Leon Wyczółkowski urodził się
11 kwietnia 1852 w Hucie Miastowskiej k. Siedlec, zmarł 27 grudnia
1936 w Warszawie. Był synem Mateusza pochodzącego z drobnej
szlachty kupca szkła i Antoniny z Falińskich. Do szkoły ludowej
chodził w Kamionce pod Lubartowem, a następnie uczęszczał do
gimnazjum, najpierw w Siedlcach, potem do III Gimnazjum w Warszawie.
Edukację artystyczną rozpoczął w 1869 w warszawskiej Klasie
Rysunkowej, gdzie kształcił się do 1875 pod kierunkiem Antoniego
Kamińskiego, Rafała Hadziewicza i Wojciecha Gersona. Naukę
kontynuował w akademii monachijskiej. Swe umiejętności warsztatowe
doskonalił w okresie 1877-1879 w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych
studiując u Jana Matejki. Leon Wyczółkowski od 1915 r. był żonaty
z Franciszką z Panków. Nie posiadał potomstwa.
Twórczość
Początki twórczości
Wyczółkowskiego wytyczone były przez wpływy jego nauczycieli –
Gersona i Matejki. Artysta zaczął podróżować i w 1883 roku
wyjechał na Ukrainę, która stała się inspiracją dla nowych
motywów i sposobów ich przedstawiania. Pojawiły się wtedy w
twórczości artysty akcenty impresjonistyczne, szczególnie silne po
wizycie w Paryżu. W swoich dziełach z lat 1881‐1885 często
podejmował temat towarzyskiego życia atmosferę mieszczańskich
salonów i buduarów. Do większości obrazów pozowali artyście
rodzina i przyjaciele: kuzynka malarza, panna Mandecka, stryjeczny
brat, Wacław Wyczółkowski oraz literat i malarz, Ludwik Stasiak.
W październiku 1895 roku Leon
Wyczółkowski został powołany na wykładowcę w krakowskiej
Akademii Sztuk Pięknych i przeniósł się na stałe do Krakowa,
gdzie uległ na krótko wpływowi symbolizmu. W 1898 roku
Wyczółkowski namalował obraz „Stańczyk”, przedstawiający
nadwornego błazna królów z dynastii Jagiellonów: Zygmunta Starego
i Zygmunta Augusta (1520–1572). Na obrazie Matejki został ukazany
jako symbol patrioty zadumanego nad losami ojczyzny, natomiast u
Wyczółkowskiego Stańczyk przedstawiony jest jako lalkarz przed
skrzynią z kukiełkami, symbolizującymi różne warstwy i stany
społeczne. Malarz stopniowo rezygnował z techniki olejnej i coraz
częściej posługiwał się pastelami i akwarelą, a także kredą i
tuszem. Malował pełne światła pejzaże, drzewa, zabytki
architektoniczne miast polskich, martwe natury i kwiaty. W swoim
dorobku posiada także szereg portretów, scen zbiorowych, obrazów o
tematyce historyczno‐symbolicznej.
"Stańczyk", 1989
Popularność
Wyczółkowski często wystawiał
swoje obrazy, które cieszyły się popularnością. Od 1873 roku
prezentował regularnie swe prace w warszawskim Towarzystwie Zachęty
Sztuk Pięknych, od 1892 wystawiał w krakowskim, a od 1897 we
lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. W 1898 roku wziął
udział w wystawie ugrupowania Secession w Wiedniu. Uczestniczył
także w międzynarodowych wystawach sztuki w Berlinie (1891, 1896) i
Monachium (1905), reprezentował polską sztukę na Biennale w
Wenecji (1914, 1920) oraz na Wystawie Powszechnej w Paryżu (1900) i
St. Louis (1904).
Ostatnie lata
Leon Wyczółkowski, 1929
W 1933 roku malarz został
mianowany profesorem honorowym Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a
rok później powołano go na profesora grafiki Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie. Zmarł w Warszawie wskutek zapalenia płuc.
Uroczystości pogrzebowe 30 grudnia 1936 roku odbyły się w
Bydgoszczy, gromadząc wielotysięczne tłumy. 8 kwietnia 1937 roku
żona artysty, Franciszka, zgodnie z ostatnią wolą męża,
przekazała miastu Bydgoszczy 425 prac, szkicowniki oraz pamiątki
osobiste i wyposażenie pracowni.
