Jak wycenić obraz?

Sztuka, chociaż zazwyczaj przedstawiana w namacalnej formie, sama w sobie stanowi coś nieuchwytnego, symbolicznego, emocjonalnego, wzbudzającego głębokie uczucia, a więc trudnego do zmierzenia i włożenia w określone ramy. A jednak inwestycje w dzieła sztuki wymagają wyceny obrazu, rzeźby, monet, fotografii i wszelkiego dobra, jakie chce się nabyć.

Nawet profesjonalna wycena obrazów jest skomplikowanym procesem, w którym udział bierze szereg czynników. Nie zawsze obrazy pochodzące z podobnego okresu historycznego czy stylu będą warte tyle samo. Bywa, że nawet w obrębie dzieł jednego artysty znajdzie się ogromny rozdźwięk między ceną otrzymywaną za pierwsze prace, prace z okresu dojrzałego artysty oraz za te ze schyłku jego twórczości. W takim razie jak wycenić obraz i na co trzeba zwrócić uwagę, aby nabyć lub sprzedać dzieła malarstwa w dobrej cenie?

Wycena obrazów, czyli co wpływa na wartość dzieła sztuki

Wiele można mówić o wartości dzieł sztuki, istnieją jednak pewne czynniki i fakty, które zawsze są brane pod uwagę przy dokonywaniu ostatecznej wyceny obrazów.

Pierwsze skrzypce będą grać autentyczność obrazu oraz jego pochodzenie. Autorstwo udokumentowane za pomocą sygnatury zwykle zwiększa zainteresowanie potencjalnych nabywców, a tym samym winduje cenę. Nie bez znaczenia jest sama historia dzieła sztuki – zwykle łatwiej można ją określić w przypadku zagranicznych prac niż tych rodzimych autorów, a to ze względu na burzliwość dziejów w ostatnich wiekach w Polsce. Interesujący wątek snujący się za dziełem może sprawić, że wycena obrazu będzie korzystniejsza, niż w przypadku pracy „wygrzebanej” z zakurzonego atelier artysty. Znaczenie będą mieć poprzednie lokalizacje, posiadacze czy kolekcje, których część obraz stanowił.

Bardzo ważny dla dzieła jest jego temat przewodni – ten nie zawsze będzie uniwersalny, co najlepiej widać po narodowych zamiłowaniach do konkretnych motywów w sztuce, poruszanych najczęściej. W przypadku polskich gustów najchętniej wyceniane obrazy to te z motywami pejzaży, patriotyczno-militarnymi, łowieckimi, napoleońskimi czy związanymi z górami i rejonami Zakopanego. Mimo upływu lat to wciąż najczęściej poszukiwane pozycje na rynku sztuki, cieszące się stałym zainteresowaniem kolekcjonerów.

Znaczenie dla wyceny obrazów będą mieć również kwestie czysto techniczne, czyli rodzaj podłoża, na jakim dzieło zostało wykonane, a także technika malarska i rodzaj wykorzystanych farb. Najlepiej zachowane będą dzieła sporządzone na płótnie – zwłaszcza techniką olejną. Takie też obrazy osiągają najwyższe ceny. Dzieła malowane na papierze farbami wodnymi, na tekturze czy na drewnie będą mniej warte ze względu na ich trwałość.

Jeśli mowa o kwestiach technicznych, niezwykle istotne dla wyceny obrazów są ingerencje konserwatorskie i zakres przeprowadzanych prac. W przypadku starych obrazów olejnych prace powinny skupić się na odczyszczeniu, ściągnięciu starego werniksu i pokrycia go ewentualnie nowym czy załataniu ubytków w płótnie. Istotne jest też posiadanie stosownej dokumentacji dotyczącej zakresu dokonanych zmian.

Jak wyceniać obrazy sztuki współczesnej?

O sztuce współczesnej mówi się przede wszystkim, że to sztuka metafor i głębokich emocji, które na pierwszy rzut oka sprawiają trudność w określeniu ich pieniężnej wartości. Bardzo wymowna jest już sam moment wyznaczający początek sztuki współczesnej - wybuch II wojny światowej. Po tej dacie nastąpiły w sztuce zmiany, mające ogromne znaczenie dla roli sztuki jako takiej, a tym samym – dla wyceny obrazów. Dotychczas zadaniem malarza było przedstawianie motywów i historii, odtąd artysta stawał się współtwórcą, który miał moc dokonywania w sztuce i życiu przemian. Taki stan rzeczy sprawił, że zabrakło obiektywnych punktów odniesienia, a sam odbiór opiera się głównie na samodzielnej interpretacji widza oraz na wzbudzanych emocjach. Zatem jak wycenić obraz współczesny, jeśli nawet eksperci do dyspozycji mają głównie własne, subiektywne odczucia?

Poza znanymi już w kręgach artystycznych nazwiskami, cieszącymi się uznaniem odbiorców, wciąż pojawiają się kolejne postaci na rynku sztuki, starające się znaleźć dla siebie miejsce. Chcąc obiektywnie spojrzeć na współczesne malarstwo, trzeba brać pod uwagę głównie wyraz artystyczny, czyli to, czy i na jak długo budzi w człowieku emocje. Warsztat i umiejętności malarza to kolejny ważny czynnik w wycenie obrazów. Oczywiście koncepcja, wielkość obrazu oraz jego pochodzenie także mają wpływ na sumę, za jaką dzieło zostanie wystawione na aukcji.

Mody i gusta a wycena obrazów

Nie zawsze wyceniony obraz będzie trzymał swoją wartość. W grę wchodzą jeszcze dwa odrębne czynniki, wpływające na popyt na danego malarza czy tematykę: chodzi o modę oraz przemijające – również na rynkach kolekcjonerskich – trendy.

W Polsce wciąż uważa się za modną tę samą tematykę, co kiedyś – sceny polowań, sceny końskie, patriotyczne, militarne czy napoleońskie oraz wszechobecne pejzaże – mimo upływu lat w rodzimych kolekcjach nie brakuje takich właśnie przedstawień. Czasem jednak na wycenę obrazu wpływ będzie mieć profesjonalnie potraktowana wystawa monograficzna danego artysty. Jeśli przykuje uwagę odpowiedniej grupy odbiorców, to szanse, że w domach aukcyjnych zdobędzie wyższe oferty i ceny wywoławcze, są znacznie większe. Zdarza się, że z pomocą w zdobyciu sławy malarzom współczesnym przychodzą media – filmy czy relacje influencerów.

Gdzie wyceniać obrazy?

Nie mając odpowiednich narzędzi, warto pozostawić wycenę obrazów profesjonalistom. Zajmą się nią eksperci z domów aukcyjnych oraz osoby związane bezpośrednio z internetowymi aukcjami dzieł sztuki jak nasz serwis. Jeśli chcesz poznać dokładną wartość posiadanego przez siebie dzieła malarskiego, skontaktuj się z nami. Zachęcamy Cię też do przejrzenia nadchodzących aukcji i dzieł, jakie mają się na nich znaleźć dla lepszego rozeznania w temacie.

Koszt eksperckiej wyceny obrazu ustalany jest zawsze indywidualnie przez konkretny dom aukcyjny. Zwykle jest to procent od sumy dzieła; jednocześnie kwota zwykle nie jest niższa niż 100 zł.