„Mleko snów”, jak twierdzi kuratorka Cecilia Alemani, bierze swój tytuł z książki Leonory Carrington, opisującej magiczny świat, w którym życie jest nieustannie na nowo wyobrażane przez pryzmat wyobraźni. To świat, w którym każdy może się zmieniać, przekształcać, stać się czymś lub kimś innym. Tegoroczna edycja była organizowana w okresie ogromnej niestabilności i niepewności, jej rozwój zbiegł się z wybuchem i rozprzestrzenianiem się pandemii Covid-19. La Biennale di Venezia zostało zmuszone do przesunięcia tej edycji o jeden rok, co miało do tej pory miejsce tylko podczas dwóch wojen światowych. Tegoroczna wystawa odbędzie się w Pawilonie Centralnym (Giardini) oraz w Arsenale, z udziałem 213 artystów z 58 krajów. 180 z nich bierze udział po raz pierwszy w Wystawie Międzynarodowej w Wenecji. 1433 wystawianych dzieł i obiektów, 80 nowych projektów powstało specjalnie z okazji Biennale Arte.
Historia Biennale
La Biennale di Venezia od ponad 120 lat jest jedną z najbardziej prestiżowych wydarzeń kulturalnych na świecie. Założone w 1895 roku Biennale odwiedza dziś ponad 500 000 zwiedzających. Historia La Biennale di Venezia sięga roku 1895, kiedy zorganizowano pierwszą Międzynarodową Wystawę Sztuki. W latach 30. narodziły się nowe festiwale: Muzyki, Kina i Teatru (Festiwal Filmowy w Wenecji w 1932 był pierwszym festiwalem filmowym w historii). W 1980 roku odbyła się pierwsza Międzynarodowa Wystawa Architektury, a w 1999 roku zadebiutował Festiwal Tańca. Biennale odbywa się w parku Giardini, w którym oprócz pawilonów znajduje się duża sala wystawowa, a w niej wystawa tematyczna, kuratorowana przez dyrektora Biennale. Zainicjowany w 1980 roku Aperto powstał jako impreza towarzysząca dla młodych artystów i artystów, niereprezentowanych przez stałe pawilony narodowe. Jest to wydarzenie wystawiane w Arsenale, będące częścią oficjalnego programu Biennale. W Giardini mieści się trzydzieści stałych pawilonów narodowych. Oprócz Pawilonu Centralnego, wybudowanego w 1894 roku, a następnie kilkakrotnie przebudowywanego i rozbudowywanego, przestrzeń Giardini zajmuje kolejne dwadzieścia dziewięć pawilonów, wybudowanych w różnych okresach przez różne kraje uczestniczące w Biennale. Pierwszym krajem, który zbudował pawilon, była Belgia w 1907 roku, a następnie Niemcy, Wielka Brytania i Węgry w 1909 roku. Pawilony są własnością poszczególnych krajów i są zarządzane przez ich ministerstwa kultury.
Międzynarodowe jury przyznaje Złotego Lwa za najlepszy pawilon, Złotego Lwa za najlepszego uczestnika wystawy międzynarodowej oraz Srebrnego Lwa za „obiecującego młodego uczestnika” wystawy. Może również przyznać jedno wyróżnienie specjalne dla pawilonów i maksymalnie dwa wyróżnienia specjalne dla artystów na wystawie międzynarodowej.
Fot. Zachęta / Daniel Rumiancew
Polski Pawilon
Polska uczestniczy w Biennale od roku 1932. Budowa Pawilonu została sfinansowana przez rząd polski i do dziś jest on jego własnością. Opiekunem Pawilonu Polskiego i organizatorem wystaw na Biennale Sztuki i Biennale Architektury w Wenecji jest Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.
W 1999 roku wystawa Katarzyny Kozyry Łaźnia męska w Pawilonie Polskim otrzymała specjalne wyróżnienie. Polskie prezentacje w Wenecji na Międzynarodowej Wystawie Architektury były wielokrotnie doceniane przez międzynarodowe Jury, w tym — w 2008 roku — najwyższą nagrodą, czyli Złotym Lwem za wystawę Hotel Polonia. Afterlife of Buildings oraz wyróżnieniem specjalnym w 2012 roku za projekt Making the walls quake as if they were dilating with the secret knowledge of great power. W tym roku, po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale polski pawilon narodowy reprezentuje romska artystka. Wystawa Przeczarowując świat Małgorzaty Mirgi-Tas w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki 2022 jest próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki. Projekt jest kuratorowany przez Wojciecha Szymańskiego i Joannę Warszę.
Małgorzata Mirga-Tas to polsko-romska artystka i aktywistka. Urodziła się w 1978 roku, mieszka i pracuje w Czarnej Górze, rodzinnej romskiej miejscowości u podnóża Tatr. W swoich pracach podejmuje problematykę antycygańskich stereotypów, budując afirmatywną ikonografię społeczności romskich. Ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w 2004 roku. Jeszcze w trakcie studiów opracowała charakterystyczną autorską technikę rzeźbiarską z wykorzystaniem tektury jako podstawowego materiału. Oprócz tematyki współczesnej, w dorobku Mirgi-Tas ważne miejsce zajmuje praca podejmująca jeden z najważniejszych w historii Romów tematów – Porajmos, czyli romskiej Zagłady. Artystka jest laureatką Paszportów "Polityki" 2020 ".
Pawilon Polski znajduje się na terenie Giardini della Biennale w Wenecji. Biennale Sztuki 2022 czynne będzie od 23 kwietnia do 27 listopada (z wyjątkiem poniedziałków), w godzinach 11-19 (23.04–25.09) i 10-18 (27.09–27.11).
Zdjęcie główne, źródło: www.labiennale.org
