Co to jest minimalizm?

Minimalizm, znany również jako minimal art i minimalist art, to kierunek wyróżniający się przede wszystkim ideą prostoty. Pomimo, że znamy go od dawna, można przyjąć, że w pełni rozwinął się dopiero w XX wieku. Pierwszy raz minimalizm w sztuce pojawił się w Nowym Jorku na początku lat 60., gdy artyści świadomie dążyli do ograniczenia środków w dziele plastycznym. Opierano się głównie na figurach geometrycznych i eliminowano jakikolwiek ślad autorski, przez co prace często były anonimowe. Minimalizm jest nurtem, będącym całkowitym przeciwieństwem kierunków charakteryzujących się przede wszystkim bogactwem form. Podczas interpretacji minimalistycznych dzieł odbiorcy najczęściej towarzyszy spokój, refleksja i kontemplacja. Dzięki temu widz może skoncentrować się na tym, co widzi, bez poszukiwania konkretnego znaczenia czy jakiegokolwiek przesłania artystycznego. Ponadto minimaliści za wszelką cenę starali się zatrzeć jakiekolwiek rozróżnienie między rzeźbą a malarstwem.

Trzy odsłony minimalizmu

Minimalizm miał trzy odsłony, do których należy:

• konceptualizm – kierunek w sztuce nowoczesnej polegający na przeniesieniu istoty pracy twórczej na zagadnienie idei i procesu, a nie powstanie dzieła.
• sztuka ziemi – działalność artystyczna, której obszar działania obejmuje przestrzeń ziemi i środowiska naturalnego. W tym przypadku bardzo często wykorzystuje się naturalne procesy, w tym np. erozję czy czynniki atmosferyczne w celu stworzenia obiektu o charakterze artystycznym. Z tego względu działania tego rodzaju nierzadko są związane z ingerencją w pejzaż czy też przekształceniem jego fragmentu.
• mail art – odsłona minimalizmu znana również jako sztuka poczty, która była rodzajem komunikacyjnej twórczości artystycznej wykorzystującem system i środki dystrubucji pocztowej do tworzenia dzieł. Artyści związani z tym kręgiem przysyłali listy, telegramu czy paczki stanowiące ich dzieła o charakterze konceptualnym.

Minimalizm w malarstwie – charakterystyczne cechy

Minimalizm w malarstwie wyróżnia się charakterystycznymi cechami, wśród których główną z nich jest oszczędność formy. Dzieła tworzone wedle koncepcji tego nurtu opierają się głównie na wykorzystaniu najprostszych figur geometrycznych, do których należą koła, trójkąty, prostokąty i kwadraty. Dodatkowo w kierunku tym skupiano się na obiektach, liniach i kolorze. Minimaliści rezygnowali w swoich pracach ze wszystkiego, co mogłoby sugerować podczas oglądania ich prac, że mają one jakiekolwiek odniesienie do rzeczywistości, w efekcie czego powstawały minimalistyczne, eleganckie i geometryczne dzieła, unikające tradycyjnej estetyki. Obrazy typowe dla minimalizmu były zupełnie gładkie i pozbawione widocznych gołym okiem pociągnięć pędzla czy śladów dłoni artystów. Wszelkie granice między elementami czy kolorami były oddzielone precyzyjnymi granicami. Na dziełach nie pojawiało się cieniowanie czy subtelne przejścia między odcieniami. Częstym zjawiskiem stosowanym przez malarzy działających zgodnie z założeniami minimalizmu było powtarzanie lub tworzenie wielu obrazów o tych samych motywach. Istotnym wyróżnikiem dzieł z tego okresu jest fakt, że nie odkryjemy w nich przekazu artysty, gdyż minimalizm nie jest w żaden sposób ekspresyjny. Każdy obraz był harmonijny i pełen spokoju, a faktura prosta i sterylna.

Minimalizm w sztuce – ogólna charakterystyka

Rzeźby typowe dla minimalizmu miały najczęściej duże formaty, wręcz monstrualne, a także były dopracowane w najdrobniejszych szczegółach. Bardzo popularna stała się produkcja modułowa i wykorzystanie materiałów przemysłowych, co przeważało nad technikami rzemieślniczymi tradycyjnej rzeźby. Dzieła minimalistów związane z architekturą przypominały produkty wytworzone przez fabrykę. Były to proste budowle, których konstrukcje opierały się na podstawowych bryłach połączone z brakiem elementów dekoracyjnych. Warto także podkreślić, że w dzisiejszych czasach minimalizm jest niezwykle popularny w przypadku aranżacji wnętrz. Ten rodzaj designu i stylu cechuje prostota i brak zdobień, a także stonowana kolorystyka oraz niewielka ilość elementów wyposażenia.

Minimalizm – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku

Minimalizm miał swoich przedstawicieli, wśród których można wymienić między innymi:

• Sol LeWitt (1928-2007) – amerykański artysta, który jest najbardziej kojarzony z minimalizmem i sztuką konceptualną. Malarz zasłynął dzięki swoim rysunkom ściennym i strukturom, które nazywał rzeźbami.
• Robert Morris (1931-2018) – amerykański artysta, który uważany jest za najwybitniejszego teoretyka minimalizmu.
• Dan Flavin (1933-1996) – amerykański artysta łączony z minimalizmem w sztuce, który tworzył rzeźby i instalacje z opraw fluorescencyjnych.
• Donald Judd (1928-1994) – amerykański artysta, którego prace pomogły zdefiniować minimalizm w sztuce.
• Carl Andre (ur. 1935) – artysta amerykańskiego pochodzenia słynący ze swoich minimalistycznych rzeźb, który wraz z Donaldem Juddem oraz Solem LeWittem przyczynił się do zdefiniowania wczesnego nurtu minimalistycznego. Jego proste dzieła były wycinane z drewna i tworzone z cegieł.
• Piet Mondrian (1872-1944) – holenderski teoretyk sztuki i malarz, który jest uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. Pionier sztuki abstrakcyjnej, który po raz pierwszy zredukował artystyczny przekaz do prostych i nieskomplikowanych elementów w geometrycznym kształcie.
• Tony Smith (1912-1980) – rzeźbiarz amerykański, który zasłynął dzięki swoim abstrakcyjnym rzeźbom tworzonym w latach 60. i 70.. Każdy z nich stanowi unikalne połączenie modułowych form geometrycznych połączonych w intuicyjny sposób.
• Frank Stella (ur. 1936) – artysta pochodzenia amerykańskiego znany ze swoich kolorowych i geometrycznych kompozycji.
• Ellsworth Kelly (1923-2015) – amerykański artysta, który odegrał kluczową rolę w rozwoju sztuki minimalistycznej w Stanach Zjednoczonych.
• Agnes Martin (1912-2004) – artystka pochodzenia amerykańskiego, która tworzyła i pracowała w USA aż do swojej śmierci. Przypisywano ją do nurtu minimalizmu, choć sama oceniała swoje prace jako wyraz ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Jej dzieła wyróżniały się prostotą, geometrycznymi kompozycjami i dużą oszczędnością form.

Minimalizm – dzieła, które warto znać

Do najpopularniejszych dzieł typowych dla minimalizmu należą:

• Piet Mondrian “Composition with Red Blue and Yellow” (1929) – obraz w geometrycznym stylu przedstawiający elementy o prostych kształtach w kolorze żółtym, błękitnym i czerwonym. Można na nim dostrzec asymetrię oraz czyste płaszczyzny odcieni. Dzieło wyróżnia się harmonijnymi kontrastami, które zachowują równowagę.
• Frank Stella “Harran II” (1967) – obraz przedstawiający różne kolory widoczne na figurach geometrycznych – kwadratach, kołach i trójkątach.
• Frank Stella “The Marriage of Reason and Squalor” (1959) – artysta wykorzystał ciemną farbę i namalował nią linie na grubość wykorzystanego pędzla. Pomiędzy nimi znajdziemy smukłe białe linie, które są widoczne z bliskiej odległości. Elementy są ułożone równolegle do siebie i do krawędzi płótna.
• Ellsworth Kelly “The Meschers” (1951) – charakterystyczne dla stylu artysty dzieło utrzymane w dwóch kolorach – niebieskim i zielonym, które przenikają się przy wykorzystaniu drobnych elementów.
• Agnes Martin “With my Back to the World” (1997) – dzieło przedstawiające geometryczny minimalizm w pastelowej gamie kolorystycznej, składający się z sześciu obrazów, a każdy z nich stanowi kwadrat w poziome pasy o różnej szerokości.

Minimalizm na aukcjach OneBid

Platforma aukcyjna OneBid to miejsce, w którym można znaleźć niezliczoną ilość dzieł sztuki pochodzących z domów aukcyjnych i galerii zlokalizowanych na terenie Polski i Europy. Portal umożliwia wzięcie udziału w ich licytacji na przejrzystych zasadach, z zachowaniem najwyższego poziomu bezpieczeństwa. W ofercie dostępnych jest także wiele obrazów typowych dla minimalizmu, które cieszą się dużym zainteresowaniem wśród miłośników sztuki współczesnej i ascetycznego stylu. W licytacjach można wziąć udział drogą internetową, dzięki czemu można to zrobić z dowolnego miejsca.