sztuki informel. Jako jeden z pierwszych artystów zaczął stosować w swoich dziełach dodatki w postaci fragmentów skóry, papieru i marmurowego pyłu.
• Alfred Manessier (1911-1993) – francuski malarz słynący głównie z malowania abstrakcyjnego, który jednocześnie był projektantem wielu słynnych witraży i gobelinów.
• Jackson Pollock (1912-1956) – malarz amerykańskiego pochodzenia, który nie bał się zdecydowanych ruchów pędzla, którymi ukazywał swój silny temperament i bezkompromisowość podczas tworzonych dzieł. Z jego obrazów bije połączenie gwałtownej i jednocześnie skrytej natury.
• Emilio Vedova (1919-2006) – włoski malarz, którego twórczość wyróżniała się kontrastującymi uderzeniami pędzla w płótno, a każdy ruch pełen był dynamiki i emocji.
• Pierre Soulages (ur. 1919) – francuski malarz, który malował abstrakcyjne znaki zobrazowane jako szerokie smugi w czarnych odcieniach, splątane ze sobą i kontrastujące z jasnym tłem, co zwiększało głębię i trójwymiarowość jego dzieł.
• Alberto Burri (1915-1995) – włoski malarz, który tworzył z tanich materiałów. Wśród nich najczęściej znajdowało się suche drewno, smoła i konopia. Jego dzieła opierały się głównie na mocnych barwach, widocznej materii, wymiarze i przestrzeni.

Informel – przykłady dzieł, które warto znać

Wśród przykładów obrazów typowych dla informelu można wymienić:

• Wols Untitled (Green Composition) (1942) – abstrakcyjny obraz przedstawiający cienkie linie łączące się ze sobą i plamy w dość pastelowych odcieniach, wśród których można wymienić kolor żółty, błękitny i zielony.
• Georges Mathieu “Les Capétiens partout! (Capetians Everywhere!)” (1954) – na obrazie można zauważyć ślady po farbach wyciskanych prosto z tubki na płótno, które są zupełnie nieregularne i chaotyczne. Wśród dominujących kolorów i odcieni można wyróżnić czerwień, biel, żółć i czerń.
• Pierre Soulages “Huile sur toile” (1963) – to przykład dramatycznego dzieła przedstawiającego ekspresyjną i abstrakcyjną kompozycję w postaci rzuconych na płótno mniej lub bardziej połączonych ze sobą szerokich czarnych smug, w których widać ślady pędzla.
• Jackson Pollock “No 5” (1948) – obraz, który powstał na płycie pilśniowej wykonany przy użyciu płynnych farb na bazie żywic syntetycznych. Wśród dominujących kolorów można wymienić szary, brązowy, biały i żółty, które mają postać niezliczonych kropek, spirali i kresek. Z dzieła bije nieokiełznana i nieprzewidywalna energia ukazana w formie panującego na płótnie chaosu.

Informel na aukcjach OneBid

Portal aukcyjny OneBid to idealne miejsce dla wszystkich miłośników sztuki oraz osób pragnących posiadać wybitne dzieła z różnych okresów malarstwa. Platforma skupia obrazy typowe dla informelu, a także dla innych kierunków, które można licytować i tym samym nabyć w atrakcyjnej cenie. Warto zgłosić swoją chęć wzięcia udziału w aukcji. Wszystkie szczegóły są dokładnie opisane na stronie internetowej, dlatego warto się z nimi zapoznać. Każda transakcja jest bezpieczna i przebiega na przejrzystych zasadach.