Jak rozpoznać fałszerstwo w malarstwie?

Kolekcjonowanie obrazów może być wspaniałym hobby, które daje bardzo wiele satysfakcji. Otaczanie się pięknem może być w końcu wartością samą w sobie. Jednocześnie warto mieć na uwadze fakt, że dzieła malarskie mogą być dobrą lokatą kapitału. Oczywiście pod warunkiem, że są autentyczne. Niestety, ale fałszerka obrazów była i jest problemem. Nowe sposoby zabezpieczania i ewidencjonowania dzieł sztuki sprawiają, że nieuczciwe osoby sięgają po nowe sposoby łamania prawa. Okazuje się jednak, że ryzyko można zminimalizować. W jaki sposób? Podpowiadamy przydatne rozwiązania.

Fałszerka obrazów — nieuniknione ryzyko przy zakupie obrazu

W jaki sposób odbywa się fałszerka obrazów? Jakimi metodami posługują się fałszerze? Niestety, ale tego typu działania nie są tylko elementem fabuły filmów sensacyjnych. Chociaż może nie towarzyszy im tak spektakularna otoczka, to jak najbardziej zdarzają się także w rzeczywistym obrocie dziełami sztuki. Również wśród fałszerzy zdarzają się jednak bardziej lub mniej utalentowane osoby. Niekiedy oszustwo jest stosunkowo dobrze widoczne i można mu ulec tylko w przypadku bardzo słabej znajomości branży lub działając w pośpiechu. W przypadku fałszowania dzieł uznanych autorów zdarza się jednak, że przestępstwo dzieje się przy dużej skrupulatności. Wówczas odróżnienie oryginału od podróbki jest trudniejsze. 

Fałszerka obrazów może być mniejszym zagrożeniem wtedy, gdy zachowamy pewne elementy ostrożności. Certyfikaty autentyczności czy nabywanie dzieł sztuki na pewnych aukcjach organizowanych np. przez OneBid zmniejszają ryzyko ulokowania pieniędzy w obrazie, który jest podróbką. 

Fałszywy obraz — podstawowe kwestie

Jak rozpoznać fałszywy obraz i nie dać się oszukać? W wielu przypadkach oszustwo jest nad wyraz wyraźne. Wówczas podstawową metodą obrony będzie znajomość rynku dzieł sztuki i zainteresowanie sztuką. Bardzo ważne jest poznanie sposobów działania fałszerzy. 

Fałszywy obraz może być mniej lub bardziej doskonałą kopią oryginału. W jaki sposób działają fałszerze wysokiej klasy? 

• Fałszują całe dzieła poprzez zastosowanie materiału odpowiadającego czasowi powstania oryginału. Takie fałszerstwo trudniej jest wykryć: może tu chodzić nawet o użycie prawdziwego, starego obrazu po to, by na podobraziu wykonać wysokiej jakości kopię oryginału.

• Tworzą fałszywy obraz na bazie materiałów podobnych do oryginalnych. Wówczas za materiał do malowania może posłużyć np. tylna część starej szafy. Warto także zwrócić uwagę na wygląd ramy. Często mimo umiejętnie stworzonej fałszywki o wiele mniej uwagi poświęca się temu, by postarzyć również drewno tworzące ramę. 

• Fałszują dzieło poprzez tworzenie efektu postarzenia nowego materiału. Wykorzystuje się do tego bardzo wiele substancji, czasami dość prymitywnych (np. do barwienia płócien wykorzystuje się herbatę).

Technicznie fałszywy obraz musi być tworzony w sposób, który możliwie dobrze przypomina działania prawdziwego artysty. Nie tylko współcześnie stosowane płótno prezentuje się inaczej, niż to z XIX w., ale także sposób nakładania farby i jej charakterystyka się zmieniły. Fałszerze dążą tu do osiągnięcia wysokiego poziomu naśladownictwa, ale często się im to nie udaje. Konieczność stosowania technik zastępczych sprawia, że wprawnym okiem łatwiej jest rozpoznać oszustwo. Niestety, ale niedoświadczone osoby w dalszym ciągu narażone są na stratę.

Podrobiony obraz i jego cechy

Co jeszcze warto wiedzieć, jeśli chodzi o cechy podrobionego obrazu? Warto pamiętać o tym, że falsyfikaty malarskie mogą pojawiać się zarówno jako wykonane współcześnie, jak i stworzone w trakcie życia artysty. W przypadku tych ostatnich sygnalizowane wcześniej możliwości poznania podróbki po niewłaściwych materiałach są o wiele mniejsze. Istotnym czynnikiem jest tu bowiem fakt, że obraz taki został naturalnie postarzany wraz z upływem lat. 

Zdarzają się również „nowe’’ fałszywki, które mogą zmylić kolekcjonera. Warto przy tym pamiętać, że nie zawsze podrobiony obraz musi być wierną kopią oryginału. Czasami zdarza się, że wykorzystano tutaj delikatnie zmienioną perspektywę lub fałszerz dodał do obrazu własne elementy. Bywa wreszcie, że takie zafałszowane dzieło stanowi kompilację różnych malowideł, które wyszły z warsztatu danego artysty. Niekiedy wręcz mają one uchodzić za nieznane obrazy danego autora lub takie, które zaginęły gdzieś wraz z upływem lat. 

W jaki jeszcze sposób działają przestępcy? Podrobiony obraz to nie jedyne zagrożenie, na które może być narażony kolekcjoner sztuki. Bywa również tak, że w zasadzie obraz jest oryginalny, ale nieuczciwy posiadacz sprzedaje go wraz z zafałszowanym autorstwem. W jaki sposób to działa? Taki sposób stosuje się w przypadku mniej znanych artystów, których dzieła mają jednak pewną wartość rynkową. Przypisuje się im autorstwo obrazów stworzonych w ich czasach, które jednak przedstawiają znikomą lub znacznie mniejszą wartość. Wówczas nabywca traci na nieuczciwie dokonanej transakcji.

W jaki sposób chronić się przed fałszywkami? Warto przy transakcji dopełnić wszelkich formalności. Bardzo ważnym dokumentem jest certyfikat autentyczności obrazu. Jeśli osoba sprzedająca dzieło nie chce wystawić takiego druku, należy podejść do sprawy z dużym dystansem. Lepiej zrezygnować z transakcji, niż stracić dużą sumę pieniędzy.

Odróżnienie podrobionego obrazu. Jak sobie z tym radzić?

W jaki sposób możliwe jest odróżnienie podrobionego obrazu od oryginału? Bardzo ważne jest, jak już wspomniano, gromadzenie wiedzy i zwracanie uwagi na potencjalne metody działania fałszerzy. Świadomość ich działań jest tu bardzo istotna. 

W praktyce dla odróżnienia podrobionego obrazu od oryginalnego stosuje się kilka podstawowych metod. Na czym polegają najważniejsze z nich? 

• Pierwszą metodą jest badanie stylu malarskiego. Najlepiej zasięgnąć opinii historyka sztuki, antykwariusza lub doświadczonego w swoim fachu kolekcjonera. Opiniowanie odbywa się tu na podstawie wiedzy eksperta i informacji zawartych w katalogach i literaturze fachowej. Oprócz technik malarskich, czy wykorzystanych materiałów duże znaczenie mają tu elementy takie jak tematyka dzieła lub jego rodzaj. Doświadczony znawca będzie też w stanie zaklasyfikować dane dzieło do jakiegoś okresu twórczości artysty.

• Alternatywą a często i dopełnieniem dla opinii eksperta pozostają zaawansowane badania laboratoryjne. Współczesna nauka daje tutaj bardzo duży zakres metod, którymi można się posłużyć. Pierwszą z nich są badania składu chemicznego zastosowanych materiałów. Fałszerstwo można się jednak starać wykluczyć dzięki promieniom UV lub rentgenowskim. Czasami niezbędna jest też pomoc grafologa, który może pomóc w odróżnieniu podrobionego obrazu na podstawie umieszczonego na nim podpisu.

Jak jeszcze można zmniejszyć ryzyko nabycia falsyfikatu?

Odróżnienie podrobionego obrazu od oryginału nie zawsze jest łatwe, ale wiadomo już, w jaki sposób można zminimalizować ryzyko. Warto czerpać zysk z takich okazji, które są relatywnie bezpieczniejsze. Przede wszystkim dobrym rozwiązaniem będzie skorzystanie z aukcji, które odbywają się w OneBid. Pewny portal aukcyjny sprawia, że ryzyko padnięcia ofiarą fałszerstwa jest minimalne. Jeśli chcesz bezpiecznie kupić obraz, to wypróbuj OneBid już dzisiaj!