Techniki malarstwa — jakie są rodzaje i jak je rozpoznać?

Różne techniki malowania obrazów sprawiają, że malarstwo jest tak bogatą i cenioną sferą sztuki. Bardziej lub mniej ozdobne, ujmujące kolorystyką lub klimatem dzieła malarskie mogą być wspaniałą ozdobą domu, dobrem inwestycyjnym lub eksponatem, który przyciąga uwagę w muzeum lub galerii. Pełne docenienie ich specyfiki możliwe jest jednak tylko pod warunkiem zapoznania się z podstawowymi technikami malowania obrazów. Tych jest zaś przynajmniej kilka. Które trzeba poznać w pierwszej kolejności? Podpowiadamy.

Techniki malowania, czyli co? 

Czym są techniki malowania? Jakie są ich podstawowe wyróżniki? Decydującą kwestią staje się wybór mediów, które są wykorzystywane w procesie tworzenia dzieł sztuki. Malarstwo jest przede wszystkim uznawane za dziedzinę związaną z kolorem, co odróżnia je od polegającym na kresce rysunku. Różnorodne barwy można zaś w zróżnicowany sposób nanosić na płótno, ale także papier lub wcześniej przygotowany tynk. 

Należy przy tym pamiętać o tym, że podział na techniki malarskie jest jednym z najważniejszych w tej dziedzinie. Drugi uwzględnia różnorodność podejmowanej przez artystów tematyki. Z tego powodu wyróżnia się m.in. malarstwo portretowe, pejzażowe, rodzajowe, historyczne, batalistyczne, czy przedstawiające martwą naturę.

Techniki malowania obrazów na papierze, płótnie i nie tylko

Jakie techniki malowania obrazów warto poznać? Przede wszystkim warto zdawać sobie sprawę z tego, że bardzo ważną rolę odgrywa tutaj już sam materiał, po którym artysta maluje. Malować można przede wszystkim na papierze i na płótnie. 

Na papierze bardzo często zaczynają tworzyć początkujący artyści. Choćby farby wodne z niewielką paletą kolorów wystarczą do tego, by zacząć swoją przygodę z malarstwem. O wiele trudniejszą techniką będzie tu akwarela, która wymaga stosowania specjalnych farb, przyborów i papieru.

Malarstwo na płótnie uchodzi za bardziej zaawansowany typ działalności artystycznej. Jednak w praktyce wcale nie musi być trudniejsze, a daje większe możliwości. Na płótnie można wykorzystywać choćby farby olejne. Konieczne jest jednak zgromadzenie większej liczby akcesoriów i wiedzy, np. na temat właściwego gruntowania powierzchni. Duża dostępność farb na rynku sprawia, że techniki malowania obrazów na płótnie mogą dawać interesujące efekty. 

Poza wspomnianym malarstwem na płótnie i na papierze można wymienić wiele innych rodzajów takiej sztuki. Chodzi chociażby o:

• malarstwo na tynku — słynne są choćby malowane na mokrym tynku freski, które kojarzą się np. ze sztuką liturgiczną i czasami odrodzenia;

• malarstwo na drewnie — charakterystyczne np. dla sztuki ludowej, wykorzystuje jeden z najbardziej popularnych materiałów;

• malarstwo na szkle — techniki malowania obrazów na szkle rozwijane są przez bardzo różnorodnych twórców, którzy reprezentują odmienne style — można je znaleźć np. w sztuce Podhala. 

Techniki malarskie — rodzaje 

Jakie są podstawowe rodzaje technik malarskich? Można tu wyróżnić wiele typów malarstwa, ale zdecydowanie do najpopularniejszych zalicza się:

• malarstwo olejne, 

• malarstwo akwarelowe,

• malarstwo temperowe,

• gwasz,

• akryl,

• pastel.

Oczywiście warto je omówić nieco dokładniej, aby można było odróżnić je w praktyce. 

Malarstwo olejne

Jakie techniki malarskie uchodzą za najbardziej rozpowszechnione wśród cenionych dzieł sztuki? Za najbardziej cenioną technikę malarską uchodzi przede wszystkim olej na płótnie. Dlaczego? Powszechnie docenia się farby olejne za to, że dają bardzo profesjonalny efekt. Dzieje ich wykorzystania są przy tym bardzo długie. Szacuje się, że w Europie poznano ich właściwości już w XII w., w Indiach zaś nawet kilka stuleci wcześniej. Farba olejna kojarzona jest jako narzędzie największych mistrzów. Cechuje ją długi proces schnięcia, który pozwala na tworzenie ciekawej faktury i efektów potwierdzających kunszt artysty.

Olejne techniki malarskie są odpowiednie do pokrywania zagruntowanego płótna lub deski. Maluje się w tym przypadku olejem lnianym połączonym z różnymi pigmentami. Rzadziej wykorzystywane są olej konopny lub makowy. Niekiedy pewne znaczenie ma także wosk, który pełni funkcję stabilizatora dla oleju i pigmentów. Chociaż dawniej używano farb zawierających pierwiastki takie, jak choćby toksyczny ołów, to współcześnie farby olejne są całkowicie przyjazne dla zdrowia. Artyści używający ich nie muszą się więc obawiać, że podzielą los Caravaggia, którym miał się śmiertelnie zatruć właśnie ołowiem. 

Wśród technik malarskich z farbami olejnymi wyróżnia się dwie podstawowe.

• Technika klasyczna pozwala na uzyskanie bardzo ciekawej głębi kolorów. Kolorystyka jest tu wyjątkowa m.in. dzięki nakładaniu monochromatycznej podmalówki, werniksu i kilku warstw finalnych. 

• Technika alla prima była dawniej uznawana za domenę prawdziwych mistrzów. Polega ona na nakładaniu tylko jednej, ale bardzo grubej warstwy farb.

Jakie są style malarskie? Akwarela

Jakie są style malarskie, które bezwzględnie należy poznać? Pośród różnych rodzajów malarstwa warto zwrócić uwagę na akwarelowe. Już sama nazwa nawiązuje do wody (wł. aqua) i sugeruje fakt, że chodzi tutaj o farby wodorozcieńczalne. Pośród różnych technik powodujących duże zabrudzenia i wymagających długiego schnięcia, ta wydaje się najmniej problematyczną. 

Bardzo ciekawe jest to, że pierwsze farby akwarelowe stosowane były nie tylko w starożytności, ale nawet w pradziejach. Obecnie przy ich wytwarzaniu wykorzystuje się nade wszystko dwie kategorie składników — chodzi o gumę arabską i bardzo drobne pigmenty. Farby w tubkach lub paletkach można w prosty sposób rozcieńczać wodą. Technikę wykorzystuje się do malowania na papierze, ale nie może być to pierwszy lepszy materiał tego typu. Wymagany jest gruby papier, którego faktura musi być delikatna.

Czy akwarelowe techniki malarskie są łatwe? Trudno o jednoznaczne stwierdzenie. Na pewno stosunkowo łatwo i niewielkim kosztem można tu zacząć. Uzyskanie kunsztownych obrazów malowanych tą techniką jest jednak o wiele trudniejsze. Dobre pędzle i pewne ruchy ręki są w tym przypadku podstawą. Bez nich ani rusz, bo akwarela nie pozwala na wykonywanie poprawek. 

Rodzaje technik malarskich — gwasz, akryl i malarstwo pastelowe 

Co jeszcze warto wiedzieć, jeśli chodzi o techniki malarskie? Rodzaje takich działań nie kończą się na malarstwie olejnym i akwarelowym. Warto wymienić jeszcze przynajmniej trzy ważne techniki.

• Gwasz. Technika malarska o bardzo długiej tradycji, bo używana była już w średniowieczu. Niekiedy przyrównuje się ją do akwareli, ale wyróżnia się grubo mielonym pigmentem i domieszką bieli lub kredy. Jego odmianą są popularne farby plakatowe. Gwasz przeznaczony jest do malowania na papierze i może być łączony z innymi technikami.

• Akryl. Szybko schnie i ma intensywne barwy. Pierwotnie farby tego typu służyły do malowania elewacji budynków. Farby są bardzo uniwersalne i można nimi malować na bardzo różnych podłożach. 

• Malarstwo pastelowe. Możliwe dzięki stosowaniu farb w postaci sztyftów. Dzielą się na nietrwałe pastele suche i trwalsze pastele tłuste. Trwałość pierwszych można zwiększyć dzięki stosowaniu specjalnych preparatów zabezpieczających. 

Techniki malarskie — malarstwo temperowe

Jakie jeszcze techniki malarskie warto poznać? Z pewnością trzeba się pochylić nad malarstwem temperowym. To technika znana już w starożytności, która była niezwykle popularna w czasach średniowiecza. Farbami tego typu można malować na płótnie i to bez gruntowania. Nadaje się ona jednak także do wykorzystania na desce lub papierze. Jej cechą jest skłonność do bardzo szybkiego wysychania. Wykorzystuje emulsje z żywicy lub oleju i substancji utrwalającej w postaci np. białka. Obecnie malarstwo temperowe jest raczej w odwrocie. Najczęściej wykorzystywane bywa do tworzenia szkiców i podmalówek. 

Znając podstawowe techniki malarskie, możesz lepiej ocenić dane dzieło sztuki. Jest to niezbędne, np. podczas licytacji, gdzie istotne jest poznanie wartości obrazu. Chcesz spróbować swoich sił, sprawdź aktualne aukcje w OneBid.