Teodor Axentowicz - analiza twórczości

Teodor Axentowicz to jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich twórców. Malarz, pastelista i litograf zasłynął z wielu imponujących obrazów, które do dziś budzą podziw pasjonatów sztuki. Twórca Młodej Polski silnie inspirował się folklorem wtórując ówczesnym trendom chłopomanii. Był również jednym z przedstawicieli wybitnych portrecistów. Z wyjątkową precyzją wykonywał arystokratki i damy z mieszczańskich salonów. Jego obrazy wyróżniają się świeżością i subtelnością. Delikatna gama kolorystyczna i secesyjna estetyka wprowadzała w twórczość malarza niesamowitą harmonię. Początkowo malował olejno, jednak z czasem oddał się akwarelą, a w szczególności technice pastelu. Kim był Teodor Axentowicz? Jakimi pracami zasłynął na początku kariery, a jakie obrazy malował jako dojrzały artysta? Zachęcamy do zapoznania się z krótkim przekrojem życia malarza.

Życie i edukacja Teodora Axentowicza

Reprezentant małopolskiej sztuki urodził się 13 maja 1859 w Braszowie. Przygodę z malarstwem rozpoczął monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie w latach 1879-1882 kształcił się pod okiem G. Hackla, S. Wagnera i G. Benczura. Postanowił kontynuować naukę w Paryżu w pracowni pod kierunkiem E. A. Carolusa-Durana. Stale rozwijał się i próbował swoich sił w wielu prestiżowych czasopismach. Między innymi współpracował z "Le Monde Illustré", "L'Illustration" i "Figaro", gdzie wykonywał ilustracje. Trudnił się jako artysta wykonujący kopie znanych i cenionych twórców. W swoim dorobku miał między innymi dzieła Botticellego, Tycjana i Halsa. W roku 1891 został członkiem Société Nationale des Beaux-Arts.

Lata 1890-1899 Teodor Axentowicz wykorzystał na podróże, które pozwoliły na sukcesywne poszerzanie horyzontów. Bywał w Londynie i Rzymie, gdzie wykonywał obraz na zamówienie. Przy okazji studiowania tradycyjnego angielskiego malarstwa portretowego namalował portrety członków establishmentu. W Paryżu nie stronił od bywania pośród kręgów artystycznych elit. W kręgu intelektualnym chętnie wykonywał portrety członków polskiej kolonii artystycznej. Uwiecznił między innymi Józefa Chełmońskiego. W ówczesnym okresie jego malarski dorobek zasiliły również wizerunki znane ze sfery polityczno-kulturalnego. Namalował Wiktora Osławskiego (1890), obraz z księciem Władysława Czartoryskiego (ok. 1892-1893) czy portret Cypriana Godebskiego (1893). Dzieła te zapewniły mu rozpoznawalność i reputację jako salonowego portrecisty.

Mimo szacunku w kręgu paryskiej elity Teodor Axentowicz postanowił wrócić do Krakowa w 1895 roku, gdzie zajął stanowisko profesora w Szkole Sztuk Pięknych, które piastował aż do 1934 roku. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Przez wzgląd na zainteresowania i znajomości był dość blisko związany z wiedeńskim środowiskiem artystów. Współpracował z czasopismem "Ver Sacrum" i pozostawał członkiem Vereinigung Bildender Künstler Österreichs-Wiener Secession. W roku 1910 Teodor Axentowicz został objął stanowisko rektora krakowskiego ASP. Jako pierwszy był powołany w wyborach, co tylko podkreśla jego dorobek i zasługi w polskim malarstwie.

Artysta zasłynął nie tylko w Polsce, Wiedniu czy Paryżu. Swoje prace wystawiał między innymi w St. Louis (1904), Monachium (1905), Londynie (1906), Wiedniu (1908), Berlinie (1913), Wenecji (1926) i Pradze (1927). Wziął również udział w prestiżowych międzynarodowych wystawach na przykład w Berlinie (1896) i Chicago (1927).

Początkowa twórczość Teodora Axentowicza

Artysta zdobywał uznanie jako autor scen rodzajowych i wybitny portrecista. Już na początku swojej kariery malował epizody życia wiejskiego zachowując dość realistyczną konwencję, co uwidaczniają dzieła: "Pogrzeb na Rusi", "Kwiaciarka włoska", „Gęsiarka". Fascynację życiem Słowian sukcesywnie rozwijał ilustrując chociażby dzieje Słowian z IV w. Tematyka ludowa pozwoliła artyście na warsztat u boku wybitnego Carolusa-Durana w paryskiej pracowni, gdzie powstały znane i cenione obrazy malarza: "Święto Jordanu" (1893) i "Kołomyjka" (1895). W jego dziełach przede wszystkim widać dynamikę. Dużą rolę przywiązywał do ludowych tańców, które podkreślały żywiołowość i wirowy ruch par. Cechą charakterystyczną twórczości z początkowego okresu był spontaniczny ruch pędzlem szkicowym, który podkreślał formy, ich zatarte kontury i silne podporządkowanie barwom bieli, brązów i czerwieni. Kiedy Teodor Axentowicz wrócił do Krakowa zainteresowanie rodzimym folklorem przybrało jeszcze większą fascynację w oczach artysty. Chętnie utrwalał obrzędy i obyczaje Hucułów. Oddawał się precyzyjnemu odwzorowaniu barwności ludowych strojów, które świetnie kontrastowały z nastrojem rytuałów o tematyce religijnej, co doskonale ukazują dzieła Święcone", "Na Gromniczną", "Śmigus". Przywiązywał ogromną wagę do odtworzenia wiejskich realiów. Uznanie zyskały dzieła: "Dziewczyna z gromnicą", czy "Dziewczyna z dzbankiem".

Dojrzały artysta

Z wiekiem Teodor Axentowicz większą uwagę zaczął poświęcać przemijaniu. W okresie ówczesnej refleksji powstały dzieła: "Starość i młodość", "Starzec i dziewczyna", "Wizja - wspomnienie". Ukazywał Vanitas, vanitatum et omnia vanitas w sferze alegorii zestawiając starca z młodą wieśniaczką. Dopełnieniem symboliki śmierci i przemijania jest kolorystyka dzieł artysty, która wpasowuje się w aurę ponurej jesieni przeplatanej ze złotymi liśćmi. Okres ten uświetnił również wyjątkowy obraz "Marzenie", który ewidentnie pokazuje nadzieje malarza na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Artysta upamiętnił na płótnie smutek po stracie syna w dziełach: "Matka nad grobem syna", "Pogrzeb legionisty", "Żałoba", "Ranny legionista".

Jak licytować obrazy Teodora Axentowicza?

Przygotowaliśmy aukcję z twórczością Teodora Axentowicza, którą mają Państwo szansę wylicytować na naszym portalu. Znakomite dzieła polskiego artysty fascynują nie tylko sympatyków okresu Młodej Polski. Oprócz aukcji obrazów oferujemy również możliwość poszerzenia kolekcji monet i rzadkich egzemplarzy poczytnych książek. Zachęcamy do zapoznania się z regulaminem i wzięcia udziału w aukcji.