Pop-art, a właściwie “popularna sztuka”, to nurt w sztuce nawiązujący bezpośrednio do konsumpcjonizmu i materializmu zalewającego świat w latach 50. XX wieku, wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Artyści na swoich dziełach pop-artowych ukazywali otaczający ich świat w sposób efektowny, prosty i czytelny, lecz także nieco szokujący, czasami groteskowy. Za początek terminu pop-artu uznaje się 1952 rok, kiedy to uznany krytyk sztuki Lawrence Alloway opisał nim obrazy ilustrujące powojenne dobra materializmu w czasopiśmie “Architectural Digest”. Nurt rozwijał się w dwóch Państwach – w Wielkiej Brytanii oraz w Stanach Zjednoczonych. Brytyjscy przedstawiciele wczesnego pop-artu, tacy jak Richard Hamilton, Peter Phillips oraz Eduardo Paolozii w swoich pracach odnosili się do miastowego życia i przedmiotów codziennego użytku, a ich prace sięgają połowy lat 50. XX wieku. W Stanach Zjednoczonych styl pop-art zaczął się kształtować nieco później, bo pod koniec lat 50. i z początkiem lat 60. XX wieku, kiedy to w Wielkiej Brytanii trend zdawał się tracić na swojej sile. Amerykańscy artyści, na czele z Andy Warholem, wywoływali wiele skandali i protestów związanych z wystawami swoich prac, nie przeszkodziło im to jednak w osiągnięciu ogromnego sukcesu.
Pop-art w sztuce – charakterystyczne cechy
Pop-art to sztuka mocna i wyrazista, która ma w dobitny i ironiczny sposób wyolbrzymiać i podkreślać wyobrażenia i zainteresowania współczesnych ludzi oraz ich codzienne zachowania czy najczęściej wykorzystywane przedmioty lub reklamy. Artyści nie przebierali w środkach i szokowali swoich odbiorców wieloma nietuzinkowymi zabiegami stylistycznymi, nawiązywali do filmów oraz telewizji i radia czy też reklamy, podkreślali zachowania ludzi, w tym te negatywne, a także wykorzystywali stylistykę komiksową i opakowania najpopularniejszych produktów spożywczych w ówczesnym świecie. Cechy pop-artu to między innymi mocna kolorystyka, nasycone barwy, szczególnie intensywne, kontrastowe wzory i dzieła w wielkich formatach. Artyści pop-art wykorzystywali między innymi przedmioty codziennego użytku oraz dobra luksusowe i wizerunek celebrytów znanych wśród mas. Wielu z nich w swoich pracach wykorzystywało popularną technikę wielokrotnego powielania jednego obrazu w postaci tworzenia kolaży bądź modyfikacji zdjęć poprzez ich fotomontaż. Gwałtowne protesty w całej ameryce toczące się przeciwko nurtowi pop-art tylko zwiększyły jego obecność w mass mediach.
Pop-art – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku
Nazwiska znane z nurtu pop-art na dobre wdarły się do światowej popkultury, część z nich jest znana nie tylko wśród pasjonatów sztuki z przełomu lat 50. - 70. XX wieku. Warto wymienić wśród nich takie osobistości jak:
- Andy Warhol (1928-1987) – amerykański malarz i zarazem jedna z najważniejszych postaci w świecie pop-artu, który aż do tej pory uznawany jest za najbardziej wpływową ikonę tego stylu. Prace mężczyzny, przez wielu krytyków sztuki uznawane za definicję tego nurtu, przedstawiają kompozycje składające się z artykułów spożywczych obecnych w lodówce każdego przeciętnego amerykanina, np. zup Campbell lub puszek Coca-Coli. Warhol do ich tworzenia wykorzystywał między innymi metodę sitodruku. Nie obawiał się także przedstawienia najbardziej znanych osobistości ze świata na ironiczny i typowy dla siebie sposób, a jego “ofiarami” padły między innymi sylwetki osób takich jak Marilyn Monroe, Marlon Brando lub Brigitte Bardot, a nawet Mao Zedong czy Włodzimierz Lenin. Prace artysty miały szokować, wzbudzać zachwyt i przedstawiać otaczający świat.
- Roy Lichtenstein (1923-1997) – amerykański malarz i jeden z kolejnych przedstawicieli pop-artu, który jednak w przeciwieństwie do Warhola stawiał na komiksową kreskę. W jego dziełach znajdziemy między innymi kompozycję “Look Mickey”, która przedstawia postacie z kreskówek Walta Disney’a, Myszkę Miki oraz Kaczora Donalda, namalowaną techniką Ben-Day. W końcowych latach swojego życia projektował potężne murale, nie obawiał się czerpania inspiracji z dorobku artystycznego innych przedstawicieli gatunku pop-art.
- Richard Hamilton (1922-2011) – brytyjski przedstawiciel wczesnego pop-artu, autor obrazu “Just What Is It that Makes Today's Homes So Different, So Appealing?”, który uchodzi za brytyjski początek tego nurtu. Zaprojektował okładkę płyty The Beatles, w swoich pracach wykorzystywał oryginalne amerykańskie magazyny, a nawet plastikowe przedmioty, które wywołały niemały kłopot w ich konserwacji (odrywały się od powierzchni, pękały i wykazywały silne oznaki zużycia).
- Allen Jones (ur. 1937) – brytyjski artysta i jeden z prekursorów stylu pop-art. Na swoich dziełach przedstawiał świat w sposób jak najbardziej bezpośredni, dążył do uzyskania namacalności swoich prac, szeroko wykorzystywał seksualność, erotykę oraz fetysze, czego wyrazem jest między innymi praca “Hatstand, Table and Chair”, wykorzystująca manekiny.
- Jasper Johns (ur.1930) – amerykański przedstawiciel nurtu pop-art i jeden z jego pionierów, organizator własnej wystawy z 1958 roku, którą krytycy uznają za początek tego stylu. Mężczyzna przez wiele lat swojej twórczości uzyskał szereg orderów i odznaczeń, a wśród nich Medal Wolności oraz Medal Sztuki. W swoich dziełach wykorzystywał między innymi wizerunek flagi Stanów Zjednoczonych, a unikał wizerunku ludzi, sylwetek i portretów.
Pop-art – dzieła, które warto znać
Opisując pop-art warto także wspomnieć o najważniejszych dziełach dotyczących tego kierunku w sztuce. Należą do nich między innymi:
- Andy Warhol “Campbell’s Soup Cans” (1962) – prace Andego Warhola nad “Puszkami zupy” trwały pół roku, od końca 1961 roku do kwietnia 1962 roku. Dzieło, na które składają 32 pojedyncze płótna, przedstawia szczególnie popularne wtenczas zupy Campbell’s, które można było spotkać w lodówce każdego przeciętnego Amerykanina. Obraz, w przeciwieństwie do innych dzieł z tamtego okresu, przedstawia obiekt masowej produkcji, dlatego przez wielu krytyków i malarzy stał się synonimem zepsucia, obrazy i lekceważenia dotychczasowych wzorców.
- Roy Lichtenstein “Whaam!” (1963) – Roy Lichtenstein na obrazie “Whaam!” przedstawił walkę w powietrzu dwóch samolotów, parodiując jednocześnie ideologię amerykańskiego bohatera. Samolot namalowany na lewym panelu wystrzeliwuje spod swoich skrzydeł rakietę, a samolot z prawej strony znajduje się w trakcie intensywnej i dynamicznej eksplozji wywołanej jej uderzeniem. Dzieło jest uznawane za jedno z najważniejszych w nurcie pop-artu.
- Jasper Johns “Flag” (1955) – praca Jaspera Johnsa przedstawia flagę wykonaną w całości między innymi z wycinków z gazet. Flaga jest pewnego rodzaju manifestem amerykańskiego snu, charakteryzuje się niejednolitą strukturą i składa się łącznie z trzech oddzielnych płócien przymocowanych przez autora do jednej sklejki znajdującej się z tyłu.
- Andy Warhol “Marilyn Diptych” (1962) – niezwykle popularne dzieło Andy’ego Warhola, przedstawiające wizerunek Marilyn Monroe z kadru filmu Niagara z 1953 roku, zmarłej kilka tygodni przed jego ekspozycją. Lewa strona jest zdominowana przez 25 kolorowych i nieco komiksowych odbitek, prawa z kolei przedstawia gwiazdę w czarno-białej, wypłowiałej stylistyce, co ma symbolizować jej śmierć. Dzieło jest uznawane za kultowe i stanowi perłę w koronie Andy’ego Warhola.
Pop-art w Polsce
W Polsce sztuka pop-art nie uzyskała zbyt dużej popularności głównie z uwagi na brak odpowiednich warunków politycznych i kulturowych do jego rozwinięcia. Wśród naszych rodzimych artystów znajdziemy jednak garstkę osób, która chciała przemycić do naszego kraju nutkę amerykańskiego snu. Był to między innymi Jan Dobkowski oraz Jerzy “Jurry” Zieliński. To mężczyźni i zarazem także bliscy przyjaciele, którzy w swoich dziełach nawiązywali do sztuki pop-artu, a ich dzieła stanowią polską odpowiedź na ten styl. Przedstawiciele pop-artu w Polsce mogą być także znani za granicą i udowodnił to sam Jan Dobkowski, sprzedając swój obraz “Podwójna dziewczyna” z 1968 roku do Muzeum Guggenheima.
Pop-art na aukcjach OneBid
Na naszym portalu aukcyjnym OneBid możesz zakupić wiele obrazów pop-art w celu uzupełnienia własnej prywatnej kolekcji i nie tylko. Oferujemy setki różnorodnych prac pochodzących od wyselekcjonowanych kolekcjonerów sztuki i aby je zakupić, wystarczy założyć swoje konto i zgłosić chęć uczestnictwa w licytacji. W ten sposób możesz stać się właścicielem długo poszukiwanego obrazu polskich lub zagranicznych artystów malujących w każdym stylu, w tym także pop-art. Nasza witryna jest w pełni bezpieczna w użytkowaniu i intuicyjna w obsłudze, dlatego ze złożeniem oferty powinien poradzić sobie każdy pasjonat sztuki.
